Қазақстан републикасының білім және ғылым
ИНТЕРНЕТ РЕСУРСЫ И ПРОБЛЕМЫ ИСТОРИИ НЕЗАВИСИМОГО КАЗАХСТАНА
жүктеу/скачать 5,16 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- С.Х. Байдильдина
- ИНТЕРНЕТ-ТЕХНОЛОГИИ И ИСТОРИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ * А.М. Абдилдабекова
- МҰРАҒАТ ҚҰЖАТТАРЫН ЭЛЕКТРОНДЫ НҰСҚАДА ЖАРИЯЛАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ* Л.М.Хасанаева
- А.М.Уразбаева
- ЖОО*-ДА БІЛІМ БЕРУ ЖҮИЕСІ: ӘЛЕМДІК ЖӘНЕ ОТАНДЫҚ ТЕНДЕНЦИЯЛАР БОЙЫНША ДАЙДЖЕСТ*
ИНТЕРНЕТ РЕСУРСЫ И ПРОБЛЕМЫ ИСТОРИИ НЕЗАВИСИМОГО КАЗАХСТАНА Т.Т. Далаева - к.и.н., доцент КазНПУ имени Абая С.Х. Байдильдина- к.и.н., доцент КазНПУ имени Абая В 2012/2013 учебном году в КазНПУ имени Абая в порядке эксперимента осуществляется апробация образовательных программ по педагогическим специальностям, подготовленные коллективом разработчиков из числа ППС университета при участии зарубежных специалистов. В первом модуле предусмотрено обязательное изучение дисциплины «История независимого Казахстана». Цель дисциплины «История независимого Казахстана» состоит в том, чтобы дать студентам бакалавриата объективные исторические знания об основных этапах истории независимого Казахстана на конкретном историческом и документальном материале. Изучение дисциплины «История независимого Казахстана» должно способствовать формированию и развитию у студентов исторического мышления, позволяющее яснее осознавать свое положение в современном мире, четко определять свою гражданскую позицию и свое отношение к происходящим событиям и явлениям. Данная дисциплина создает идеологическую базу для консолидации казахстанского общества на основе совместной истории народов Казахстана. Современная история получает отражение в новых формах исторических источников в связи с распространением информационно-коммуникационных технологий в сфере передачи и сохранения материалов и документов. Сегодня в сфере образования все больше становятся востребованными материалы в цифровом формате. Электронный формат позволяет представить не только текстовой материал, но и аудио-визуальные материалы, в достаточно значительном объеме (объем этот будет зависеть от технических возможностей аппаратуры). «В начале своего существования интернет был прежде всего технологией, способом и типом коммуникации. Исторический опыт человечества показывает тесную зависимость между появлением новых способов и типов коммуникации и политической / социальной организацией общества. Со времени внедрения интернета в повседневную жизнь прошло менее десяти лет, а принципиальные изменения в его структуре, продолжающие повышать эффективность и скорость коммуникации в любом масштабе измерения продолжают происходить 103 быстрее, чем это отслеживают аналитики. Интернет «революционирует» быстрее, чем становится возможным любой теоретический анализ, так как меняется суть самого понятийного аппарата»[1]. Объем информации в интернете увеличивается в геометрической прогрессии. В основном, информация представлена на английском, русском языках и в меньшей степени на казахском языке. Для студентов бакалавриата можно рекомендовать для поиска информации по истории независимого Казахстана официальные сайты РК: Официальный сайт Президента Республики Казахстана -һпр: /Аулулу.акогсіа.кг Правительство Республики Казахстан - һһр://¥¥¥.£оүегштеп1к2 Парламент Республики Казахстан - һһр :/Л¥¥¥¥.рагіат.к2 Министерство культуры и информации Республики Казахстан -һһрУАулулу.іпкі.доу.кг Министерство туризма и спорта Республики Казахстан -һһр: //¥¥¥.тІ5.доү.к2 Цифровая библиотека Комиссии по правам человека при Президенте Республики Казахстан - һһр: //һгс.паЬгк. кг Казахстанский юридический портал - һһр:/Л¥¥¥.2акоп.к2 Министерство иностранных дел - һһр://¥¥¥.тга.к2 08СЕ Кагакһвіап 2010 - Қазақстан: 2010 жылғы ЕҚЫҰ төрағасы -Казахстан: Председатель ОБСЕ в 2010 г. - һһр://¥¥¥.о5се2010.к2 Министерство обороны Республики Казахстан - һһр://¥¥¥.тоСкг Министерство труда и социальной защиты населения РК -һһр: /А¥¥¥.епЬек.к2 Министерство образования Республики Казахстан -һһр://¥¥¥.еСи.доү.к2 Агентство Республики Казахстан по статистике -һһр: //¥¥¥.5га1к2/Раде5/СегаиИ.а5рх Перепись населения 2009 - һһр://¥¥¥.к22009.к2/Раде5/ВеІаиҺ.а§рх Ассамблея народа Казахстана: официальный сайт-һһр: /А¥Л¥Л¥.а55етЬ1у.к2 Государственный музей искусств Республики Казахстан им. А. Кастеева - һһр: //¥¥¥.аг1пиг5а1к2/ра£е. рһр Музыкальное наследие Казахстана - һһр: //тивісһегігаде.пһк.кг История и культура Казахстана - һһр://¥¥¥.һегіга£епе1ипе5со.к2 Проект - Международный историографический информационный ресурс Современной Истории человечества - «Зал славы Казахстана» -һпр://75.808.кг Официальный сайт КИСИ (казахстанский институт стратегических исследований - һһр: /Л¥¥¥.кі§і .к2/5гіе.һһп1?еп=0 Проблемой изучения электронных источников по истории независимого Казахстана занимается д.и.н. Алимгазинов К.: «В последние годы источниковая значимость электронного формата документальных данных по современной истории Казахстана возрастает. Изучение электронных источников с традиционными документальными материалами, научной литературой, статистическими сведениями и т.п. позволяет существенно расширить контекст научного изложения, дополняя тем самым источниковую базу исследований. Документальными источниками по современной истории Казахстана выступают материалы официальных веб-сайтов государственных учреждений: это аналитические отчеты, информация о текущей деятельности, статистические данные, отраслевая нормативная и правовая корреспонденция. Отдельный блок составляют электронные ресурсы казахстанских периодических изданий, политических партий и движений, научно-исследовательских учреждений, статистические данные казахстанских, российских и международных аналитических компаний. Так, в частности, официальным источником статистической информации по экономическим, социально-демографическим показателям динамики развития Казахстана (1991-2010 гг.), является портал Агентства РК по статистике (Һһр://\¥\¥\¥.8тік2/)» [ 2]. Официальные сайты предлагают в основном перечисление фактов и событий, произошедших за годы независимости. Пополнение казахстанских сайтов новыми материалами, в том числе и аналитического характера, произошло в 2011 году, при подготовке к празднованию 20-летнего юбилея Республики Казахстан. Однако при всем многообразии и большом количестве материалов по истории независимого Казахстана в интернете исследователь Альмагамбетова Д.Р. отмечает: «В настоящее время в силу различных причин большая часть имеющихся Интернет-ресурсов по истории Казахстана находится на стадии разработки и внедрения. Детальное рассмотрение имеющихся сайтов позволяет говорить о том, что многие ресурсы носят лишь обобщающий характер, внимание акцентируется на отдельных сюжетах истории Казахстана, исключая официальные сайты и некоторые сайты научных институтов и проектов, а также отдельных ученых. Зачастую, многие сайты в последующем не модерируются и, как результат, представленная информация носит статичный характер. Следовательно, у пользователя Интернет ведущего поиск определенных материалов по интересующей его проблематике и получившего подобную информацию, формируется стереотипное мышление об истории Казахстана» [3, 4]. Несомненно, сегодня студенты могут найти в интернете значительное количество материалов по истории политического, экономического и культурного развития Республики Казахстан, однако стремительный прогресс в сфере Интернет-технологий позволяет прогнозировать расширение круга источников не только за счет материалов в формате \УогсІ, но и в формате документальной хроники. Так, в 2011 году на общенациональном телеканале «Хабар» был продемонстрирован документальный многосерийный фильм «Казахстанский путь: хроника Независимости». По мнению, автора фильма, российского политолога Юрия Солозобова: «Любая книга имеет ограниченный тираж, а нам хотелось, чтобы историю становления государства узнали миллионы граждан Казахстана и многочисленные друзья страны за рубежом. Так родилась идея документального многосерийного телесериала «Казахстанский путь: хроника Независимости», который снят при поддержке и содействии пресс-службы Президента РК. Но если после просмотра этого документального сериала вы увидите, что история независимости Казахстана стала вам чуть ближе - это уже большой успех. А если вы станете воспринимать новейшую историю родной страны как биографию своей семьи, это значит, что наш фильм точно удался. Это значит, что нам удалось донести до зрителя частичку нашего сердца, любящего и верящего в Казахстан» [4]. Материалы, которые несут информацию на эмоциональном уровне, способны дать и исследователям, и студентам возможность личностного восприятия событий современной истории, которая зачастую может существовать параллельно повседневной жизни этих людей. Цифровой формат позволяет дать представление о сложных событиях и явлениях наглядным образом, подтверждая известную истину: «Лучше один раз увидеть, чем сто раз услышать». Опыт использования материалов из Интернета определил ряд проблем: переизбыток информации (иногда недостоверной); пользователи тратят много времени на поиск нужной информации; проблема перевода документов на электронные носители. Директор казахстанского представительства российской корпорации «Электронный архив» Канат Жукенов по поводу проблемы перевода документов на электронные носители сказал следующее: «На рынке есть организации, которые считают, что могут оцифровать свою документацию самостоятельно, собственными силами. Конечно, просто перевести документы в электронный вид не сложно. Но возникает другой вопрос: как эти электронные материалы правильно систематизировать, чтобы потом в огромной базе данных легко можно было найти нужную информацию? Для этого необходима специальная технология, и её не под силу применить компаниям, не имеющим опыта в создании и внедрении информационных ресурсов... В первую очередь, необходимо переводить в цифровой формат бумажные массивы, хранящиеся в больших архивах, таких как государственные и ведомственные. Самое интересное при этом, что важнее перевести в электронный вид не старую информацию, которая появилась еще в советские времена и первые годы независимости Казахстана, а те документы, которые были приняты недавно. И связано это с тем, что они создавались на носителях, которые быстро портятся: факсовой бумаге, распечатках на принтерах, порошок которых быстро осыпается. Появляется риск безвозвратной потери такой информации. По сравнению с ними, архивные документы, которые писались чернилами, сохранились по сей день. Однако и здесь есть проблема: бумага приходит в негодность, ветшает, и перевести такие документы в электронный вид становится дороже» [5]. Очевидно, что источники по истории независимого Казахстана требуют внимательного отношения в плане сохранения их для изучения специалистами. Песков Д. Интернет-пространство- состояние К.Алимгазинов. Электронные исторические ресурсы в проекции эмпирики современной истории // (Һі1р://туч>. сдаа.кг/іпаех.рһр?ор1іоп=сот_соп1еп1&уіе\у =аг1ісІе&іа=8 7%3А2011-11-18-09- 55-00&Ііетіа1=31&Іащ=ти (дата обращения 23 октября 2012 г.) Альмагамбетова Д.Р. Интернет-ресурсы в системе информационного обеспечения научных исследований по истории Казахстана: Автореф. дис....канд.ист.наук: Караганда, 2010. -29 с. «Казахстанский путь: хроника Независимости» Интервью Юрия Солозобова. // (һ11р://і-пе\у$.кг/пем/8/2011/07/09/5920967.ЫтҚдата обращения 10 ноября 2012 г.) "Необходимо создать информационный ресурс об истории Казахстана для будущих поколений" Интервью Каната Жукенова для Казинформ //(һ11р://і\уер.к2/іпаех.рһр?пе\у8іа=146 (дата обращения 1 ноября 2012 г.) ИНТЕРНЕТ-ТЕХНОЛОГИИ И ИСТОРИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ * А.М. Абдилдабекова - к.и.н., доцент КазНУ имент аль-Фараби Информационно-коммуникативные технологии становятся необхо-димым компонентом профессиональной деятельности преподавателя. Необходимость внедрения информационных технологий в современное образование, сегодня ни у кого не вызывает сомнений. Понятие информации является наиболее распространенной в современных гуманитарных науках. Являясь их предметом изучения, оно конкретизируется и обогащается в каждой из них. Поэтому существует множество определений информации: от полного отрицания ее реального существования до возвышения в качестве основы всего. В современном мире информация становится фактором, оказывающим существенное воздействие на все сферы человеческой деятельности, в том числе и на историческое образование. С осмыслением роли информации в развитии человечества связана появление новых научных Таким образом, изучение дисциплины «История независимого Казахстана» в вузе основано на широком круге доступных на официальных сайтах материалах, вместе с тем исследование проблем истории независимого Казахстана требует дальнейшей серьезной работы в плане теоретического и методологического осмысления источниковедческих проблем по истории Республики Казахстан. направлений, среди которых все более заметное место занимает наука об информации, о способах и каналах ее передачи, влияния на развитие человека и общества. Информационные технологии стимулируют студентов заниматься исследованием, мотивируют искать основную суть изучаемой проблемы. Информация рассматривается как первооснова существования Вселенной. Изучение и анализ различных информационных источников, позволяют студентам планировать ожидаемый результат и предлагают возможные решения познавательной задачи. Как отмечено во многих исследованиях, история человечества - это история развития и накопления информации. Все основные моменты в истории общества связаны с накоплением информации и появлением новых способов и средств информационного обмена. Ускорение информационных потоков оказывает влияние на темпы и характер развития общества. Информация в обществе выполняет различные функции, среди которых можно выделить функции коммуникации в обществе, управления или целенаправленного воздействия на характер принятия решений, адаптации системы к внешней среде, социальной памяти. Особое значение имеет коммуникативная функция информации, поскольку именно она оказывается ядром социокультурного развития, диалогичного по своей сути. Если признать, что динамика культурного развития определяется взаимодействием традиций и инноваций, то мы видим то, что в основе культурного развития лежат информационные процессы: возникновение, распространение, усвоение, передача и хранение информации. Информация выступает как источник культурного развития и основной канал этого развития. Она передается в форме социального опыта и способствует возникновению социальной памяти. Место и роль информации в структуре социальной памяти определяется ее регулирующим началом в процессе взаимодействия традиций и инноваций в культурном развитии. Исторически сложились различные источники информации: мифы, летописи, законы, указы, книги, мемуары, фотографии, Интернет и т.д. Для их распространения используются различные каналы, которые могут рассматриваться как каналы культуры. Усложнение источников и каналов информации, появление новых из них связано, во-первых, с накоплением информации и, во-вторых, с новыми техническими открытиями, которые направлены на ускорение процессов информационного обмена. В современную эпоху информация становится общественным ресурсом развития, масштабы ее использования стали сопоставимыми с традиционными (энергия, сырье и т.д.) ресурсами. В литературе представлены разнообразные определения понятия «информационные технологии». Более приемлемой, является трактовка термина, данная исследователем М.И.Желдаком, который отмечает, что под информационными технологиями понимается совокупность методов и технических средств сбора, организации, хранения, обработки, передачи и представления информации, расширяющие знания людей и развивающая их возможности по управлению техническими и социальными процессами. В общественном мнении складывается понимание актуальности задачи перехода к информационному обществу с политической и экономической точек зрения. Информационное общество - это новая ступень в развитии человечества, в котором доминирующим объектом производства и потребления становятся знания и информация, а также основанные на их использовании продукты и услуги. Исследователи считают, что приоритет стоит за производством информационного продукта, а не материального продукта. Именно он станет движущей силой образования и развития общества. Таким образом, интеллектуальное производство является основой жизни в информационном обществе. Однако такой процесс невозможен без развития системы образования. Перспективы образования в информационном обществе во многом связаны с особенностями его духовной культуры. В индустриальном обществе значительную роль в формировании представлений человека о мире играют средства массовой информации, во многом стандартизируя образы, формирующиеся в общественном сознании. В информационном обществе происходит не столько ускорение потока информации, сколько изменения его глубинной структуры на основе демассификации средств информации. По словам Т. Ворониной, перспективы образования связаны с изменением места человека и его ценностей в информационном обществе. Если для всех предыдущих типов общественного устройства характерна ориентация на материальные ценности, то переход к информационному обществу выдвигает на первый план человеческие ценности. Долгое время ориентация человека осуществлялась на удовлетворение материальных потребностей; производительные силы общества, которые являлись базой для удовлетворения человеческих потребностей, имели материальный характер; удовлетворение человеческих потребностей достигалось главным образом путем производства и потребления материальных вещей. Индустриальное общество представляло собой расцвет цивилизации, ориентированной на материальные ценности. На современном этапе перехода к информационному обществу меняется основная цель образования, которая должна дать базовые знания, но и обеспечить условия для самоопределения и самореализации личности. Это утверждение базируется на изменении отношения к человеку как сложной системе и к знанию, которое должно быть обращено в будущее. Критерием реализации новой образовательной модели становится опережающее отражение или степень «познания будущего». В новой образовательной парадигме студент, становится субъектом познавательной деятельности, а не объектом педагогического воздействия. «Диалог» преподавателя и обучающегося определяет основные формы организации учебного процесса. Результатом становится активная, творческая деятельность студентов, а не просто пассивное участие в учебном процессе. В настоящее время учебный процесс требует постоянного совершенствования, так как происходит смена приоритетов и социальных ценностей: научно-технический прогресс все больше осознается как средство достижения такого уровня производства, который в наибольшей мере отвечает удовлетворению постоянно повышающихся потребностей человека, развитию духовного богатства личности. Современный человек должен обладать не только каким-либо объемом знаний, но и уметь учиться. Что это означает? Молодое поколение должно искать и находить необходимую информацию, чтобы решить те или иные проблемы, использовать разнообразные источники информации для решения этих проблем, постоянно приобретать дополнительные знания. Таким образом, при переходе к информационному обществу радикально изменяется система образования. Главной задачей высших учебных заведений на современном этапе является подготовка специалистов, способных нестандартно, гибко и своевременно реагировать на изменения, которые происходят в мире. Поэтому для подготовки студентов к профессиональной деятельности в будущем и используются инновационные методы обучения в вузе, которые не возможны без применения Интернет-технологий. Важной чертой этой системы становится глобальность, т.е. мировой характер со всеми присущими ему глубинными взаимозависимыми процессами. Переход от определяющей роли материальных ценностей к главенству человеческих ценностей, осуществляемый в процессе информатизации общества, означает качественное изменение статуса образования в общественной жизни. Оно превращается в важнейшее средство достижения человеком самостоятельно определенных целей, а удовлетворение от их достижения становится универсальным стандартом ценностей. Жизнь человека в интеллектуальной, информационно насыщенной среде, создаваемой в процессе развития информационной инфраструктуры общества, порождает новые возможности. Использование этих возможностей - чрезвычайно актуальная задача, которая встает перед все образовательным сообществом. Решение этой задачи также связано с созданием принципиально новой образовательной системы. Итак, формирование образовательной системы информационного общества происходит благодаря информатизации образования, которая по своей сущности является внедрением и использованием средств информационно-коммуникационных технологий (ИКТ) в какой-либо области деятельности. Первые шаги в области информатизации образования в советском пространстве сделаны в 1985 году, когда было принято правительственное решение о направлении в сферу образования нескольких тысяч первых советских персональных ЭВМ и о введении в средних школах общего курса основ информатики и вычислительной техники. В общественное сознание стало проникать новое понятие «компьютерная грамотность». Оно означало владение навыками решения задач с помощью ЭВМ, а также понимание основных идей информатики и роли информационных технологий в развитии общества. Постепенно информационные технологии стали проникать и в историческое образование. На современном этапе перед преподавателями учебных заведений нашей страны стоит задача выработки и внедрения приемов и методов обучения, которые должны активизировать творческий потенциал студента. Сегодня в передовые методики преподавания исторических дисциплин вносятся коррективы, связанные с внедрением Интернет-технологий. В связи с этим возникают новые перспективы успешного формирования знаний и умений у современных казахстанских студентов. Так как интернет практически повсеместно входит в нашу жизнь, мы должны максимально использовать все его возможности применительно к историческому образованию. *Ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдану арқылы Отан тарихын оқытуды ұйымдастыру: «Қазақстандағы тарихи білім беру орталығы» атты мультимедиялық зертхана мен Қазақстан тарихы бойынша ортақ интернет-ресурсын қалыптастыру» 0337/ГФ. МҰРАҒАТ ҚҰЖАТТАРЫН ЭЛЕКТРОНДЫ НҰСҚАДА ЖАРИЯЛАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ* Л.М.Хасанаева - т.ғ.к.,әл-Фараби атындағы Қаз¥У доценті А.М.Уразбаева - т.ғ.к.,әл-Фараби атындағы Қаз¥У доценті Тарих ғылымының маңызды факторларының бірі болып мұрағаттық зерттеулерде негізінен тарихи деректер арқылы сараптау әдісі қолданылады. Мұрағаттық құжаттар негізінде тарихи деректер нақты мәліметтер бере отырып, тарихи зерттеу объектісінен шынайы мәліметтерді алуына мүмкіндік береді. Сондықтан да тарих ғылымының түрлі кезеңдеріне сәйкес ғылыми концепциялар қалыптасады. Мұрағат қажаттары бұл салада дерек көзі ретінде нақты ғылыми бағыттағы тұжырымдар жасауда мүмкіндік береді. Отандық тарих ғылымында мұрағаттық құжаттар құнды дерек көзі болып қана қоймай, сонымен қатар, қоғамның экономикалық, саяси және мәдени қалыптасу саласында да белгілі орын алады. Мұрағат құжаттарын электронды нұсқада топтастыру және ғылыми-анықтамалық аппараттық жүйеде қалыптастыру бүгінгі таңдағы тарих ғылымы саласындағы өзекті де маңызды іс. Себебі мемлекеттік мұрағат қоры мемлекеттік даму саласындағы саяси, ғылыми, әлеуметтік-мәдени және де тарихи маңызы бар құжаттық қорлардың жиынтығы болып табылады. Мұрағат қорларына ғылыми-анықтамалық, саяси, мәдени және ең бастысы тарихи бағыттағы ақпараттар жинау мемлекеттік мұрағаттардың негізгі қызметтерінің басты шарасы болып табылады. Мұрағаттардағы құжаттарды жүйелеу әдісі құжаттардың өзара хронологиялық, логикалық жүйе негізінде тәртіпке келтіру және де мұрағат қызметкерлері мен ғылыми зерттеушілердің құжаттарды шапшаң іздестіруге мүмкіндік алуы үшін ғылыми-анықтамалық, хронологиялық аппараттың болуы қажет екендігі де белгілі әдіс. Сонықтан да мұрағаттағы құжаттарды жүйелеу-мұрағат құжаттарын кешенді түрде ғылыми негізде жасақтау, дәстүрлі негізде мұрағат қорларына каталогтар, тізімдемелер жасалынады және де бұл әдістер құжаттардың мазмұнының дұрыс көрсетілуіне де өз септігін тигізеді. Мұрағат құжаттарын топтастыру мен жүйелеу процесі бір-бірімен тығыз байланысты, себебі мұрағаттағы құжаттарды ғылыми тұрғыда топтастыру жалпы мемлекеттік стандарт негізінде мұрағат қорларындағы құжаттарды ереже талаптарына сәйкес схема бойынша тәртіпке келтіру. Яғни мемлекеттік мұрағаттардың ғылыми-анықтамалық аппараттық жүйедегі мұрағат анықтамасының кешені жасалынады. Мемлекеттік мұрағат қорында ғылыми-анықтамалық аппаратын жасақтауда нақты талаптарға негізделінеді. Барлық мемлекеттік мұрағаттар жалпы белгіленген ереже талаптарына сәйкес теориялық, әдістемелік принциптерге сүйенеді. Кеңес одағы кезеңіндегі мұрағаттық қорлардағы құжаттарды жүйелеу әдісі төрт сатыдан тұрады: КСРО Мемлекеттік мұрағат қоры құжаттарын топтастыру, мемлекеттік мұрағаттардың жүйесіне байланысты анықтау; Мұрағат қорларындағы құжаттар арқылы құжаттарды топтастыру әдісі; Мұрағат қорларының нақты құжаттар тобын дұрыс сақтау және пайдалану әдісі; Мұрағат құжаттарының мазмұнына сәйкес ғылыми-анықтамалық ақтараттарын толықтыру[1]. Мұрағат қорларындағы құжаттарға байланысты ереже талаптарына сай тарихи хронологиялық бағыттағы жөнсілтемелер дайындалуы қажет. Қазақстан Республикасынның Орталық Мемлекеттік Мұрағатындағы алғашқы жөнсілтеме 1946 жылы Қазақ КСР-і ІІМ Бас басқармасы Орталық Мұрағат басқармасының меңгерушісі Н.Н.Феодоровтың редациялық басшылығы негізінде жарық көрді [2]. Мұрағаттық іс жүргізу процесі бойынша алфавиттік көрсеткіштер, тіркеу кітаптары, хаттамалар, баяндамалар, қаулылар мазмұны жағынан ашылып кқрсетілмеседе кеңінен қолданылды. Ал, ақпараттық жедел іздестіру мақсатында әртүрлі деңгейде жүйеленген каталогтар, географиялық, атаулық анықтамалар мен қатар механикаланған ақпараттық-іздестіру жүйесі қолданыла бастады. Ақпараттық жүйемен қамтамасыз ету сұранысы зерттеушілер тарапынан ұлғайған сайын мұрағат қызметкерлері заман талабына сай механикаланған және автоматтандыру құралдарын қолдану жүйесін енгізе бастады. Кеңес дәуірі кезеңіндегі жөнсілтемелер мұрағат басшылары мен қызметкерлерінің қатысуларымен белгілі бір кезеңдерде уақыт талабына сәйкес өзгертулер негізінде де жарық көріп отырды. Бірақ уақыт талабына сай, бүгінгі таңдағы мемлекеттік мұрағат қажаттарын электронды нұсқа негізінде қалыптастыру мәселесін көтеру қажет. Инновациялық бағыттағы автоматтандырылған тарихи ақпараттар мұрағат қорларындағы құжаттарды ғылыми зерттеулер мен іздестіруде өзектігі ешқандай күман келтірмейді. Бұл мәселені И.Д.Ковальченко өз еңбегінде былай көрсетеді: «...исторический источник в условиях современного виртуального пространства, сделал принципиальный вывод об информационной неисчерпаемости всех видов исторических источников, в первую очередь так называемых массовых источников»[3]. Тарихи зерттеудерде инновациялық әдіс-тәсілдер негізінде зерттеу мәселесінің туындауының бірден бір себебі тарих ғылымының жаһандану жағдайында логикалық бағыттағы әлеуметтік қажеттілігінен туындағандығы еш күман туғызбайды. Сонымен қатар, мұрағат қорларындағы құжаттар тарих ғылымына қажет нақты дерек көзі және мұрағат құжаттанын электронды нұсқаға бейімдеу арқылы тарихи зерттеулер әдісінің ақпаратттық технология арқылы да кең ауқымдық бағыттағы әдіс ретінде қолдану мүмкіндігін туғызады. Мұрағаттық құжаттарды қолдану әдісі және ақпараттық технология құралын қолдау әдісі танымдық теория заңдылығына негізделінеді. Ақпараттық технологиялық жаңалықтар, әлемдік интернет жүйесі дистанционалды бағытта тарихи зерттеулерді әлемнің барлық жерлерінен жинақтауға да мүмкіндік беретіндігін де айтуға болады. Яғни өз әріптестерімен виртуальді түрде мәселеге байланысты ғылыми пікірлерді белсендіре түседі, сонымен қатар, зерттеу әдісінің апробациясын жеделдете отырып, ғылыми бағыттағы гипотезаларды дәлелдеу әдістерін де кеңейте түсері сөзсіз. Мемлекеттік мұрағат қорларының құжаттары ведомстволық мұрағаттарда сақтау мерзімдері яақталған соң тиәсті ғылыми-ақпараттық аппаратымен және ерекше құнды құжаттардың сақтық көшірмесімен ретке келтіріліп сақтауға өткізілінеді. Бұл мұрағаттық құжаттарды электронды нұсқаға өткізуге болатындығын айта кету жөн. Мысал ретінде 1986 жылы авторлық ұжымның бірлестігімен жарыққа шыққан «Справочник по личным фондам» атты анықтамалықты айтуға болады[4]. Осы анықтамалық Қазақ КСР Орталық мемлекеттік мұрағаты қорындағы жеке тектік құжаттар негізінде жасалынды және бұл құжаттар орталық мұрағатта жинақталған жеке қорлардың алғашқы рет құрастырулымен ерекшелінеді. Жеке қорлар анықтамалығы мемлекеттік мұрағаттағы ғылыми-анықтамалық аппараттың құрамдас бөлігі болып табылады. Анықтамалық төмендегі схема бойынша жасалынады: Қор атауы Қор туралы анықтамалық Қорды құрушы тұлғаның қысқа тарихи биографиялық анықтамасы Қор құжаттарының аннотациясы. Мемлекеттік мұрағаттардағы жеке тұлғаларға байланысты қорлардағы құжаттарды электронды нұсқаларға қткізу арқылы, зерттеушілердің құжаттарды тиімде де кең пайдалануына мүмкіндік алуына жағдай жасалынады. Жоғарыда көрсетілген мемлекеттік мұрағаттар қорларының құжаттарға жаңа ақпараттық технологиялық әдістерді қолдану мүмкіндігін қарастыратын болсақ, бұл мәселе кейбір қиындықтар туғызуы мүмкін, себебі мемлекеттік мұрағат қорларының кейбіреулері бүгінгі күнге дейін «құпия» грифі бойынша қорларда сақталуда. Әрине бұл қорларды электронды нұсқаға өткізу мемлекеттік мұрағаттардағы құжаттардың қауіпсіздік мәселесін туғызады. Мемлекеттік мұрағаттардың ғылыми-аұпараттық қызметінің міндеттрі мқрағаттық құжаттарды пайдалану мен жариялауды ұйымдастырып қана қоймай мұрағат құжаттарының қауіпсіздігін де қамтамасыз ету болып табылады. Себебі мемлекеттік деңгейдегі саяси жүйеге байланысты, экономикалық даму бағытындағы, әлеуметтік және мәдениетке байланысты мемлекеттік мұрағаттағы құжаттарды сақтауда, қолдануда құжаттарды заңсыз түрде қолдану немесе жою қаупі туындау мәселесінің бар екендігін айта кетуге болады. Мұрағат құжаттарына ғылыми-ақпараттық аппараттар жүйесі ғылыми-әдістемелік негізде мұрағаттық құжаттар мен мұрағаттық аппаратты іздестіру бағыты бойынша және оны пайдалану мақсатында құрылған құжаттардың құрамы мен мазмұны жөнінде электронды нұсқадағы ақпараттық іздестіру жүйесі тиімді. Сондықтан да мемлекеттік мұрағаттар қорларындағы құжаттарды және ғылыми-ақпараттық аппаратты электронды жүйелеудің маңызы зор. *Ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдану арқылы Отан тарихын оқытуды ұйымдастыру: «Қазақстандағы тарихи білім беру орталығы» атты мультимедиялық зертхана мен Қазақстан тарихы бойынша ортақ интернет-ресурсын қалыптастыру» 0337/ГФ. Архивное дело в СССР. Москва, 1980. С.70 Киреев Ф.Н., Зинин Н.П. Центральный государственный исторический архив Казахской ССР. Путеводитель. Алма-Ата, 1946. С.137 Автоматизированные системы в архивном деле: Сборник научных трудов. \ Отв. ред. Михайлов О.А. М.: Изд-во НИЦТД, 1985. — 72с. Справочник по личным фондам Центрального Государственного архива Казахской ССР. Алма-Ата, 1989. С.354 ЖОО*-ДА БІЛІМ БЕРУ ЖҮИЕСІ: ӘЛЕМДІК ЖӘНЕ ОТАНДЫҚ ТЕНДЕНЦИЯЛАР БОЙЫНША ДАЙДЖЕСТ* Э. Т. Телеуова - т.ғ.к.,әл-Фараби атындағы ҚазҰУ доценті Әлемдік жоғары білім беру жүйесі-бұл ірі мемлекеттердің өзара бәсекелестік алаңы. Ұлттық экономика, саяси ахуал, мәдени өмірі - жоғары білім беру жүйесінің ортақ шарттарын анықтайды. Бұл бәсекелестікте алдыңғы қатарлы мемлекеттер 100 млрд. доллар айналымын ұсынады. Жоғары білім берудің сапалық деңгейі және оның тиімділігі алдыңғы қатарлы елдердің білім беруді экспорттауда өзара тартысқа түсудегі ықпалы зор. Әрине бұл елдер арасындағы қоғамға жаңа ықпалдастық жолын ұсыну ретінде қарастыруға да болады. Жоғары білімді экспорттауда әр елдің өзіндік мүддесі болуы заңдылық. Қазіргі уақытта өзінің елінен тыс жоғары білім алу басымдылық танытып отыр. Соңғы жылдардағы ЭЫжДҰ (Огдапігагіоп іш Есопотіс Соорегагіоп апсС Веуеіортепі'8: Сотрагагіуе тсСісатогз оі* Есшсагіоп іп те Шгіесі ЗШев апё Оіһег 0-8 Соипігіев: 2011 ОСТОБЕК) мәліметіне сүйенсек жоғары білімді экспорттау үлесі АҚШ, Канада, Франция, Германия Ұлыбритания, Италия, Япония, Ресей Федерациясына тиесілі [1]. Әрине жаһандану заманында бұл үлес арта түсуде. Шетел университтерінде білім алудың бөлінсі көрсеткіші төмендегідей: АҚШ-19, Ұлыбритания-10, ЖКББ(ВПО) секторы бойынша өзге мемлекеттер 2-7 пайызды құрады: 
Осы жерде әр мемлекетің өз ішіндегі академиялық жоғары білім берудегі пайыздық сандық көрсеткішінде бакалавриат, магистратура және Рһсі бағдарламасы бойынша үлес салмағының жоғары деңгейін бақылауға болады. Бакалавриат бойынша білім алуға тіркелуде Ұлыбритания - 21 пайызбен алдығы қатарда. Рһсі бағдарламасы бойынша Ұлыбритания-48 Франция-40, Канада-39 және АҚШ-28 пайызды құрайды:  Каталог: media -> upload upload -> Хайрулдаева А. М. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және «Ғылым ордасы» upload -> Жандарбек з upload -> Ауызша тарих: деректемелік талдау мәселелері ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының Тарихнама, деректану және заманауи методология upload -> Ханкелді Әбжанов, Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры upload -> Боранбаева б. С upload -> А. А. Оралова ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының ғылыми қызметкері жеңіс үшін күрескен азаматқа тағзым upload -> Кафедрасының доценті, тарих ғылымдарының кандидаты upload -> Қазақстан тарихы upload -> Мақалада Мәскеу мұрағаттарында және Санкт-Петербор шаһарларында жинақталған Қазақ халқының тарихи-этнографиялық жәдігерлері туралы деректер сөз болады upload -> Сапакова К. Н. 2 курс магистранты ХХ ғасыр басындағЫ Ұлттық элитаның Қалыптасу тарихынан жүктеу/скачать 5,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|