Шахмардан Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар жәнеинжиниринг университеті
Тапсырмалары: Мәдениет теорияларына шолу: Э. Тайлор, Ф. Боас, К. Леви- Стросс, Л. Уайт, З. Фрейд, О. Шпенглер, А. Тойнби, Л. Гумилев, П.Сорокин, С.Хантингтон.
ТАЙЛОР Эдуард Бернетт (1832 – 1917) – ағылшын этнографы, антрополог]] ғалым. Тайлордың көзқарастары Канттың эволюциялық теориясының ықпалымен қалыптасты. Ол мәдениет тарихын ілгерілемелі даму процесі ретінде қарастырып, мәдениеттің даму барысында құрал-жабдықтар, өнер салалары, діни наным-сенім түрлері – бәрі де жетілдірілу үстінде болады деп білді. Тайлор өзінің мәдениет тарихын, діннің бастауларын зерттеген шығармаларымен белгілі. Ол мәдени эволюционизм позициясын ұстанды, яғни мәдениеттің дамуы ілгеріге ұмтылу, өткеннен асып түсу, бұрынғыны жетілдіру деп түсіндірді. Мәдениет прогресі бүкіл дүние жүзі халықтарының (олардың әрқайсысының қандай даму сатысында тұрғандығына қарамастан) әкелген үлесіне тікелей байланысты. Оның айтуы бойынша “мәдениет туралы ғылым – реформалар туралы ғылым”. Мәдени реформалар көбіне діни наным-сенімдер мен табынушылық түрлерін жетілдіруден, күрделі де өнімді еңбек құралдарының пайда болуынан, жаңа өнер түрлерінің көбеюінен көрінеді.
Франц Боас (1858-1942) - антрополог, қазіргі мәдени антропологияның негізін салушы. Эволюциялық теорияға қарсы шыға отырып, Боас қазіргі антропологияда басым түсіп отырған этнографиялық әдістердің енгізілуіне ерекше ықпал етті. Мәдениеттердің салыстырмалылығын атап айта отырып, оларды өз-жағдайында түсіну маңыздылығын ерекше атап өткен. Ф.Боасс барлық қоғам атаулының өткені мен болашағына қатысты қолданылатын, бірақ нақты формуласы мойындайтын, бірақ нақты мәдениет тұрғысынан алғанда эволюция идеясын да, оның кейбір салаларындағы тұжырымдамасында жоққа шығарған емес.Сонау 1908 жылы-ақ ол: «Қатаң сынға алғанына қарамастан, көптеген ежелгі теориялар біршама нанымдар көрінеді, ол оларға сәл басқаша тұрғыдан келіп, өркениеттің дамуына жекешілдік көзқарасты күшейтер болсақ, олардың қажет екендігіне көз жеткізуге болады.» – деп жазды.
