Дипломатиялық термин арқылы кәсіби түрік тілін оқыту әдістемесі



Дата15.09.2017
өлшемі92,77 Kb.
#32968
Дипломатиялық термин арқылы кәсіби түрік тілін оқыту әдістемесі.
Халел А.

магистр

Кәсіби лексиканы дамыту мәселесінде, яғни сөздік қорды байыту – өте маңызды мәселе. Ал өзге ұлт өкілдеріне кәсіби түрік тілін оқытуда ол басты бағыттардың бірі болып саналады. Студенттер үйренетін тілдің сөз байлығын игермей, сол тілдің қоғамдағы сөйлеу мәдениеті мен қарым қатынас жасауға қажетті дағдыларды меңгере алмайды. Студенттердің тіл байлығы қандай дәрежеде екендігі олардың өз ойын дұрыс айтуы арқылы байқалады. Демек, студенттердің түрікше сөйлеуі –түрікше білетіндігінің көрсеткіші.

Әдістеме ілімінде «сөздік қорды байыту» мәселесі жаңа тақырып болмаса да, қазақ тілін студенттердің болашақ мамандықтарына сәйкес үйретуде ерекше маңызды. Өйткені ол мемлекеттік тілмен қатар шет тілді терең меңгерген білікті мамандарды даярлауда өзекті әлеуметтік міндеттерді шешуге көмектеседі. Осы тұрғыдан оның практикалық маңыздылығы да байқалады.

Жоғары оқу орындарында тілді оқыту сабақтарында мәтінді оқу негізгі жұмыс түрі болып отыр. Алайда мұндай тәсіл арқылы студенттер толық мәтінді түсініп оқуды да үйрене алмайды. Себебі тілдік дағдының бір-бірімен тығыз байланыс және бір-бірін толықтырып отырады. Осы оқу үрдерісінде кешенді түрде мынадай әдістерді біз зерттеу жұмысымызда пайдалануды жөн санаймыз:



терминмен жұмыс әдісі;

аударма әдісі;

қатысымдық әдіс

Ал кәсіби лексиканы оқыту әдісіне мына кешенді жұмыстар жүйесін қосу оқытудың тиімділігін арттыра түсері сөзсіз::

-екі тілдік дипломатиялық терминдер сөздігін пайдалана отырып халықаралық мамандықтарына қатысты сөйлемдер құрастыру;

-екі тілдік дипломатиялық терминдер сөздігін пайдалана отырып халықаралық мамандықтарына қажет диалог құрастыру;

-екі тілдік дипломатиялық терминдер сөздігін пайдалана отырып халықаралық мамандықтарына қажет мәтін құрастыру;



-екі тілдік дипломатиялық терминдер сөздігін пайдалана отырып, сұхбаттасу.

Сөздікпен жұмыс жасау әдісі екінші тілді меңгертуде ең маңызды әдіс болып есептеледі, себебі, сөздікпен жұмыс жасау дағдысы болмаған студент керекті сөздің түсінігін, мағынасын сөздіксіз анықтай алмайды. Ал біздің зерттеуімізде бұл әдістің өте маңызы зор.
Осыған байланысты арналғантөмендегі тапсырмаларды ұсынып отырмы.з

1-тапсырма. «Қазіргі халықаралық қатынас түрікше -қазақша түсіндірме сөздік-анықтамалықты» пайдалана отырып, төменде берілген дипломатиялық терминдердің мағыналарын анықтаңыз: келісім шарт, мәжіліс отырыс, халықаралық қатынас.
2-тапсырма. Берілген дипломатиялық терминдерді «Қазіргі халықаралы қатынас түрікше - қазақша түсіндірме сөздік-анықтамалық» көмегімен қазақ тіліне аударыңыз: diplomatik ilişkiler, devlet diplomatik ilişkiler

3-тапсырма devlet sekreteri, ulusarası ilişkiler, uluslararası anlaşmalar, genel müdürü, dostane, cumhurbaşkan , başbakan, bağımsızlık , diplomatik ilişkiler деген сөздер мен тіркестерді қазақ тіліне аударып, олардың мағынасын түсіндіріңіз.

Мақсаты: қазақ бөлімінде оқитын студенттердің екі тілдік дипломатиялық сөздікпен жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру.

Тиімділігі: дипломатиялық терминдердің мағынасын білу, екі тілдік сөздіктермен жұмыс жасау студенттердің сөздік қорын молайтады, түрікше сөйлеу дағдысын қалыптастырады.

Аударма әдісі. Бұл әдіс басқа тәсілдермен салыстырғанда гөрі студенттерге сөздің мағынасын түрік тілінде нақты етіп жеткізетіндігімен ерекшеленеді.Сондықтан оны осы мақсатта қолдану тиімді болып саналады. Сол арқылы, сөздің мағынасын тез әрі дұрыс түсінуді қамтамасыз етеді. Аударма әдісін қолдану барысында «Түрікше-қазақша сөздік» және «Қазақша-түрікше сөздіктерді» пайдаланылады.

Аударма әдісін қолдана отырып, студенттерге төмендегідей тапсырмаларды ұсынуға болады:

1-тапсырма.Мәтінді қазақ тіліне екі тілдік сөздікті қолдана отырып, аударыңыздар:

2-тапсырма. Мәтіндіндегі дипломатиялық терминдерді теріп жазыңыз

Қазақша тілінде: Ыстамбұлдың жаңа Қаржы Министрі Шүкрү Дилавердің мәлімдемесіне қарағанда, Қаржы Министрлігінде жаңадан тазартулар нәтижесінде Ұлттық ипотека мен бухгалтерлік бірліктері және салық департаменттері бөлінгеннен кейін әрбір ұжым жеке жұмыс істей бастаған.

Тапсырманың мақсаты: Студенттерге дипломатиялық дағдарыстан шығуға байланысты елімізде болып жатқан күнделікті түрлі дипломатиялық шаралардан хабардар ету үшін газет мәтіндерін үзінді беру, сол арқылы жаңа дерек көзімен қамтамасыз ету; сондай-ақ түрік елінің министрі Шүкрү Дилавер туралы ақпарат беру; тіл үйренушілердің екі тілдік сөздікпен жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру арқылы танымдық, ізденімпаздық оқылым әрекеттерін дамыту.

Тапсырманың тиімділігі: Қазақ бөлімінде оқитын студенттердің екі тілдік сөздікпен жұмыс жасау дағдысы қалыптасады, дипломат туралы мәліметтер студенттердің кәсіби танымын арттырады, мәтіндерді аудару барысында түрік тіліндегі сөйлемдердің құрылымын білу – студенттердің түрікше сөйлеу дағдысын қалыптастырады.

Мысалы:

Başbakan Kazakistan'da


Kazakistan’ın başkenti Astana’da bulunan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi mezuniyet törenine katıldı.Başbakan Erdoğan düzenlenen diploma merasiminde yaptığı konuşmada Kazakistan ile eğitim alanında işbirliğine önem verdiklerini söyledi . Üniversiteden mezun olan başarılı öğrencilere diplomalarını ve hediyelerini veren Başbakan Erdoğan , bu mezuniyeti Almatı’da yapmak istediklerini ancak programın yoğun olması sebebiyle Astana’ya alındığını kaydetti . Kazakistan’ın son yıllarda yakaladığı ekonomik başarıdan bahseden Erdoğan , kardeş ülkenin başarılarından dolayı iftihar ettiğini söyledi . Erdoğan , Kazakistan ' ın büyük değişiminde ' ' ak sakalımız , değerli dostum ' ' diye hitap ettiği Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ' in engin devlet tecrübesi ve vizyonunun büyük payı olduğuna işaret etti . Başbakan Erdoğan , Türkiye ile Kazakistan ' ın diplomatik ilişkilerinin 20 . yılında iki ülke ilişkilerinin geldiği seviyenin tarihi bir aşama olduğunu , iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönem başladığını vurguladı

diplomatik ilişkiler - дипломатиялық қарым-қатынастар

devlet diplomatik ilişkiler - мемлекеттік дипломатиялық қарым-қатынастар

ülke – ел (өлке)

ifade dostane devlet – мемлекеттік

devlet sekreteri – мемлекеттік хатшы

ulusarası ilişkiler – халықаралық қатынастар

uluslararası anlaşmalar – халықаралық келісім

dostane - достық

cumhurbaşkan - президент

başbakan – премьер министрі

bağımsızlık – тәуелсіздік

diplomatik ilişkiler - дипломатиялық қатынастар

diplomatik - дипломаттық

elçi – елші

siyaset – саясат

cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri – президент бас хатшысы

genel başkan yardımcısı – бас хатшысы



Тапсырма. . Aşağıdaki cümlelerden doğru olanın başına “D”, yalnış olanın başına “Y”yazınız.

1.( ) Kazakistan’ın başkenti Astana’da bulunan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Süleyman Demirel, Üniversitesi mezuniyet törenine katıldı.

2.( ) Üniversiteden mezun olan başarılı öğrencilere diplomalarını ve hediyelerini veren Başbakan Erdoğan , bu mezuniyeti Astana’da yapmak istediklerini ancak programın yoğun olması sebebiyle Astana’ya alındığını kaydetti .

3.( ) Başbakan Erdoğan , Türkiye ile Kazakistan ' ın diplomatik ilişkilerinin 21 . yılında iki ülke ilişkilerinin geldiği seviyenin tarihi bir aşama olduğunu , iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönem başladığını vurguladı .

Сабақ барысында тақырып күрделігін жеңіу мақсатында тапсырмамызды ойын түрінде қолану, студенттің белсенділігін артырар еді.

1Тапсырма. «Кім жылдам?!» ойынын ойнайық!

Aşağdaki kişi isimlerini görevlerine göre eşleştiriniz.

1. Nursultan Nazarbayev a) Türkiye ' nin Kazakistan büyükelçisi

2. Recep Tayyip Erdoğan b ) Enerji ve tabi Kaynaklar Bakanı

3. Zafer Çağlayan c ) Başbakan Yardımcısı

4. Erdoğan Bayraktar d) Çevre ve Şehircilik Bakanı

5. Lale Ülker i ) Erdoğan’ın eşi

6. Taner Yıldız f) kızı

7. Erdoğan Bayraktar e)Ekonomi Bakanı

8. Emine Erdoğan j) Başbakan
2Тапсырма. Aşağıdaki cümleleri tamalayınız.

1. Üniversiteden mezun olan başarılı öğrencilere diplomalarını ve hediyelerini veren Başbakan Erdoğan.......................................................................................................

2. Türkiye ile Kazakistan arasındaki ilişkilerin niteliğini belirleyen esas unsurun , iki kardeş halkın paylaştığı ortak değerler olduğunu vurgulayan Erdoğan , '..................

3. Başbakan Erdoğan , ' ' Kazakistan ile ....................................................................



4. Bu eğitim kurumlarında yetişen öğrencilerin gelecekte hem Kazakistan ' ın refah ,...

3Тапсырма. Дипломатиялық термин сөздерді қолдана отырып Recep Tayyip Erdoğan туралы әңгімелеңіз.


Жоғарыда берілген тапсырмалар халықаралық қатынас мамандықғында бойынша білім алатын студенттердің кәсіби лексикасын сөздік, аударма,ойын әдістері арқылы дамытуға және толықтыруға септігін тигізеді және сабақтың ұйымдастырылуы, тақырыптың меңгерудегі тиімділігі де арта түсері сөзсіз.
Резюме

В статье рассматривается роль и проблема использование словарей при обучении студентов по спец. «Международные отношения» профессиональному языку. Автором статьи рассматриваются пути формирование умений и навыков словарной работы при пререводе дипломати членых терминов с использованием различных словарных заданий.



Summary

The role and problem of dictionary usage in teaching professional language for students of International Department is given full attention.The author of the article discusses the ways of improving vocabulary skills for translating deplomatic terms with the help of different dictionary exprcises and activities.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1 К.Д.Ушинский: Балалар тәрбиелеу және оқыту жөніндегі таңдамалы пікірлері . –Алматы, ОҚБ,1951-45б.

2 Терминдердің түрікше сөздігі . – Алматы, 1959.15 май –118б.

3 «Терминдерінің түрікше-орысша сөздігі» . – Алматы, 1977. – 286с.


ИНТЕРНЕТ КӨЗІ

1 Қазақстан және ТРТ теле хабар қорынан]дирлоиатиялық кездесу атты хабар бейне материялардын үзінді . –1 http://turkkazak.com Kazak Vekil: Türkiye’yi Örnek Alın. ABD ve AB Ülkelerine Vize Uygulamayın!
Каталог: sites -> default -> files -> publications
publications -> М. П. Ешимов ф.ғ. к., доцент, Р. С. Нұртілеуова аға оқытушы
publications -> Жаппарқұлова Анар Абусайылқызы ОҚмпи қазақ және әлем әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы, ф.ғ. к. Шымкент қаласы. Майлықожа ақынның шығармашылық ықпалы
publications -> Білімнің биік ордасы. Высокий центр знании.)
publications -> Қазақ халқының шешендік өнері Абилбакиева Ғ. Т
publications -> 1903 жылы Санкт-Петербургте «Россия. Біздің Отанымыздың толық географиялық сипаттамасы» деп аталатын көп томдықтың XVІІ томы қазақ халқының тарихына арналып, «Киргизский край» (Қазақ өлкесі) деген атаумен шықты
publications -> Олжастанудың деректі көздері
publications -> Өмірде өнегелі із қалдырған, халықаралық қатынастар факультетінің тұңғыш деканы Гүлжауһар Шағатайқызы Жамбатырова
publications -> С. торайғыров мұрасының ТӘуелсіздік тұсында зерттелуі
publications -> Жамбыл жабаевтың арнау өЛЕҢдері сағынған Назерке Берікқызы
publications -> Ш.Құдайбердіұлы және М.Әуезов шығармашылығындағы тұтастық Нұрланова Әсем Нұрланқызы


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет