-с (болымсыз етістіктен кейін жалғанады) – болымсыздық мағына беретін болжалды келер шақ. Мысалы: бар-ма-с, сал-ма-с, кел-ме-с, көр-ме-с, жаз-ба-с. (ортақ етістің –с жұрнағымен тұлғалас, жаса-с, қара-с, сөйле-с, айырмашылығы – болымды етістіктен кейін келуі, шақтық мағына бермейді, қимылдың иесі)
Көсемше
Негізгі қимыл, амалды және негізгі қимылды айқындайтын, қосымша қимылды білдіретін етістіктің түрі көсемше деп аталады.
Берілген мысал
|
Қай жақта тұр?
|
Сөйлемдегі қызметі
|
Белгілері
|
Мен келгелі отырмын.
|
І жақ (жекеше), келер шақ
|
Баяндауыш (негізгі етістік+көмекші етістік)
|
Шақтық мағына береді.
|
Сіздер асығып кетіп қалыпсыздар.
|
ІІ жақ (көпше, сыпайы түрі), өткен шақ
|
Пысықтауыш (қалай? асығып) және күрделі баяндауыш (не істепсіздер? кетіп қалыпсыздар)
|
Істің болу амалын, тәсілін білдіреді. Күрделі етістік құрамында негізгі я жетекші сыңар есебінде қызмет етеді
|
Ол жалт қарапты.
|
ІІІ жақ (жекеше), өткен шақ
|
Баяндауыш (жіктелген көсемше тұлғалы сөз)
|
Көсемше жіктік жалғауын қабылдайды.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
