ІІІ. Талдамалық ақпараттар

Облыста Ұлттық бірыңғай тестілеу 3-6 маусым аралығында 8 ҰБТӨП-інде өткізілді. Барлық өтініш бергендерден 5040 мектеп бітіруші ҰБТ-ға қатысты.

ҰБТ өткізу барысында өтініш берген 139 бітіруші қатыспаған.

Оның 33-і ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 27 мамырдағы №200 санды бұйрығы негізінде ҰБТ-дан босатылып, таңдаған мамандықтары бойынша алдын-ала мемлекеттік грантқа ие болғандар.

106 мектеп бітіруші өз өтініштерімен тестілеуге қатысудан бас тартқан. Олар мектепте қорытынды аттестаттаудан өткізілді.

2013 жылғы Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткен жылғымен салыстырғанда ілгерілеушілік бар. ҰБТ өткізу барысында төтенше оқиға тіркелмеді.

ҰБТ қорытындысымен орташа балл 73,4. (2012 жылы 64,02) 9,38 балға өсім бар.

«Алтын белгі» белгісіне 196 үміткердің 66-ы өз білімдерін дәлелдеді, ол 33,6 пайызды құрайды. Үміткерлердің жалпы санынан әрбір үшінші бала өз білімін дәлелдеген. Ерекше атап өту керек «Алтын белгі» белгісіне үміткер болған 34 оқушының 1 балы жетпеген. Бұл баланың ерен еңбегі әрі өз білімін ақтады деп түсінуіміз қажет.

Олар ҰБТ ұйымдастыру мен өткізудің Ереже талаптарына сәйкес Үздік аттестатқа ие болды.

(2012 жылы 421 үміткерден 50-і дәлелдеген ол 11,8 %) Әрбір үміткердің 8-іншісі өз білімін дәлелдеген.

Үздік аттестатқа үміткер 79 оқушының 20-ы өз білімдерін дәлелдеді (25,3 %) (2012 жылы 229-дан 23-і дәлелдеген 10 %)

Өткен жылмен салыстырғанда аудиториялардың жабдықталуы (рамалы детектор, ұялы телефонның дыбысын тұншықтыратын құралдар) 100 % орындалған. Барлық тестілеу орталықтарында бейнекамералар орнатылған. Балалар ұдайы тексеру мен қадағалануда болды. Өкінішіке орай жетістіктер мен қатар кемшіліктер де орын алды.

«2» лік саны 270, (2012 жылы -955), шекті балдан өтпегендер саны 681(13,5%), (2012 жылы -2255 оқушы өтпеген ол 37% )

Аудандар мен Қызылорда қаласының білім көрсеткіштері төмендегіше:

Арал ауданы бойынша орташа балы 70,9. (2012 жылы 61,8) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 20 оқушының 4-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 3 оқушының 1-і дәлелдеген.

«2» лік саны 46. Шекті балдан өтпеген оқушы саны 42. Ең төменгі балы 29. Ең жоғары балы 114.

2012 жылы орташа балы 61,8. «2» лік саны 101. (118 бала математикадан 2 алған, 66-ы орыс тілі,физика және тарих пәнінен)

Қазалы ауданы бойынша орташа балы 67,2. (2012 жылы 59,7) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 14 оқушының 7-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 1 оқушының 1-і дәлелдеген.

«2» лік саны 48. Шекті балдан өтпеген оқушы саны 124. Ең төменгі балы 23. Ең жоғары балы 117.

2012 жылы орташа балы 59,7. «2» лік саны 184.(118 бала математикадан 2 алған, 66-ы орыс тілі,физика және тарих пәнінен)

Қармақшы ауданы бойынша орташа балы 75,64. (2012 жылы 64,9) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 13 оқушының 7-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 2 оқушының 1-і дәлелдеген.

«2» лік саны 13. (12-і математика пәнінен, 1-і тарихтан ) Шекті балдан өтпеген оқушы саны 14. Ең төменгі балы 27. Ең жоғары балы 121.

2012 жылы орташа балы 64,9. «2» лік саны 76.(60 бала математикадан 2 алған, 11-і орыс тілі, 2-і қазақ тілі, 4-і физикадан алған) Шекті балдан өтпегендер саны 182.

Жалағаш ауданы бойынша орташа балы 76,2. (2012 жылы 66,6) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 5 оқушының 1-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 5 оқушының 2-і дәлелдеген.

«2» лік саны 7. (орыс тілі,математика, физика пәндерінен) Шекті балдан өтпеген оқушы саны 11. Ең төменгі балы 44. Ең жоғары балы 113.

2012 жылы орташа балы 66,6. «2» лік саны 32.(25 бала математикадан 2 алған, 7-і орыс тілі және тарих пәнінен) Шекті балдан өтпегендер саны 56.

Сырдария ауданы бойынша орташа балы 74,28. (2012 жылы 65,3) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 10 оқушының 1-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 2 оқушының 1-і дәлелдеген.

«2» лік саны 27. (14-і математика пәнінен, 8-і орыс тілі, 4-і физика пәні бойынша) Шекті балдан өтпеген оқушы саны 31. Ең төменгі балы 32. Ең жоғары балы 116.

2012 жылы орташа балы орташа балы 65,3 «2» лік саны 49 (35-і математика пәнінен, 14-і орыс тілі, физика, тарих пәні бойынша)

Шекті балдан өтпегендер саны 72.

«2» лік саны 30. Шекті балдан өтпеген оқушы саны 68. Ең төменгі балы 24. Ең жоғары балы 117.

2012 жылы орташа балы орташа балы 58.9 «2» лік саны 178 ()

Шекті балдан өтпегендер саны 317.

«2» лік саны 20. Шекті балдан өтпеген оқушы саны 40. Ең төменгі балы 29. Ең жоғары балы 118.

2012 жылы орташа балы орташа балы 59.2 «2» лік саны 99 ()

Шекті балдан өтпегендер саны 256.

«2» лік саны 80. Шекті балдан өтпеген оқушы саны 351. Ең төменгі балы 20. Ең жоғары балы 121.

2012 жылы орташа балы орташа балы 69.1. «2» лік саны 221 ()

Шекті балдан өтпегендер саны 735.

№4 облыстық дарынды балаларға арналған мектеп-интернат бойынша орташа балы 88. (2012 жылы 87,9)

«Алтын белгі» белгісіне үміткер 4 оқушының 1-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 4 оқушының 2-і дәлелдеген.

«2» лік саны 0. Шекті балдан өтпеген оқушы жоқ. Ең төменгі балы 59. Ең жоғары балы 114.

№9 қазақ-түрік лицейі бойынша орташа балы 98,7. (2012 жылы 99,9) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 6 оқушының 1-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 6 оқушының 3-і дәлелдеген.

«2» лік саны 0. Шекті балдан өтпеген оқушы жоқ. Ең төменгі балы 70. Ең жоғары балы 114.

№10 қазақ-түрік лицейі бойынша орташа балы 103,6. (2012 жылы 99,8) «Алтын белгі» белгісіне үміткер 11 оқушының 5-і дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 2 оқушының 2-і де дәлелдеген.

«2» лік саны 0. Шекті балдан өтпеген оқушы жоқ. Ең төменгі балы 80. Ең жоғары балы 118.

Облыс бойынша 42 мектептің көрсеткіші төмен. Бұл мектептер 2012 жылы төмен нәтиже беріп, облыстың көрсеткішін төмендеткен. 2013 жылы осы мектептер қайтадан төмен болуда.

Ең төменгі көрсеткіш берген мектептер:

Арал ауданы бойынша

№22, №230, №74, №83, №72, №71, №61 мектептер

№234, №100, №134, №103, №204, №190, №98, №16, №226, №182, №170, №92, №266, №17 мектептер

№241, №228, №159, №252, №148, №49, №46, №157, №206 мектептер

№125, №558, №247, №164, №229 мектептер

№179, №172, №257 мектептер

Төмен нәтиже берген мектеп директорларының алды 1 мектепте 7 жылдан 27 жылға дейін қызмет жасағандар.
Апелляция қорытындысы
3-7 маусым аралығында облыс бойынша апелляцияға 302 мектеп бітіруші тіркелді. Оның 18-і өз білімдерін дәлелдеп 1 балдан қосылған.

«Алтын белгі» белгісіне үміткер 2 оқушы апелляциямен өз білімдерін дәлелдеп шықты. Олар Арал, Жаңақорған аудандарынан (№62 мектеп, №3 мектеп-интернаты)

Сонда облыста «Алтын белгі» белгісін дәлелдегендер саны 66. Ол 33,6 пайызды құрайды.

Шекті балдан өтпеген балалардың пәндері бойынша талдау жасалды. Оның обьективті және субьективті жағдайлары бар. Олардың мектеп қабырғасындағы бағалары пәндер бойынша талданып, мектепте «3» ке оқитындықтары анықталуда.

Сонда біздің шекті балдан өтпеген 681 оқушы яғни 13,5 пайыз оқушы мектепте қанағаттанарлық деңгейде оқитындар.

Қызылорда облысы бойынша мемлекеттік жастар саясатының

жүзеге асырылу барысы туралы

(2013 жылғы І жартыжылдық бойынша)
Өздеріңізге белгілі, Мемлекет басшысы 2012 жылғы 27 сәуірдегі Қазақстан халқы Ассамблеясының ХІХ сессиясында тапсырма берді. Осы берілген тапсырмаға сәйкес, барлық өңірлерде «Жастар саясаты мәселелері басқармалары» мемлекеттік мекемелері құрылып, жұмыс жасауда.

Өңірлердегі басқармалардың құрылуы елімізде жастар саясатының - маңызды стратегиялық сипат алғандығы, мемлекет тарапынан жастар үшін көрсетіліп жатқан басты қолдаулардың бірегейі.

Басқарманың қызметі облыс жастарының рухани, мәдени, білім алуы, кәсіби қалыптасуы мен дене тәрбиесін дамытуы үшін әлеуметтік - экономикалық құқықтық, ұйымдастырушылық жағдайлар мен кепілдіктер жасау, бүкіл қоғам мүддесі үшін олардың шығармашылық әлеуетін ашуға бағытталған.

Тәуелсіз Қазақ елінің өсіп-өркендеуін тікелей жастармен байланыстыратын Елбасы: «Мен жас ұрпақтың болашақ үшін маңызын әрқашанда атап көрсетіп келдім және атап көрсете беремін. Мемлекет әрбір жас адамның өз еліне міндетті түрде қажет болуы үшін бәрін де жасайды» деп атап өткені белгілі. Расында, Ел Президентінің жыл сайынғы Жол­дауларының басым бағыттары жастармен тікелей байланысты болуы, кез келген мемлекеттік ма­ңызы бар стратегиялар мен ма­қа­лаларында, сөздерінде әркез өскелең ұрпақты тілге тиек етуі – соның айқын дәлелі.

Республикамызда жастар саясатының жүзеге асырылуын регламенттейтін ең басты нормативтік – құқықтық құжат «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заңы, мемлекеттік жастар саясаты тұжырымдамасы болып табылады.

Басқарманың алдында нақты міндеттер қойылған, атқарылатын ірі, маңызды жобалар да бар. Қолға алынған істер мен атқарылған жұмыстар да аз емес.

Мәселен, бірнеше рет «облыстық бюджеттік комиссия отырысында» аудандарда жастар саясатының сапалы жүзеге асырылуы, жастарға жан-жақты қолдау көрсету мақсатында аудандардағы жастар саясатын жүзеге асыруға бөлінетін қаржы көлемін ұлғайту мәселесін көтерген болатынбыз. Осыған байланысты, 2012 жылғы қараша айында облыс әкімінің бірінші орынбасарының төрағалығымен аудан, қала әкімдерінің қатысуымен өткен жиналыста аудандық деңгейде жастар саясатына қаралған қаржы көлемін ұлғайту тапсырылған болатын. Нәтижесінде 2 ауданда, сонымен қатар, Қызылорда қаласында жастар саясатын жүзеге асыруға бөлінетін қаржы көлемі 2 есеге ұлғайды.

2013 жылға Қызылорда облысында «Жастар саясаты саласында іс-шараларды жүзеге асыру» бағдарламасы бойынша облыстық бюджеттен 28 әлеуметтік жобаға 79 млн 452 мың теңге бөлінді, бұл қаржы 2012 жылмен салыстырғанда 65,8 пайызға артып отыр.

Сондай-ақ, 2012 жылға қоғамдық көлікте жеңілдікпен қатынау үшін тұрмысы төмен отбасылардан шыққан күндізгі оқу орнында оқитын 3482 жасқа облыстық бюджеттен 59 млн 83 мың теңге бөлінді. Ал, 2013 жылға аз қамтылған отбасыдан шыққан 3482 жасқа 84 млн. 414 мың теңге қаржы қарастырылды.

Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқы Ассамблеясының ХІХ сессиясында берген тапсырмасына сәйкес, облыс, қала, аудан әкімдігі жанындағы мемлекеттік жастар саясатын іске асыру жөніндегі консультативтік-кеңесші органдардың төрағалары болып облыс, қала, аудан әкімдері бекітілді. Сондай-ақ, жастар саясаты жөніндегі Кеңес құрамына жастар ұйымдарының төрағалары енгізілді.

Кеңестің мақсаты облыс жастарын әлеуметтендіру және облыстың жастар ұйымдарының жұмыс істеуіне қажетті жағдай жасауға бағытталған мемлекеттік жастар саясаты мен патриоттық тәрбие беруді жүзеге асыру жөніндегі маңызды мәселелер бойынша ұсыныстарды әзірлеу.

Атап айту керек, кеңес отырыстары нәтижесінде Қазалы ауданында «Жастар орталығы» ашылса, облыста «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарына төленетін жалақы мөлшері ұлғайтылды, №3 емхана жанынан «Шапағат» жастар денсаулық орталығы және №6 емхана жанынан «Денсаулық сақтау орталығы» жұмысын бастады.

Осы ретте, үстіміздегі жылғы 30 наурызда облыс әкімі Қ.Көшербаевтың төрағалығымен облыстық жастар саясаты жөніндегі Кеңестің І отырысы өткізілді. Кеңес отырысында жастарға қатысты өзекті мәселелер айтылып, мүдделі мемлекеттік орган басшылары, жастар көшбасшылары өз ойларын ортаға салды. Кеңестің нәтижесі бойынша облысқа қарасты Сырдария, Қазалы, Шиелі аудандарында жастар саясатымен айналасатын мамандар бөлініп, қазіргі таңда жұмыс атқаруда.

Жастар – бұл мемлекеттің негізгі тірегі бола отырып, болашақта ел басқаратын ұрпақ өкілдері. Жыл өткен сайын жастар білімді болып келеді, қай уақытта да белсенділік танытып, қоғамның қозғаушы күші болып табылады.

Жастар облыстық «Нұр Отан» ХДП «Жас Отан» жастар қанаты, «Қазақстан студенттер Альянсы», «Қызылорда жастары» заңды тұлғалар Ассоциациясы, Қызылорда КТК Одағы филиалы сынды жастар қоғамдық бірлестіктері жанында шоғырланған. Қоғамдық қолдау тапқан «Дипломмен ауылға!», «Жастар тәжірибесі», «Жасыл ел», «Жастар кадрлық резерві» жастар бағдарламаларының жүзеге асуына қатысуда.

Жастармен бірлесіп жұмыс жасайтын облысымызда 60 жастар қоғамдық бірлестіктері тіркелген. Сол жастар қоғамдық бірлестіктерінің бүгінде 33-ы белсенді жұмыс атқаруда. Сондай-ақ, 11 республикалық бірлестіктердің өкілдері қызмет атқарады.

Облыс аумағында меншік иесіне қарамастан барлық мекемелер мен ұйымдарда, ірі кәсіпорындарда жастар комитеттерін құру жұмыстары жүргізілуде. Қазіргі таңда, «Қазақстан темір жолы», «Қазақтелеком», «Халыққа қызмет көрсету орталығы», «Қазпошта», «Қалалық перзентхана», «Қызылорда жылу электр орталығы» МКК және т.б. мекемелерде жастар комитеттері жұмыс жасауда.

Жастарды жұмыспен қамту бойынша «Жастар саясаты саласындағы өңірлік іс-шараларды іске асыру» бағдарламасы бойынша жазғы демалыс лагерлерінде, «Педагогикалық отрядтар жұмысын ұйымдастыру» жобасы аясында 40 тәлімгер қызмет атқаруда.

«Жасыл ел» бағдарламасы бойынша үстіміздегі жылы облыстық бюджеттен 7 млн. 750 мың теңге қаралып, 500 жастар тарту жоспарлануда.

«Дипломмен ауылға» бағдарламасы бойынша үстіміздегі жылы облыс аудандардан жиналған сұранысқа орай 271 құрап отыр.

Үстіміздегі жылы Студенттік құрылыс жасақтары өз жұмысын бастады. Құрылыс жасақтар жұмысына 200 жасты тарту жоспарлануда.

Қазіргі таңда 21 бағытта 27 әлеуметтік жоба жүзеге асырылуда. Атап айтқанда, алғаш рет облыс, қала және аудан көлемінде «Жастар арасында кәсіпкерлікті дамытуға және ақпараттық қолдау көрсетуге бағытталған ресурстық орталық жұмысын ұйымдастыру» жобасы жүзеге асырылуда. Үстіміздегі жылы 21-ші маусымда Сырдария ауданындағы «Жастар арасында кәсіпкерлікті дамытуға және ақпараттық қолдау көрсетуге бағытталған ресурстық орталық жұмысын ұйымдастыру» әлеуметтік маңызды жобасы аясында жастар саясатын жүзеге асыру бағытында ресурстық орталықтың ашылуы өтті. Ресурстық орталықтың ашылу рәсіміне ауданның және оған қарасты кент, ауылды елді-мекендердің, сонымен қатар аудан орталығының ардергерлері, тұрғындары мен аудан дамуына өз үлесін қосып жүрген кәсіпкерлер және белсенді жастар қатысты.

Қызылорда қаласында ресурстық орталықтың ашылуы 21 маусымда «Даму» кәсіпкерлікті дамыту орталығының өкілі және жастар қоғамдық бірлестігінің төрағаларының қатысуымен өткізілді.

Осы тәрізді барлық аудандарда ресурстық орталықтар ашылып, барлық аудан жастар арасындағы жұмыссыздықты шешуге, кәсіпкерлікті дамытуға және жастар түрлі ақпараттық қолдау көрсету үшін ресурстық орталықтар құрылып, өз жұмыстарын бастап кетті.

Ресурстық орталық жұмысының мақсаты жастар арасында кәсіпкерлікті дамыту бойынша ақпараттық ресурстық орталық жұмысын үйлестіру, жастар арасында кәсіпкерлік әлеуетінің ашылуын ынталандыру, дамуын насихаттау,кәсіпкерлік саласында көмекке мұқтаж кез-келген жасқа бағыт-бағдар беру, қолдау көрсету, ауыл жастарының кәсіпкерлікпен айналысуына жол ашу.

Өңірлік ІХ жастар Дельфийлік ойындарына қала және облысымызға қарасты 7 ауданнан бекітілген номинациялар бойынша 200-ден астам шығармашыл жастар қатысты. Жоғарыда аталған номинациялар бойынша өңірлік ІХ жастар Дельфийлік ойындары бойынша арнайы комиссия құрамы бекітіліп, іріктеу кезеңінен өткізілген І орын жеңімпаздары арасында дөңгелек үстел ұйымдастырылып, Республикалық ІХ Ұлттық жастар Дельфийлік ойындарына жолдама алатын қатысушылар тізімі анықталды.

Қазіргі таңда Сыр бойы жастарының әлеуметтік желіге қызығушылығы күн сайын артуына байланысты облысымыздағы блогер Жасұлан Серіков «Жаңа Медиа әлеуметтік желілер» атты семинар тренинг өткізді, семинар барысында әлемдегі танымал әлеуметтік желілерге байланысты жан-жақты ақпарат берілді.

Жастар саяси лагерінде түрлі бағыттағы семинар-тренингтер, спорттық жарыстар, би кештерімен қатар облыстық жастар саясаты мәселелері басқарма басшысы Ж. Базартай лагерьде тынығушы жастармен қоғамдық қабылдау жүргізіп, қойылған сұрақтар мен ұсыныстарын тыңдап, тиісті жауап берді.

Сондай-ақ, маргинал және жұмыссыз, ауыл жастарының мәселелері, жастардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру және салауаты өмір салтын қалыптастыру мәселелері бойынша, «диалогтық алаңдар» өткізіліп, жастар өз ойлары мен ұсыныстарын білдірді.

Қала, аудан жастары арасында суда жүзуден спорттық эстафеталық сайыс өткізіліп, облыс жастарының саяси лагеріне белсене атсалысып, қатысқандары үшін қатысушылардың барлығы Алғыс хатпен марапатталды.

«Астана қаласының 15 жылдық мерейтойына байланысты ақпараттық–идеологиялық жұмысты ұйымдастыру» жобасы аясында облыстық жастар саясаты мәселелері басқармасының қолдауымен «Мәртебелі Қазақстан» қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен Сыр жастары 23 маусымнан бастап «Сүйікті қалам – Астана!» атты жастардың көшкеруенімен жолға шықты. Көшкеруен барысында жастар 23 маусымда айбынды Арал ауданның орталық алаңында жастардың мерекелік концертін өткізді.

24 маусымда қазыналы Қазалы ауданында «патриоттық әндер» фестивалі ұйымдастырылды.

25 маусым шайырлардың отаны Қармақшы ауданында түрлі санаттағы жастармен шаралар өткізіліп, мерекелік концерт берілді.

Шара 26 маусымда жайнаған Жалағашта жалғасын тапты. Аталмыш ауданда жастармен кездесу өткізіліп, шара соңы мерекелік концертке ұласты.

Көшкеруен Сырдария ауданында 27 маусымда, Жаңақорған ауданында 29 маусымда мерекелік концерт бермекші.

1 шілде күні Шиелі ауданы, Тартоғай елді мекеніндегі ЗК169/4 түзету мекемесіне мерекелік шара өткізілетін болады.

Қызылорда қаласындағы мерекелік думан 2 шілде күні мұнай кеніштерінде, 3 шілде күні орталық базарда мерекелік концерт өткізіліп, 4 шілде күні студенттер сарайында «Астана – Қазақстанның жетістіктерінің символы» атты ғылыми-тәжірибелік конференциялар өткізу жоспарланып отыр.

«Аула клубтары қызметін үйлестіру бойынша ресурстық-әдістемелік қызметтің жұмысын ұйымдастыру» жобасы аясында облыстағы аула клубтарында 40-қа жуық спорттық, шығармашылық, мәдени-көпшілік бағыттарда іс-шаралар ұйымдастырды.

Жоба аясында облыстың аудан орталықтарында 3 аула клубтары ашылды. Атап айтар болсақ, Арал қаласындағы №13 орта мектеп жанынан «Жас талант» және Сексеуіл кентіндегі №231 орта мектеп жанынан «Жастар» аула клубы сонымен қатар, Жаңақорған ауданындағы балалармен мәдени-тәрбиелік жұмыстар орталығы жанынан «Жас құтқарушылар» аула клубтары.

Қызылорда қаласы мен аудандық аула клуб мүшелері арасында салауатты өмір салтын насихаттау және бұқаралық спортты дамыту мақсатында спорттық бағытта түрлі 20 жарыс (шағын-футбол, шахмат, тоғызқұмалақ, дойбы) өткізілді.

Қазіргі заман биі бағыты бойынша 6 байқау (Арал, Қазалы, Сырдария, Шиелі, Жаңақорған аудандарында), «Менің – аула клубым», «Өнерім өрісім», «Ту, Елтаңба, Әнұран – жасасын Қазақстан», «EXPO - 2017», «Менің Қазақстаным», «Тұғыры биік - Астана», «Атамекен» тақырыптарында жас суретшілердің 8 көрмесі (Арал, Қазалы, Жалағаш, Сырдария, Шиелі, Жаңақорған аудандарында) ұйымдастырылды.

Сондай-ақ, балалар мен жасөспірімдер арасында ұлттық өнерді дамыту, насихаттау мақсатында қолөнер шеберлерінің 4 көрмесі (Арал, Қазалы, Шиелі, Жаңақорған аудандарында).

Аула клубтарының жұмысын тиімді ұйымдастыру және дамыту мақсатында аудандық аула клуб жетекшілері мен үйлестірушілері үшін «Облыста аула клубтарының қызметін ұйымдастыруды одан әрі дамыту» тақырыбында семинар өткізілді. Семинар барысында аталмыш тақырыптарда әдістемелік - нұсқаулықтар әзірленіп, барлық қатысушыларға үйлестірілді.

Үстіміздегі жылы алғаш рет «Мүміндігі шектеулі жастармен жұмыс жасау бойынша әлеуметтік қызмет жұмысын ұйымдастыру» жобасы жүзеге асырылуда». Аталған жоба аясында М. Мәметова атындағы колледжінде мүмкіндігі шектеулі жастардың «Өнерліміз бәріміз» атты концерті ұйымдастырылды. Шараның мақсаты мүмкіндігі шектеулі жастардың шығармашылығын дамыту, белсенділігін арттыру, қоғамның белсенді мүшесіне айналуға ықпал ету.

Сондай-ақ, түрлі бағыттағы шаралар, концерт, көңілді тапқыштар ойындарына тегін қатуысын қамтасмасыз етіп, естен шығармаймыз.

2013 жылдың 18 наурызында облыстық жастар саясаты мәселелері басқармасының ұйымдастыруымен Қызылорда облысының әкімі, саясаттану ғылымдарының докторы Қырымбек Елеуұлы Көшербаевтың облыс жастарымен кездесуі ұйымдастырылды.

Аталған кездесу барысында жастардан аймақ басшысына бірқатар ұсыныстар айтылды. Нәтижесінде, хаттамалық тапсырмаға сәйкес КТК ойындарын мәдениет ошақтарында тегін өткізу туралы тиісті сала басшыларына тапсырма беріп, осы ретте, барлық жайдарман ойындары өткізілетін орындарды тегін алуға мүмкіндік туды.

Осы орайда, әр ойын сайын жайдарманшылардың бастамасымен «балалар церебральді параличімен» сырқаттанатын балаларға 100 мың теңге көлемінде қаржылай көмек көрсетіп отыратын болды.

Қазіргі таңда, церебральді параличпен сырқаттанатын бір жасөспірімге көмек қолы созылды. Аймақ басшысы Қырымбек Елеуұлы Көшербаевтың қолдауы арқасында, бұл игі іс - жастар ұсыныстарымен жасалатын бастамалардың бастауы деп білеміз.

«Жастарға арналған ғылыми орталық қызметінің жұмысын ұйымдастыру» жобасы аясында «Жас ғалымдар альянсы» қоғамдық бірлестігі, Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің жас ғалымдар Кеңесімен бірлесе отырып, 2013 жылдың сәуір айының 26 күні Қызылорда облыстық 10-11 сыныптар арасында «Жас ғалым 2013» ғылыми жобалар жарысы өткізілді.

Жарыстың негiзгi мақсаты оқушылардың ғылыми-зерттеу және оқу-танымдық қызметін ынталандыру. Ой еңбегiнiң беделiн арттыру. Ең талантты және дарынды жас зерттеушiлердi iрiктеу және оларға қолдау көрсету. Қызылорда облысы мен Қазақстан Республикасының ғылыми-интеллектуалдық әлеуетiн қалыптастыруға ықпал ету болып табылады.

Сонымен қатар, «Химия және ғылым» тақырыбында жалпы білім беретін мектептердегі «Химия» пәні бойынша семинар-тренинг өткізілді. Семинар-тренингтің негізгі мақсаты ғылыми жобалар мен жұмыстарды зерттеумен және жазумен айналысатын мектептердегі мұғалімдерге теориялық, әдістемелік және тәжірибелік кеңес беру. Аталмыш шараға 14 жас маман тартылды.

Еріктілер 2013 жылы 27 сәуір күні бастау алған «Ардагерлерді ардақтайық!» атты кешенді жоспарлар аясында ерікті жастар 2 топқа бөлініп, бір уақытта жұмыстарын бастады. Еріктілер Ұлы Отан соғысының ардагерлерінің үйінде тазалық жұмыстарын жүргізді.

Айта кету керек, «Жастар кадрлық резерві» әлеуметтік маңызды жобасы 2012 жылы пилоттық жоба ретінде жүзеге асырылған болатын, жастар арасында оң резонанс тудырған пилоттық жоба үстіміздегі жылы «Жастар кадрлық резерві», «Жас мемлекеттік қызметкерлер мектебі» әлеуметтік маңызды жобасы қайта іске асырылуда.

Сондай-ақ, жастар үшін «Денсаулық орталығы» қызметін ұйымдастыру, жастарға патриоттық тәрбие беру және азаматтық белсенділігін арттыруға бағытталған әлеуметтік қызмет жұмысын ұйымдастыру, жастар арасында дебаттық қозғалысын дамыту бойынша қызмет жұмысын ұйымдастыру, Қызылорда облысы және Байқоңыр қаласы арасындағы жастардың өзара әрекеттестік және әріптестік қызметінің жұмыстарын ұйымдастыру, «Сыр үміті» сыйлығын салтанатты түрде тапсыру шарасын ұйымдастыру, әлеуметтік роликтер арқылы жастар арасында ақпараттық-идеологиялық шараларды ұйымдастыру жобалар аясында түрлі бағытта шаралар ұйымдастырылып, жастар арасындағы аймақтық ахуалға байланысты саяси – әлеуметтік сараптамалық (бақылау) қызметін ұйымдастыру жобасы аясында әлеуметтік сауалнама жүргізіліп отыр.

«Игілік» корпоративтік қоры арқылы 4 әлеуметтік жобаны қаржыландыру үшін қосымша 12,6 млн. теңге қаржы бөлінді. Атап айтқанда, «Дарын» жастар продюсерлік орталығының ұйымдастыруымен «Қызық орда» атты ақпараттық-танымдық ойын-сауық жастар бағдарламасы түсіріліп, жас көрермендерге жол тартты.

Аталмыш жоба телебағдарлама нұсқасында, бірнеше айдарлардан құралған. Атап айтқанда, «Жастар ньюс», «Жұлдыз Station», «Қызық ТВ» және «Жасырын камера».

26 сәуір 2013 жыл. Қызылорда қаласы

Сіздерді Қызылорда облысының жер қойнауын пайдаланушылардың кеңей­тілген кеңесінен сәлем жеткізгім келеді. Біз кеңес жұмысына Мұнай және газ министрі Сауат Мұхамбетбайұлы Мың­баевтың және басқа да әріптестеріміздің қатысып отырғанына алғысымызды білдіреміз. Мүдделі орталық мемлекеттік органдардың және жер қойнауын пайда­ла­нушы компаниялар басшыларының кеңеске қатысуы пісіп-жетілген мәсе­лелердің кешенді түрде шешіліп, оларды жүзеге асыру жолдарын тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік береді деп ойлаймын.

Біріншіден, Қызылорда облысының минералды шикізат базасын дамытудың перспективасы туралы айтқым келеді.

Бүгінгі таңда Қызылорда облысының мұнай-газ және тау-кен өнеркәсібі оның экономикасы мен игілігінің негізі болып табылады. Бұл салалар облыстың ішкі аймақтық өнімінің 45 пайызға жуығын қалыптастырады. Саланың облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуындағы ерекшелігін, сонымен бірге өңір аума­ғындағы пайдаланылмаған табиғи бай­лықтың қорын ескере отырып, бұл іргелік салаларды одан әрі дамытудың мәсе­лелерін шешу мақсатты мәселе болып та­былады. Ішкі аймақтық өнімді осы сала­лардың есебінен 1 пайызға өсіруді қам­тамасыз ету басқа салалардың өсімін 15-40 пайызға арттыруға мүмкіндік береді.

Мұнай өндіру көлемінің күрт төмен­деуіне жол бермеу үшін оларды өндірудің екінші және үшінші әдістерін барынша тиімді пайдалана отырып, мұнай алудың коэффициентін арттыру қажет. Судың келуін шектейтін тиімді әдістер бар. Айталық, жер қойнауынан мұнайды неғұрлым толығырақ алу үшін ауа, жеке­леген химиялық заттар пайдаланылады. Мұнай өндіру көлемі құлдыраған көп­теген аудандарда мұндай мүмкіндік 10 және 20 жыл бойы пайдаланылады. Мысалы, сулану деңгейі Қызылорда облысымен бірдей Татарстанда қол жеткізілген мұнай өндіру көлемі сақталып келеді.

Қазақстанның, Ресейдің үздік маман­дарын шақырып, басқа елдердің тәжіри­белерін зерттеп, инновациялық фир­малармен келісім-шарт жасап, оларды тиімсіз кен орындарына айналған жер­лердің мүмкіндігін арттыруға пайдалану мақсатты міндет болып табылады. Ре­сейдің «РИТЭК» ЖАҚ осындай фир­малардың мысалы болып табылады, ол өзінің инновациялық әдістерімен жуырда жылына 7 млн. тонна мұнай өндіру деңгейіне жетті.

Қазақстан Республикасының Пре­зиденті  Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес, біз экономиканың шикізаттық бағытынан арылып, қайта өңдеу өнеркәсібін дамытуға тиіспіз. Осыған байланысты біз Қызылорда облысында төртінші мұнай өңдеу зауытын салу туралы мәселені қарауларыңызды сұраймын.

Сонымен бірге Қазақстандағы барлық уран қорының 14 пайызы Қызылорда облысының үлесіне тиеді. Қазіргі таңда 4-ЖШС уран бойынша жер қойнауын пайдаланушылар болып саналады. Уран кеніштерін игеру Жаңақорған ауданында күкірт қышқылын өндіретін кәсіпорын салуға негіз қалады. 2015 жылға қарай облыс 8 мың тонна уран өндіруді жоспар­лап отыр. Қазір елімізде тұтастай алғанда 21 мың тонна өндіріледі, демек, қайта өңдейтін өндірістер салу мақсатты болып табылады.

Қызылорда облысында Қазақстан­да­ғы ірі «Құрымсақ» ванадий кен орнын игеру өндіру өнеркәсібін дамытудың маңыз­ды бағыты болып табылады. Ол әлемдегі 10 ірі кен орындарының қатарына жатады. Бұл кен орындарындағы ванадийдің сапалық құрамы жоғары, оның Баласауысқандық кен орнына да қатысы бар. Бұл екі кен орындарында Қазақстандағы ванадийдің үштен екі бөлігі шоғырланған. Облыста қазір бұл кен орындарын игерудің тәжірибелік-өнер­кәсіптік жұмыстары басталды. Бала­сауыс­қандық кен орнында ванадий кенін игеру жылына 15 мың тоннаға жетті. «Фирма Балауса» ЖШС құны 35 млрд. тең­геге жуық жобаны жүзеге асыруда. Жұмыстың алғашқы кезеңі ғана аяқ­талды. Ванадий кенін сілтілеп өндірудің жаңа технологиясы бойынша тәжірибелік экспериментальды өндіріс іске қосылды.

Аймақта перспективалы кен орын­дарының барлығын ескере отырып, көмір­сутегі шикізатын ғана емес, полиметалл, сондай-ақ сирек кездесетін металл қор­ларын зерттеу жөніндегі барлау жұмыс­тарын жеделдетіп жүргізу қажет деп санаймыз.

Өздеріңізге мәлім, мұнайдың ілеспе газын жағу қоршаған ортаны ластаудың басты көзі болып табылады. Ауаға көмірсутегімен бірге едәуір көлемдегі көмір қышқыл газы, азот қалдығы, басқа да зиянды компоненттер тасталады.

Бұл мәселенің экономикалық жағы да бар. Газ көп компонентті, стратегиялық маңызды шикізат, ол мақсатсыз жа­ғылуда. Қызылорда облысының жер қойнауын пайдаланушылары соңғы бес жыл ішінде 7,3 млрд. текше метр газ өндірді, олардың 1,5 млрд. текше метрден астамы бостан-бос жағылды. «Қалған газ қайда кетті?» деген орынды сұрақ туындайды.

Бұл газды жер қойнауын пайдалану­шылар өз мақсаттарына жұмсады, яғни, олар жер қыртысына қайта айдалды, пештер мен қазандықтарда жағылды, мұнай құбырлары мен газ-турбина қон­дырғыларын жылытуға пайдаланылды. Ал, мұндай жағдайда аймақ табиғи газ жетімсіздігін, оның ішінде халық жыл сайын 350 млн. текше метр көлемінде газ тапшылығын қатты сезініп отыр. Іс жүзінде біз өткен жылы «Қазгермұнай» ЖШС-нан ғана 260 млн. текше метр көлемде тауарлы газ алдық.

Сонымен бірге, Арысқұм иініндегі кеніштерден ілеспе газды тиімді пай­далану жобасы негізсіз кешеуілдеуде. Бұл жоба бойынша «Бектас», «Қоныс», «Кеңілік», «Қызылқия» кен орындарынан «Арысқұмға» ілеспе газды жинақтау көзделген болатын. «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз» АҚ-ның газды ке­шенді дайындау қондырғысының құры­лысын 2014 жылдың аяғына қарай аяқтау маңызды болып табылады, бұл халықты арзан газбен қамтамасыз етіп, эколо­гиялық жағдайды жақсартады, тұрмыс­тың қолайлылығын жақсартып, аймақ­тың инвестициялық тартымдылығын арттырады.

Біз алдағы екі жыл ішінде Қызылорда облысының ірі елді мекендерін газдан­дыруды мақсат етіп отырмыз. Алғашқы кезеңде «Бейнеу-Бозой-Самсоновка» магистральды газ құбырына қосу жүзеге асырылады. 2014 жылдың соңына қарай облыс халқының 70 пайызы тұратын 22 елді мекені газдандырылады.

Магистральды «Бейнеу-Бозой-Шым­кент» газының түпкілікті бағасына қа­тысты мәселе де маңызды болып табылады. Болжам есептер бойынша оның бағасы 1000 текше метріне 12-16 мың теңге болуы мүмкін. Қазір заңды тұлғалар үшін газдың бағасы 7506 теңге, жеке тұлғалар үшін 6644 теңгені құрайды. Бағаның 2-3 есе өсуі облыс халқының әлеуметтік көңіл-күйіне кері ықпал жасайды. Осыған байланысты біз Мұнай және газ министрлігінің облыстың мүддесі үшін қолайлы баға белгілеу мәселесін шешуге қолдау көрсететініне үміт артамыз.

Бұрынғысынша, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды өңдеу проб­лемасы болып отыр. Мұнай компания­лары іс жүзінде бұл проблемадан өздерін сырт ұстауда. Өндірістік қалдықтарды өңдеу қызметін көбіне-көп технологиясы, өндірістік базасы, тиісті қуаттары жоқ мердігерлік ұйымдарға жүктейді.

Мұндай «өңдеудің» құны тұрақты түрде төмендеп, зиянды құрамының әрбір тоннасына шаққанда 15,5-24 мың теңгені құрайды. Маңғыстау облысымен салыс­тыратын болсақ, осы аймақта аталған жұмыстардың қызмет ақысы анағұрлым жоғары. Сонымен бірге мердігерлік ұйым­дардың тарапынан атқарылған жұмыс­тардың сапасы мұнай компанияларының назарынан тыс қалады.

Мамандардың пікірінше, бұрғылау қалдықтарының 10-20 пайызы ғана, мұнай қалдықтарының 30-40 пайызы ғана қайта пайдаланылады, ал қалғандары жай ғана көміле салады. Осының сал­дарынан жыл сайын жүздеген мың тонна өнеркәсіп қалдықтары жинақталуда. Біз бұл жерде мұнай қорының 10-15 жылға жететінін, ал қалдықтардың экологияны әлі де 50 жылға дейін ластайтынын атап өткіміз келеді. Осының салдарынан жайылымдық жерлердің сапасы нашар­лап, қоршаған ортаны ластау үдей түсуде. Бұл жағдай іс жүзінде біздің проблема­ларымызды келешек ұрпақтың еншісіне жүктеп отырғанымызды көрсетеді.

Осы жағдайға орай, қалдықтарды қайта өңдеу және оны екінші рет қайтара пайдалану жөніндегі тиімді, экологиялық таза өнеркәсіп зауыттарын салу қажеттігі туындайды. Біздіңше, жер қойнауын пайдаланушы компаниялардың қал­дықтарды басқару жөніндегі жауапкер­шілігін күшейту тәжірибесін енгізу қажет деп есептейміз. Бұл жауапкершілікті мердігерлік компанияларға жүктеуге болмайды. Қалдықтарды қалыптас­тыратын және оны тиісті дәрежеде өңдемейтіндерге жаза қолдану қажет.

Төртіншіден, мұнай-газ жобаларында қазақстандық және жергілікті мазмұнды арттыру туралы.

2012 жылы Қызылорда облысының барлық жер қойнауын пайдаланушы­ларының жалпы сатып алу көлемі 550 млрд. теңгені құрады. Олардың үштен екісі қазақстандық мазмұнның үлесіне тиеді. Тауарлар сатып алу үлесі 20 пайыз, жұмыстар 75 пайыз және қызметтер 85 пайызды құрайды. Бір қарағанда, цифр­лар көңіл жібітеді, бірақ, іріктеп жүргі­зілген талдау көрсетіп отырғанындай, отандық өнімнің атын жамылып, шетелдік өндіріс тауарлары әкелінеді.

Мысалы, «СырдарияНефтьСервис» ЖШС «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз» АҚ үшін Қытайдан электр сорғыларын әкелді. Сертификатта қазақстандық мазмұнның көлемі 80 пайыз деп көрсетілгенімен, шын мәнінде ештеңе өндірілген емес. Тағы бір мысал. «СНПС-Айдан Мұнай» консалтингтік және инжиниринг қызметтері үшін «СНПС» корпорациясының әртүрлі бөлімшелерін белсенді түрде тартады. Жыл сайын 1 млрд. теңгеден асатын кен орындарын жасау жөніндегі әртүрлі есептер дайындайды. Мұндай қызметтерді қазақстандық «НИПИ-Нефтегаз» АҚ институты да едәуір арзан бағаға жасай алар еді. Осындай мысалдар аз емес.

Ресми мәліметтер бойынша, «Қаз­ГерМұнай БК» ЖШС, «ПетроҚазақстан Құмкөл Ресорсиз», «Торғай Петролеум» АҚ-лары кәсіпорындарының өткен жылы тауарлар сатып алу және қызмет көрсету бойынша қазақстандық мазмұн көлемі тиісінше 30, 25 және 16пайызды құрады. Ал іс жүзінде қазақстандық мазмұнның қаншалықты екенін байыпты тексеру ғана анықтай алады.

Бұдан ірі жер қойнауын пайдала­нушылар қазақстандық мазмұнды дамыту жөніндегі мемлекеттік саясатты қолдамай отыр деген пікір қалыптасады. Тендерлік шараларды өткізу кезінде алдын ала белгіленген шетелдік өндіру­шілер мен сервистік компанияларға қосымша параметрлер ұсынылады. Мұндай жағдайда мұнай-газ өндіруші компаниялар өткізген тендерлердің 70 пайызы өткізілмеген деп саналып, оған қатысушылар белгіленген шаралардың тәртібін бұзғаны үшін шығарылып тас­талып отырылады. Одан кейін тауар­ларды, жұмыстарды және қызметтерді (неғұрлым қаржысы көп) бір көзден сатып алу жүзеге асырылады.

1) өткізілетін сатып алулардың ашық­тығын қамтамасыз етіп, тендерлік комис­сиялардың құрамына Қазақстанның ұлттық экономикалық палатасы «Ата­мекен одағы» және басқа облыстың үкіметтік емес ұйымдарының өкілдерін енгізу;

2) Қызылорда облысы әкімдігінің ҚР Мұнай және газ министрлігінің жер қойнауын пайдаланушылар есептерін қабылдау жүйесіне қолжетімділігін ұсыну;

3) Жер қойнауын пайдалану­шы­лардың деректерді тұрақты түрде жаңарта отырып, таяудағы 3 жылға арналған сатып алу жөніндегі жоспарларын міндетті түрде жария ету.

Қазақстандық мамандарды дайындау және қайта дайындау – маңызды мәселе.

Қызылорда облысының мұнай саласында 6 мың адам еңбек етеді. «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Заңына сәйкес, жер қойнауын пайдаланушылардың шарттарында кадрлардың қазақстандық мазмұны және оларды оқыту шығындары, сондай-ақ, Қазақстанның азаматтары қатарынан қызметкерлердің кәсіби біліктілігін арттыру мен қайта даярлау туралы тұжырымдар көрініс тапқан.

Соңғы үш жыл ішінде «ПетроҚазақ­стан Құмкөл Ресорсиз» АҚ, «Қаз­Гер­Мұнай БК» ЖШС, «CNPC– Ай-Дан Мұнай», «Торғай Петролеум» АҚ және «ҚуатАмлонМұнай» БК ЖШС ком­пания­­ларының қазақстандық қызмет­керлерді оқыту мен қайта даярлауға жұмсаған шығындары іс жүзінде 4 млрд. теңгеге жуықтайды. Бұл аз ақша емес! Бірақ, компаниялар бұл қаржыны қалай жұмсады?

Кейбір кәсіпорындардағы бірнеше жыл бойы басшылық құрамдағы шетелдік мамандар сол баяғыша өзгеріссіз қалуда. Жыл сайынғы кәсіптік даярлау фор­мальді жүргізіледі, оның ешқандай тәжірибелік маңызы жоқ. Курстарды бітіргендігі жөніндегі біліктілікті көтеру сертификаттары таяу және жақын шетел­дерде ғана емес, Қазақстанның өзінде мойындалмайды. Шетелдік жұмысшы күшін алмастыру жоқ, оқу еңбек мәртебесінде және жалақы көлемінде көрініс таппайды. Бұл оқуға бөлінетін қаржының тиімсіз пайдаланылғанының көрінісі болып табылады.

Осы проблеманы шешудің алғашқы қадамы ретінде «Қазатомпром» ұлттық атом компаниясымен келісім бойынша Қызылорда қаласында 200 орындық жатақханасымен 600 орындық кәсіптік-техникалық лицейдің құрылысын салу екенін атап өткім келеді. Біз оны қазіргі заманғы жабдықпен қамтамасыз етеміз, кәсіби білігі жоғары оқытушыларды, соның ішінде оларды шетелдерден шақы­ратын боламыз. Мұнай компаниялары өзінің осындай оқу орталығына мүдделі болады деп ойлаймын.

Сонымен бірге біз Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне қолданыстағы заңдылыққа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде ұсыныс жасадық. Бұл өзгертулер мен толық­тырулар жалақы бойынша мерзімі өткен қарыздарға, қазақстандық және шетелдік мамандардың жалақысында едәуір алшақтыққа жол берген шетелдік кәсіпорындардың шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат бермеутуралы болып отыр. Мысалы, біздің учаске шеберінің жалақысы 300 мың теңге, ал шетелдікі 3 млн. теңге. Бұған жол беруге болмайды!

Сіздердің талқылауларыңызға ұсынып отырған соңғы бесінші мәселе – бұл жер қойнауын пайдаланушы компаниялардың әлеуметтік жауапкершілігі.

Өкінішке орай, көптеген жер қой­науын пайдаланушылар корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік ұғымын әлеу­меттік міндеттемелерді орындау түсінігімен шатастырып жүр. Бүгінгі әңгіме Корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік туралы болмақ. Бұл жалпы халықаралық деңгейде қабыл­данған тұжырымдама, оған сәйкес ұйымдар қоғамның мүддесін ескереді, өзіне тапсырыс берушілердің, өнім жет­кізушілердің, қызметкерлердің, әлеуметтік саладағы жергілікті қауымдастық пен басқа да мүдделі тараптардың қызметіне ықпал ету үшін жауапкершілік жүктейді. Бұл міндеттемелер заң белгілеген міндеттер шеңберінен асып кетеді, ұйымдар қыз­меткерлердің және олардың отбасы­ларының, сондай-ақ жергілікті қауымдастықтың, қоғамды тұтастай алғанда, оның өмірлік сапасын арттыру жөніндегі қосымша шараларды ерікті түрде қабылдайды.

Мұның көрнекті мысалын «Қазатомпром» ұлттық компаниясының әлеуметтік бағдарламасынан байқауға болады. «Ақниет» әлеуметтік әріптестік бағдарламасын жүзеге асырып, облыстың әлеуметтік дамуына қосқан үлесі үшін «Лукойл оверсиз сервис» компаниясына айрықша алғыс білдіргім келеді. Бағдарлама бойынша ауылдық жерлерде мүгедектердің, көпбалалы отбасылардың және тұрмысы төмен тұрғындардың шағын бизнесті ашу үшін қайтарымсыз гранттар беру көзделген.

Осыған байланысты мен барлық жер қойнауын пайдаланушыларды бизнестің корпоративтік әлеуметтік жауапкер­шілігінің жалпы қабылданған ережелерге көшіп, облыс халқының әлеуметтік стандартқа бейімделген өмір сапасын жақсартуға қатысты өздерінің үлестерін қосуға шақырамын.

Yздік халықаралық тәжірибе бойынша ірі компаниялар аймақтың әлеуметтік мәселелерін жақсартуға сатылған өнімнің кем дегенде 3 пайызы деңгейіндегі қаржысын бөледі. Бұл қаржы аймақтың әлеуметтік дамуына, кадрлар дайындауға, персоналмен жұмыс істеуге, отбастарына әлеуметтік көмек көрсетуге, қызметкерлердің жеңілдіктеріне, ардагерлерді қолдауға, еңбекті қорғауға және экологиялық қауіпсіздікке бөлінеді.

Инвестор біздің жер қойнауынан көл-көсір пайда ала отырып, олармен бірге халықтың өмір деңгейін арттыру жөніндегі қамқорлықпен бөлісуге міндетті екенін ұмытпаулары қажет. Олар үшін басқа жол жоқ!

Сөзімді аяқтай келе, Қызылорда қаласының даму перспективасы туралы бірер сөз айтқым келеді. Өздеріңізге мәлім, қаланың бекітілген дамуы жөніндегі бас жоспарында Сырдарияның сол жағалауында мұнайшылардың шағын ауданының құрылысын жүргізу белгілеген болатын. Оның барлық инженерлік инфрақұрылымы мемлекеттік бюджет есебінен салынады. Биылғы жылдың өзінде әлеуметтік инфрақұрылымның алғашқы нысандары іске қосылады. Болашақта ол жерде бірнеше тұрғын үй кешендері, қонақ үйлер, бизнес орталықтары, тағы басқалар салынады.

Осыған байланысты барлық жер қойнауын пайдаланушыларға жоспарға сәйкес өздерінің қызметкерлері үшін өзіндік әлеуметтік нысандар салуға жер учаскелерін алу ұсынылады. Бұл жерде әңгіме тұрғын үй кешендері, орталық офистер, балалар бақшасы, мектептер, денсаулық сақтау және спорт нысандары жөнінде болып отыр.

Қызылорда облысының әкімі Қырымбек Көшербаевтың

27 сәуір 2013 жыл. Қызылорда қаласы

Өздеріңізге белгілі, осы мерзімге дейін қаланың даму мәселелері бойынша өткізілген мәжілістерде, қаланы аралау барысында бірқатар тапсырмалар беріліп келеді.

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің халыққа Жолдауында айтып өткеніндей, «дамыған қоғам тәртіп пен реттіліктен басталады: қауіпсіздіктен, ұқыпты ауладан, таза көшелер мен жайдары жүздерден».

Енді шешімін таппай отырған мәселелерге толығырақ тоқталсақ:

Қызылорда бұрынғы келбетінде қала бере алмайды – бұл қабылдауды қажет ететін аксиома. Әрбір мөлтек аудан, көше, жаяу жүргіншілер жолдары, ғимараттардың келбеті бірыңғай сәулет стилінде жасалынып, түстердің үйлесімділігі сақталуы тиіс. Әрбір мөлтек ауданның өз орталығы және тұрғындардың демалу орындары болуы қажет. Болашақта Қызылорда шет аймақтарсыз қалаға айналуы керек. (Әлеуметтік шекара сияқты орталық пен теміржолдың арғы беті)

Соңғы жылдары қаламызда тұрғын үйлердің құрылысы белсенді түрде жүруде, өткен жылы ғана қаржыландырудың барлық түрлері арқылы 174 мың шаршы метр тұрғын үйлер салынған. «Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011-2020 жылдарға арналған» бағдарламасы аясында 2011-2012 жылдары республикалық бюджеттен 1,2 млрд. теңге қарастырылып, 53 көпқабатты тұрғын үй жөндеуден өтті. Алайда атқарылып жатырған жұмыстардың сапасы көп жағдайда сын көтермейді.

Мысалы, «Сыр-Дария» жаңа мөлтек ауданында тұрғындар үйлеріне кіріп үлгірмей-ақ, үйлердің шатырлары мен сыртқы әрленуі бұзылған, кіреберіс жолдары мен көлік тұрақтары қарастырылмаған. «Ақмешіт» мөлтек ауданында орналасқан, аталмыш бағдарлама бойынша жөндеу жұмыстарынан өткен 21-ші үйдің келбеті жөндеу жұмыстары жүргізілмеген үйлердің келбетінен ажыратылмайды. Осындай жөндеу жұмыстарына пәтер иелерінен ақы төлеу талап етілетіндіктен тұрғындар тарапынан туындайтын наразылық себебі түсінікті (кәріз жүйелері суға толы, шатырлардан су ағады, сылақтар құлаған). Атқарылып жатырған жөндеу жұмыстарының сапасын кім бақылайды? Қала әкімі, мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау басқармасы немесе құрылыс басқармасының бірі құрылыстағы ұқыпсыз мердігерлерді жауапқа тартты ма? Осындай мердігерлерді жіберілген кемшіліктерін қайта жөндетуге өздерінің есептерінен міндеттеу қажет.

Көптеген тұрғын үйлердің жанында көлік тұрақтары мен тротуарлар жоқ, сондықтан да көлік иелері автокөліктерін балалар ойын алаңдары мен жол бойына қоюға мәжбүр. Балалар кейде подездерден тікелей жолға жүгіріп шығады?!

Қызылорда қаласы бойынша 2007-2012 жылдар аралығында жолдарды күрделі және орташа жөндеу жұмыстарына 10,0 млрд. теңгедей қаржы жұмсалған. 2013-ші жылы жолдарды жөндеу жұмыстарына облыстық бюджеттен 4,0 млрд. теңге қарастырылған. Сонда да, көлік жолдарының қазіргі жағдайы нашар. Себебі құрылыс, асфальт сапасы дұрыс емес, кейбіреулер бөлінген қаржыны қалталарына басып алған. Кейбір көшелерден адамдар өте алмайды. Қалыптасқан тек жолдағы тесіктерді жамау жұмыстарынан бас тарту қажет. Осыған байланысты, қала әкімдігіне барлық көлік жолдарын толық жөндеуге арналған бесжылдық жоспарды дайындауды тапсырамын. Қала тұрғындары қай көше және қашан жөнделетіндігі туралы ақпараттандырылсын, жөндеуден өткен көшелерді жыл сайын қайталап жөндеуге жол берілмесін.

Тұрғын үй коммуналдық шаруашылықтың жағдайы мәз емес. Суық судың екінші қабаттан жоғары көтерілмейтіндігіне, ыстық судың мүлдем жоқтығына, кәріз жүйесі өз қуаттылығының тек жартысына ғана жұмыс істейтіндігіне тұрғындар үйреніп кеткен.

Коммуналды шаруашылықты сауықтыру жұмыстарын негізсіз созып жіберген. Мысалы, судың өзіндік құнын құрайтын негізгі шығын түрі – электр энергиясын сатып алуға жұмсалған шығындар. Ескірген сорап станциялары жылына бүкіл водоканал тұтынатын электр энергиясының 30 %-ын тұтынады. Жаңғырту арқылы электр энергиясын тұтынуды 30-40 %-ға азайтуға болады. Соңғы 20 жыл ішінде тұрғын үйлердің жылу беру жүйелерін жуу мен опрессовка жұмыстары мүлдем жүргізілмегендігі анықталды. Неліктен? Тұрғындардың барлығы су мәселесі қашан шешілетіндігін білгісі келеді.

Немесе келесі мысал - жылу-электр отралықтарында газотурбиналық қондырғылар құрылысы. Бу қазандықтарында энергетикалық ресурстарды екінші мәрте қайтара пайдалана отырып, жылу-электр орталығы (ТЭЦ) жұмысының тиімділігін 15-20 %-ға арттыруға мүмкіндік бар. Осылайша, электр энергиясының өзіндік құнын төмендетіп, коммуналдық шаруашылықтардың экономикалық көрсеткіштерін арттыруға болады. Есте сақтаңыздар, тұрғындар билікті ең алдымен коммуналдық ұйымдардың жұмысы арқылы бағалайды.

2012-ші жылдың ҰБТ нәтижесі бойынша 735 мектеп бітірушісі өту балын жинай алмаған, олардың ішінде 221 бітіруші екі деген баға алған.

Қаланың он бір мектебінде орташа балл 32-62-ні құрайды. Жиырма мектептің көптеген оқушылары «2» деген баға алған. Отыз жеті мектепте оқушылардың көп бөлігі тестілеуден өту балын жинай алмаған. Бұл ең төменгі көрсеткіш.

«Алтын белгі» атағына үміткер 88 оқушының тек 21-і ғана (24 %) өз білімдерін дәлелдеген. Үздік аттестатқа үміткер 78 оқушының тек 6-уы ғана (8%) білімдерін дәлелдеді.

Қала мектептерінде қандай білім беріледі? Бұл жерде әрбір мектеп бойынша үлкен жұмыстар атқарылуы тиіс. Мектептердің әрбір директорын кәсіби біліктілікке аттестаттаудан өткізу қажет. Әрбір мектеп директоры оқушылардың үлгірімі мен білім беру сапасына жауапты. Бұдан бөлек, әрбір мұғалімнің біліктік деңгейін көтеруді қолға алу керек.

Қосымша білім беру орталықтарын мектептерде, колледждерде және жоғарғы оқу орталықтарында ұйымдастыру керек, осыған орай босатылатын немесе бос тұрған мемлекет иелігіндегі ғимараттарға тағы да сараптама жүргізу қажет. Оқушылардың сабақтардан тыс уақытта келіп дайындалатын ұйымдарды ашу мен орналастыруға кез-келген мүмкіндіктерді іздестіру керек. Осы Жоғарғы оқу орындары мен колледждер мемлекеттік, немесе мемлекеттің қолдауымен құрылған емес пе? Жауапты адамдар осыны естерінен шығармасын.

18 балабақшаның 3-уі мемлекетке қайтарылған, қалған 15 балабақшаны да балаларға қайтаруға тырысу керек. 3 балабақша жедел түрде жөндеу жұмыстарына мұқтаж. Жеке балабақшалар мен кіші орталықтарды ұйымдастыруды қолдау қажет. Мектепке дейін білім берудің дұрыс ұйымдастырылмағандығы – мектептегі үлгірімсіздіктің басты себебі.

Балалар ауруханасының және перзентхананың төмен материалды-техникалық базасы күрделі мәселе болып отыр. Балалар ауруханасының бөлімшелері бұрыңғы балабақша, жеке үй, пансионат ғимараттарында орналасқан. 250 орындық облыстық балалар ауруханасы арнайы бейімделмеген ғимаратта орналасқан, санитарлық нормалар мен ережелерге сай емес.

210 орындық қалалық перзентхана ғимараты 1970-ші жылы салынған, қазір апатты жағдайда тұр. Жыл сайын қалада шамамен 7 мың бала дүниеге келеді. Соңғы 5 жылда аталған ғимарат қолдануға жарамсыз деп есептелінеді. «Қазатомөнеркәсіп» АҚ есебінен жүргізіліп жатқан жаңа перзентхананың құрылысы тым созылып кетті (сапасыз жобалау және ұқыпсыз мердігерлер). Олармен құқық қорғау органдары айналысуда. Осыған байланысты, қолда бар перзентхананың ғимараттары мен іргетасын күрделі жөндеуден өткізу қажет.

Тағы бір мәселе - балаларға стоматологиялық қызмет көрсетудің жетімділігі, балалардың 98 пайызында тіс кариесі бар. Бұл асқазан-ішек жолдары ауруларының себебі болып табылады.

Қаладағы балалар дәрігерімен қамтамасыз етілу деңгейі бар болғаны 8 %-ды құрайды (хирург, окулист, невропотолог, эндокринолог, травматолог, психиатр, отоларинголог).

1964 жылы салынған, санитарлы нормаларға сай емес, арнайы бейімделмеген 5 ғимаратта орналасқан жедел жәрдем қызметтерінің де материалды-техникалық базасы төмен.

Маршрутты таксилер мен автобустардың жартысы санитарлық және техникалық нормаларға сай емес. Жүру кестесін түсіну мүмкін емес, кейбір жүргізушілер аялдамада 15 минуттай тұрып, содан кейін өз уақытын қуып жету үшін және бәсекелестер басып озбауы үшін көліктерін үлкен жылдамдықпен жүргізе бастайды. Табыс табу мақсатында маршрут жүргізушілері кез келген жерге тоқтап, жолаушыларды лық толтырып алады. Кейде жолаушылар мүлдем бірінің үстіне бірі мінеді. Қоғамдық көліктер көп жағдайда жол-көлік оқиғаларының себепшілері болып жатады. Мысалы, 2012-ші жылы қоғамдық көліктердің қатысуымен 5 жол-көлік оқиғасы орын алды, 4 адам жарақаттанып, 1 адам қайтыс болды.

Осы мақсатта демалуға лайықты, арнайы көркейтілген орындарды қалыптастыру қажет. Қазіргі таңда қолымызда не бар? Барлық кинотеатрлар жабылып, мейрамханаларға айналған. Қала саябақтары мен парктерінде орындықтар жеткіліксіз, көп жағдайда олар бұзылған, қоқыс тастайтын жәшіктер де жоқ. Халық арасында «Арбат» деп аталынатын Ыбрай Жахаев атындағы жаяу жүргінші көшенің жағдайы да көз қуантпайды. Бұл жерде, басқа елдердің ұқсас көшелеріндегідей, кіші сауданы дамытуға болар еді. Мысалы, ролик конькилерін, велосипедттерді жалға беру, ойыншықтар мен кәдесыйларды (сувенирларды) сату, музыканттар мен суретшілерге осы көшенің бойында жұмыс істеуге рұқсат беру. Неліктен қалалық Ішкі істер басқармасы қызметкерлері автокөліктерді облыстық әкімдік ғимараты орналасқан осы көшеге қоюға рұқсат береді? Бұл не деген элита пайда болған?

Қала тұрғындарынан Пәтер иелерінің кооперативі (КСК) жұмысы, балалар ойын алаңдары мен спорт алаңдарының жағдайы бойынша көптеген шағымдар келіп түсуде. Қала тұрғындары, қауіп төндіріп тұрған ескі талдарды шауып тастау секілді, бір қарағанда қарапайым өтініштерін білдіріп жатады. Нұрлыбек Мәшбекұлы! Сіздің назарыңызды аударамын, облыс әкімдігіне шағымдардың келіп түсуі – қала әкімі аппаратының қажетті деңгейде жұмыс атқармайтындығының белгісі.

Бұндай сұрақтар қала деңгейінде шешімін табуы тиіс. Әрдайым облыс бюджетінен қаржы сұраудың қажеті жоқ. Аталмыш сұрақтардың шешімі тек облыс деңгейінде қарастырылатын болса, онда қала әкімдігі не үшін қажет?!

Шынын айтқанда, бұл мәселені шешу қиын шаруа емес. Қаланың барлық кәсіпкерлеріне (қалада дәмхана, мейрамхана, сауда орталықтары, мұнайшылар мен басқа да кәсіпкерлер жеткілікті) хабарлап, әрбіріне бір ауладан бекітіп қою қажет!!! Әлеуметтік жауапкершілік шеңберінде кәсіпкерлерден балалар ойын және спорт алаңдарын жөндеу жұмыстарын жүргізуді ұсыну қажет. Біз бәріміз бір қалада тұрамыз, сондықтан да әрбір тұрғын қаланың көркеюіне өз үлесін қосуы тиіс. Менің ойымша, осындай шақыруға көпшілік үн қатады. Тұрғындар алаңды кім салып бергенін біліп жүруі үшін, қала әкімдігіне тек арнайы компанияның аты жазылған тайқтайшаларды дайындау ғана қалады. Осы шақыруға қосылмағандардың тізімін маған беріңіздер.

Тоғызыншы. Жекеменшік тұрғын үй құрылысын дамыту мақсатында керекті инженерлік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген жерлерді бөліп беру мәселесін шешу қажет. Алдыңғы жылдары жер телімдерін бөлу «Саяхат» мөлтек ауданында жүргізілген. Адамдар үйлерін салды, бірақ сонда да электр энергиясы уақытша желі бойынша беріледі, үйлердің айналасы батпақ. Бұл не деген мазақ?

Сонымен қатар, қалада қолданылмай жатырған жер телімдері жеткілікті. Көпшілік жерді арзанға алып, енді ешнәрсе жасамай отыр. Сатып жіберуге ыңғайлы сәтті күтіп отырған болар?! Елбасының тапсырмасы бойынша жақында осындай қолданылмай тұрған жерлерге үлкен мөлшерде салық салынатын немесе иелерінен тартып алынатын болады. Жер – бұл инвестиция тартудағы маңызды экономикалық актив. Қала әкіміне қолданылмай жатырған жерлердің толық түгендеу жұмыстарын 2013 жылдың бірінші қыркүйегіне дейін жүргізуді тапсырамын.

Қаланы көгалдандыру мәселесі әлі де қажетті деңгейде қолға алынбағандығы ешкім үшін құпия емес. Қазіргі кезде Қызылорда қаласының аумағы өсіп кеткені соншалықты, Сырдария өзені мен магистралды каналдар оны жан-жағынан қоршап тұр. Осындай қолайлы жағдайларда қала тұрғындары жасыл желекке батуы тиіс емес пе?! Ал бізде, аймақ климатына тамаша бейімделетін қарағаш пен теректердің жапырақтары судың жетіспеушілігіне байланысты сарғайып, солып жатыр. Жыл сайын қалада мыңдаған көшет отырғызылады, алайда судың жетіспеуіне байланысты, немесе бей-берекесіз жайылған малдардың, я болмаса кейбір адамдардың кесірінен отырғызылған көшеттердің жартысынан көбісі жойылады. Осылайша, көгалдандыруға қарастырылған миллиондаған қаржы далаға кетеді. Талды тек егіп қана қоймай, оған күтім жасалу қажет.

Қазіргі кезде бүкіл әлем ғалымдарымен тез өсетін және құнарлығы төмен топыраққа бейімделетін талдардың көптеген сорттары шығарылуда. Мысал ретінде Павловния тез өсетін талын алуға болады. Ол өзіне ерекше күтімді қажет етпей-ақ, тақыр жерді 7 жыл ішінде орманға айналдыра алады екен.

Гүл, тал, гүлзар (газон) егудің тәжірибесін зерттеп білу қажет. Қала әкімдігінің міндеті – жергілікті компаниялар арасынан, қала тұрғындары үшін, аталған жұмыстарды жүргізуге қызығушылық білдірген компанияларды табу. Бұл әлемдегі ең табысты бизнестердің бірі. Қазір қаланы көгалдандырумен Тараз қаласының кәсіпкерлері айналысады.

Астана қаласы мысалы бойынша, «Жасыл белдеу» деп аталатын, қаланың айналасына мыңдаған гектар көшеттер отырғызуымыз қажет. Бұндай белдеу тек қана аймақ экологиясына оң әсер етіп қоймай, шаңды дауылдар мен қатты аяздан да қорғайды. Қала әкімі Нәлібаев Н. М. және облыстық табиғи ресурстар басқармасының басшысы Бекжанов Еркебұланға осы мәселе бойынша ұсыныс жасауды тапсырамын.

Он бірінші. Қоқыс мәселесі.

2009-шы жылмен салыстырғанда, 2012-ші жылы тұрмыстық қоқыс-қалдықтарының көлемі үш есеге өсіп, 198 мың текше метрді құраған.

Қала базарларында не болып жатырғаны бәрімізге белгілі: қоқыстар, кептелістер, антисанитария. Базар маңайларынан өтіп бара жатырған жүргізушілерге толып қалған автокөлік кептелісінен өту оңай емес. Ескі базар алдындағы аялдаманың дәл жанында кәуапханалар ашылған, жолдың бойында ет, нан, тағы да басқа өнімдерді сатумен айналысатын сатушылар орналасқан. Осы жерде жеке автокөліктерінің жүк салғыштарынан заттар сатып отырғандар баршылық, заңсыз мигранттар, одан қалды, қаңғыбас иттер де осы жерде. Бұның бәрі қаланың қақ ортасында!

Базар иелеріне қатаң шарттар қою қажет,олар бүгінгі мәжіліске қатысып отыр немесе олар базар аумағын санитарлық нормаларға сай ретке келтіріп, заманауи сауда орталықтарын ашады, немесе қала сыртына көшіріледі. Базарлардың қазіргі қалпында қала беруіне жол бермейміз!

Айтарым- наразы сатушылардың жиналысымен бізді қорқытып қажет емес – біз бұның бәрінен бұрын өткенбіз, жүйкелеріміз де мықты. Мен ескерттім! Қорытынды жасаңыздар!

Ағымдағы жылдың 4 айында Қызылорда қаласында 2503 қылмыс тіркелген. Өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда тіркелген қылмыстар деңгейі 4 пайызға өскен. Ең көп тараған қылмыс түрлері: тонау, алаяқтық, қоғамдық жерлерде жасалған қылмыстар, бұзақылық, бөтен мүлікті ұрлау. Жасөспірімдер арасындағы қылмыстың деңгейі де жоғары.

Облыстық бюджеттен ішкі істер органының материалды-техникалық базасын нығайтуға 3 жылда 8 458 млн. теңге бөлінген. 3 жылда 117 автокөлік беріліп, 170 бейнебақылау камералары орнатылған. Ішкі істер департаментімен атқарылып жатқан жұмыстардың нәтижесін қашан байқаймыз?

2013 жылдың І тоқсанында 383 адамды ит қауып, олар дәрігерлердің көмегіне жүгінген.

Қазіргі кезде Қызылорда қаласының әуежайын қайта құрастыру жобасы дайындалуда, нәтижесінде аймақтық әуежай халықаралық әуежай мәртебиесіне ие болады.

Жаңа мөлтек ауданның құрылысы қарастырылған, Сырдария өзенінің сол жағын дамытудың бас жоспары әзірленген. Барлық инженерлік инфраструктуралардың құрылысы бюджет арқылы жүргізілетін болады. Ағымдағы жылы алғашқы әлеуметтік нысандар пайдаланылуға беріледі (Назарбаев интеллектуалды мектеп, перинаталды орталық және басқалары).Болашақта бірнеше тұрғын үй комплексі, қонақүйлер, бизнес орталықтары салынатын болады. Қазіргі кезде өзеннің сол жағындағы жерасты су деңгейін зерттеу жұмыстары аяқталып келеді. Қалаға кіреберіс газ құбырының құрылысы мәселесі де өз шешімін тапты.

Қаланың заманауи экономикасын құру және дамыту өте маңызды тақырып. Қалада келесі өндірістік зонаның дамуы жоспарлануда: шыны зауыты, асфальт-бетон және кірпіш зауыты, ірі жылыжай шаруашылығы т.б. Әлеуметтік саланы да дамыту жалғасуда, жаңа окнологиялық диспансер, мұз алаңы бар спорт сарайы, бірнеше мектеп, қонақүйлер мен супермаркеттер ашылады деп жоспарлануда. Бұл жобаға әсіресе мұнайшылар үлесін қосуға міндетті.

Өз кезегінде, қалада кіші және орта кәсіпкерліктің даму деңгейі төмен, әсіресе қызмет көрсету саласы. Сауданың даму деңгейінің өзі де заманауи адамның мұқтаждығын қанағаттандырмайды. Жаңа өндірістік мекемелер және тұрғындарға қызмет көрсету кәсіпорындарын ашатын кәсіпкерлерді біз әрдайым қолдаймыз. Қала экономикасын дамыту жаңа салық базасын құруға мүмкіндік береді, сәйкесінше, қала мәселелерін шешу үшін қаржының қосымша көзіне айналады.

Атқарылатын жұмыс көп. Қала әкімдігі, барлық мемлекеттік органдар, кәсіпкерлер және қала тұрғындары бірігіп, өз қаламызды заманауи, әсем, қауіпсіз және өмір сүруге жайлы етуге ықпалымызды тигізуіміз қажет.

Құрметті мәжіліске қатысушылар!

Мәжілісті қорытындылай келе, бүгінгі айтылған тапсырмалар мен ұсыныстар негізінде Қызылорда қаласы әкімдігі атқарылатын негізгі міндеттер мен мақсаттар айқындалған іс-қимыл жоспарын бекіту керек. Бұл іс-қимыл жоспары жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады, әрі үнемі менің бақылауымда болады.

30 мамыр 2013 жыл. Қызылорда қаласы

Қызылорда кәсіпкерлері форумына қош келдіңіздер!

Елбасымыз мемлекетіміздің 2050 жылға дейін әлемдегі ең жоғары дамыған 30 елдің қатарына енуін ұлттық саяси даму стратегиясына негіз ете отырып, осы уақыт ішінде бағындырылуға тиіс жеті басымдықты белгілеп берді.

Ұлттық экономиканың жетекші күші саналатын кәсіпкерлікті жан жақты қолдауға басымдық берілді. Бизнестің тынысын тарылтатын әкімшілік кедергілерді азайтып, 2030 жылға дейін шағын және орта бизнестің экономикадағы үлесін ең аз дегенде 2 есеге өсіру туралы меже қойды.

Бұл межеге жету үшін облыста шағын және орта кәсіпкерлікті қолдауға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар белсенді іске асырылуда. Атап айтсам, «Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы», «Бизнестің жол картасы-2020», «Өнімділік-2020», «Жұмыспен қамту- 2020» және тағы да басқа бірқатар бағдарламалар.

Үдемелі индустриялық - инновациялық даму бағадарламасы шеңберіндегі Индустрияландыру картасына жалпы құны 138,8 млрд. теңгені құрайтын 23 жоба енгізіліп, жаңадан 2000-ға жуық жұмыс орындарының ашылуы күтілуде.

«Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы шеңберінде 114 жоба субсидияланып, 10 жобаға инфрақұрылым желілері жеткізілді.

Проблемы, препятствующие динамичному развитию малого и среднего предпринимательства в Казахстане, остаются в основном неизменными на протяжении ряда лет: нехватка кредитных ресурсов, проблемы с залоговым обеспечением кредитов, противоречия в нормативно - правовых актах, слабое взаимодействие с государственными органами и т.д. Малый и средний бизнес по-прежнему сильно подвержен различным внешним и внутренним факторам, испытывает жесткую конкуренцию со стороны импортеров.

Учитывая сложившуюся не очень хорошую ситуацию в области, мы привлекли для разработки стратегии социально-экономического развития области группу ученых с мировым именем во главе с академиком Абелем Аганбегяном.

В целях предварительного обсуждения хода разработки Стратегии в области состоялась презентация проекта Стратегии, в ходе которого были подробно обсуждены слабые и сильные стороны текущего состояния социально-экономического развития Кызылординской области.

Наша область с ее полезными ископаемыми, уникальным геоэкономическим положением является одним из привлекательных для инвесторов регионов Казахстана. Через ее территорию проходят международные транспортные коридоры “Западная Европа – Западный Китай”, железнодорожная магистраль, соединяющая европейскую часть континента с азиатской.

Учитывая, что самая протяженная часть этой автомагистрали «Западная Европа – Западный Китай» проходит по территории нашего региона, а также наличие уникального комплекса «Байконур» и зон рекреации, планируется создание туристического кластера.

Также в городе Кызылорда для создания и развития стартапов создается технопарк. На наш взгляд, технопарк станет источником реализации инновационных проектов, что даст импульс развитию малого и среднего предпринимательства в целом. Это направление работы прошу поддержать и активно продвигать филиалам банков второго уровня в нашей области.

С этого года начата реализация программы «Акниет» компании «Лукойл Оверсиз». Мы верим, что реализация этой программы окажет существенное влияние на развитие предпринимательства на селе.

Одним из ключевых вопросов развития предпринимательства является обучение. В этом году мы хотим работу в этом направлении поручить акимам районов и города Кызылорда. Предлагаю во всех районах области создать центры поддержки предпринимателей.

Открытие Центра обслуживания предпринимателей и Коворкинг-центра является только началом работ по поддержке развития предпринимательства.

В дальнейшем реализация новых проектов в промышленной площадке и индустриальной зоне организованных в городе Кызылорда выведут область из сырьевого сектора в несырьевой.

Надеюсь, что благодаря нашим совместным усилиям ситуация в экономике нашего региона кардинально изменится в ближайшие годы. Добро пожаловать на Кызылординскую землю. Желаю успехов в работе.

Құрметті кәсіпкерлер, бүгінгі Форумды бизнестің дамуын тежейтін өзекті мәселелерді анықтау және шешу үшін мемлекеттік органдар мен бизнес құрылымдардың интеллектуалды күштерін нығайту мақсатында ұйымдастырып отырмыз.

Осыған орай, кәсіпкерлік саласын дамыту туралы ой-пікірлеріңізді ортаға салып, нақты ұсыныстар беруге шақырамын.

31 мамыр 2013 жыл. Қызылорда қаласы

Құрметті студенттер мен оқытушылар!

Отанына жанашыр Сыр жастары!

Берген уәдеге сәйкес және қа­лып­тасып қалған дәстүр бойын­ша өз өлкемізде, Еліміз бен дүниеде болып жатқан өзгерістер жайында пікір алмасу үшін тағы да жинал­дық.

Жастарға арнаған сөзінің бі­рінде Елбасы Нұрсұлтан Назар­баев: “Біздің жастарымыз оқуға, жаңа ғылым мен білімді игеруге, жаңа машықтар алуға, білім мен технологияны күнделікті өмірде шебер де тиімді пайдалануға тиіс. Біз бұл үшін барлық мүмкіндіктерді жасап, ең қолайлы жағдайлармен қамтамасыз етуіміз керек” деген болатын.

Біздің жастарды қолдауға арналған барлық шараларымыз, соның ішінде осы секілді кездесу­леріміз Мемлекет басшысының сол тапсырмасынан шығады.

Бүгінгі әңгіме де жастардың білім мен технологияны күнделікті өмірде шебер де тиімді пайдалана білуіне ықпал ету мақсатын көз­дейді. Нақтырақ айтсақ, тақыры­бымыз – мүмкіндіктері күн сайын кеңейіп, экономика, ақпарат, ғылым мен білім, жалпы әлеуметтік саланың дамуына ықпалы артып, жеке адам мен қоғамның қауіп­сіздігіне деген әсері күшейіп келе жатқан, өздеріңіз күнделікті қолда­натын Интернет туралы болмақ.

Осыдан оншақты күн бұрын ғана Гуглдың негізін қалаушы­лардың бірі, әрі оның басшысы Эрик Шмидтің “Жаңа сандық дәуір” атты кітабы жарық көрді. Интернеттің ықпалы бар барлық саланың мамандары асыға күткен бұл кітап – Интернет пен оның төңірегіндегі технологияларды сараптай келе, қоғам, мемлекет пен бизнестің болашағына жаңа көзқарас ұсынады.

Осы кітапты тауып алып, оқуға кеңес беремін.

Шмидтің айтуынша, адамзат Интернетті өз қолымен жасаса да, оның табиғаты мен болмысын терең түсінбейді. Бір кездері үлкен бөл­меге әрең сиятын бір компьютер мен екінші тура сондай компьютер арасында байланыс орнатып, ша­ғын ғана ақпарат жеткізу үшін жасалған құрал еді. Енді, міне, кез келген жерден табылатын, мүм­кіндігі шексіз тарихта бұрын-соңды болмаған ерекше құбылысқа ай­нал­ды. Ол әр секунд сайын көлемі өсіп, мазмұны өзгеріп, тоқтаусыз мутация негізінде өз бетінше дамиды. Ол адам өміріне керемет пайдалы құрал, сонымен бірге ақылға сыйымсыз зиян әкелетін құбыжық та болуы мүм­кін. Қазір біз сол пайда мен ықтимал кеселдің алғашқы белгілерімен ғана таныса бастадық.

Осы күнге дейін Интернет арқылы қан­шама нәрсені оқып білдік, көрдік, ес­тідік, сол арқылы қанша жақсы адаммен таныс­тық, қанша тамаша жаңалыққа қол жеткіздік, қанша асқақ арман мен қи­ял туды, қандай үлкен жұмыс істеліп, жобалар іске асты.

Жақсы-ақ, бірақ еш бақылаусыз, қа­зақша айтқанда бейберекетсіз, жөнсіз, жо­сықсыз әрекеттің салдары туралы да ұмыт­паған дұрыс. Тексерілмеген ақпа­рат, дәйексіз пікір, кез келген адамды рет­сіз қаралау, дәлелсіз жала жабу – соның басы ғана. Онлайн алаяқтықтың түр-түрін жасауға болатын, ұят пен абыройды ұмытқан ойын-сауық табуға болатын, бұзақы да, баскесер қылмыскер де еркін кіріп, басқаларға ақыл айтатын, ешкім бақыламайтын, қадағала­майтын орта іздеген адам Интернетке келеді.

Ерте ме, кеш пе, осы орта кеңейе түс­кен сайын біздің Интернет туралы түсі­нігіміз де өзгеруі тиіс. Өйткені, ол күнде­лікті өмірді тек жеңілдететін, көңіл көте­ретін, уақыт өткізетін қызыққа толы, зия­ны жоқ құрал ғана емес, өміріміздің кез келген саласына тікелей қатысы бар, же­ке басымыздың еркіндігі мен қауіпсіз­дігіне де ықпал ететін күшке айналып келеді.

Бұл технологияның арқасында адам­дар­дың қиялы мен мүмкіндіктеріне тос­қауыл қоятын ресми шекара, география­лық қашықтық, тіл білмеу, ақпарат жетіс­пеушілігі секілді шектеулер маңызын жо­ғалта бастады. Оның адам өміріне дендеп кіруі тарихта бұрын-соңды болмаған әлеу­меттік, мәдени және саяси транс­фор­мацияға әкелмек. Жаңа технология негізіндегі өзгерістердің бұрын да болғаны рас, бірақ бұл жолғы өзгерістер адамзат атаулын толық қамтып, шын мәнінде ға­ламдық құбылыс болмақшы.

Мұның негізгі себебі – ақпараттық тех­нологиялардың таралу жылдамды­ғын­да. XXІ ғасырдың алғашқы он жылы ішінде ғана дүние жүзіндегі Интернетке қосылған адам саны 350 миллионнан 2 миллиардқа дейін өсті. Ал ұялы телефон байланысын пайдаланатын адам саны осы аралықта 750 миллион адамнан 5 мил­лиардқа жетті. Қазір бұл көрсеткіш 6 миллиардқа тең.

Технологиялар мен олардың негізінде пайда болған құралдар көпшілікке қол­жетімді болған сайын, олардың мүмкін­діктері де кеңейе береді. Осы саланың ма­мандарына жақсы таныс Годон Мур тап­қан заңдылыққа сәйкес, кез келген ком­пьютердің күшін анықтаушы процессор­лардың жылдамдығы әрбір 18 ай сайын екі есе көбейіп отырады. Яғни, 2025-ші жылғы компьютер қазіргі супер компью­терден 64 есе жылдам болады деген сөз. Өздеріңіз білетіндей, қазіргі уақыттағы ақпарат та­сымалдайтын ең жылдам құрал – талшық­ты-оптикалы кабель. Ақпарат ағынының көлемі мен жылдамдығына қатысты тағы бір заңдылық бойынша, талшықты-оптикалы кабель арқылы жү­ретін трафик мөлшері әрбір 9 ай сайын екі есе ұлғайып отырады.

Технологиялық қуат пен жылдам­дық­тардың экспонентті түрде өсуінің нәтиже­сінде виртуалды әлем физикалық әлеммен жарыса дамитын, тәуелсіз ортаға айналып келеді. Соның салдары ретінде жеке адамдар да, қоғам мен мем­лекет те екі әлемде қатар жұмыс істеп, өмір сүруге үйренеді. Қазірдің өзінде, жұ­мысқа қабылданатын адам туралы немесе әріптес компания туралы шешім қабыл­дамас бұрын, Интернетте ол туралы не бар, не жоқ екендігі анықталады. Яғни, әр­кім өзінің “онлайн профайлының” та­за, әрі тартымды болуын ойлауы қажет. Абайсызда айтылған сөз немесе пікір, жазылған комменттер, салынған суреттер мен видео файлдар, тіпті балалықпен, ой­нап жасалған қылықтар, кірген веб-сайт­тар, жіберілген электронды хаттар Интер­нетке бір түскеннен кейін ешуақытта жойылмай­тынын есте сақтау керек. Осы ақпаратты асықпай жинап, жүйелеп, қордалап жатқан компаниялар ертең-ақ “профайл” сатуды, қажет болса, керекті нұсқадағы профайл жасауды, біреулердің жеке профайлдарын жүргізуді кәсіпке айналдырады.

Компаниялардың шығарған өнімі мен оның сапасы туралы пікір, даму та­ри­хы, қызметкерлерінің не айтып, не қоя­тындығы, қаржылық жағдайы – осының барлығы минут сайын жиналатын, сол компанияның виртуалды профайлының құрамдас бөлік­тері болмақ. Сондықтан бизнес қауым­дастық физикалық өмірдегі табысы мен тыныш­тығы үшін виртуалды әлемдегі келбетін басқаруға және жүйелі түрде дамытуға тырысады.

Интернеттегі “кері қайту” немесе “жою” пернесінің болмауы – жеке өмір, сая­си билік, құпия, тарихи сана секілді ка­тегорияларды қайта қарауға шақы­рады.

Сондықтан да, виртуалды орта физи­калық әлемнің көшірмесі немесе шағы­лысқан нұсқасы болады дейтіндер қате­леседі. Өйткені, олар бір біріне тең дәре­жеде тәуелді, сөйте тұра бейтарап дами­тын параллель әлемдер.

Кейбір мамандар виртуалды ортаны “бесінші билік” деп атап, біз білетін “төрт биліктің” қатарына қояды. Мұның өзі он­лайн ортаның барлығы санасу­ға мәжбүр болатын, аса маңыз­ды саяси және әлеу­меттік инс­титут екендігін көрсетеді.

Интернеттің адамзат тарихындағы ең үлкен эксперимент екендігі айтылды. Ол эксперименттің нәтижесі қандай болады немесе қандай болуы тиіс деген сұраққа жауап жоқ. Аталған үлкен экспери­мент­тің аясында саяси билік, бизнес, білім беру мен мәдениет және тағы басқа көп­теген салаларды қамтитын сала-сала бой­ынша шағын эксперименттер қатар жүріп жатыр.

Соның ішінде лингвистика да бар. Бүгінгі Интернетті ішінара бөлетін, бө­лімдерін бір-бірінен ажырататын бір ғана құрал бар, ол – тіл. Алайда, шектеу мен ше­кара атаулыға үзілді-кесілді қарсы виртуалды орта бұл шектеуді де ысыруға бекінді. “Википедия” мен “Гугл аударма­шы” секілді құралдар әлемнің кез-келген тілдеріне айқара есік ашып, олардың да­муына жағдай жасауға дайын екендерін айтты.

Тілші ғалымдардың есебінше, дүние жүзінде 6 000-ға жуық тіл бар екен. Бұл дерек XX ғасырдың екінші жартысында жария­ланған, сол кездің өзінде “жыл сай­ын жүздеген тілдер өліп жатыр” деп дабыл қағылды. “Қазір әлемде қанша тіл қалды?” деген сұраққа “Википедиа” мен “Гугл аудармашы” секілді тілдік экспе­ри­менттер анық жауап бере алады. Әлем тілдері арасындағы бәйгеге ат қосуға жарайтын 285 қана тіл қалды. Соның 70 шақтысының ғана бәс тіккен жанкүйері бар.

Осындай қатал, бірақ әділетті жарыс нәтижесінде келешекте қолданыста бола­тын тілдер сұрыпталып, даму мен бәсе­кенің кезекті сатысына өтпекші. Қазақ тілі оның ішінде бола ма деген сұраққа анық жауап беру қиын. Ол қазақ тілінде сөйлейтін, тілдің келешегі үшін еңбек ету­ге, соған уақыт пен күш салуға дайын қау­ымға ғана байланысты.

Ниет болып, сауат жетсе, бұл заман­ның ақпараттық технологияларын ана тіліміз бен төл мәдениетімізді дамытудың озық құра­лына, халқымызды ұлттық ны­шандар төңірегінде топтастырудың, Қа­­зақстандағы өмір салтын көрші елдер үшін тартымды етудің платформасына ай­налдыруға әбден болады. Қазақша Википедианың соңғы екі жылдағы қар­қынды дамуы соның бір мысалы. Қоғам­дық бастама ретінде тіл жанашырларына үндеу тастау арқылы екі жыл ішінде ға­ламдық энциклопедиядағы қазақ тілін­дегі мақала саны 7 мыңнан 200 мыңға дей­ін өсті. Соның арқасында аталған энциклопедияның ай сайынғы қазақша қаралатын бет саны 200 мыңнан 10 мил­лионға дейін жетіп, тілдер санатында ана тіліміз 127-ші орыннан 29-шы орынға дейін көтерілді. Яғни, қазақтілді ақпарат пен мазмұнға деген сұраныс өте жоғары. Тек, онымен жүйелі түрде жұмыс істейтін кәсіпқой орта қалыптасуы керек.

Қазақстандықтар ең жиі кіріп қарай­тын алғашқы он веб-сайттың қатарында әлі де бірде-бір отандық ресурстың бол­мауы соның айғағы.

Интернет кез келген технология се­кілді пайдасы мен ықтимал зияны, ар­тықшы­лықтары мен кемшіліктері қатар жүретін күрделі құбылыс. Барған сайын қоғам мен мемлекеттің барлық салалары осы техно­логиямен тығыз байланысты, бір-бірімен астасып жатқан жаңа қа­лыпқа түсіп келеді. Сондықтан қазіргі ке­зеңде, бұл техноло­гияның сала-сала бой­ынша пайдасы мен кеселін сараптап, пайдасын арттырып, кем тұсының әсерін кемітуге ұмтылған ұтымды көрінеді.

Қай салаға назар аударсақ та, Интер­нет пен оның төңірегіндегі технология­лардың әсерін байқау қиын емес. Бұқа­ралық ақпарат құралдары мен медиа салада дәстүрлі үлкен ақпарат көздерінің тасада қалып, алдыңғы шепке блогерлер мен онлайн медиа ресурс­тардың шық­қанын көреміз. Көп елдердің саяси мә­дениетінде қалыптасқан дәстүрлер бұ­зылып, Интернетке сүйенетін белгісіз адамдар тәжірибелі саясаткерлердің жо­лын кесіп, алға шығуда. “Фейсбук” ар­қылы біріккен бір топ адам өздерін пар­тизандар деп атап, ресми билік пен әс­керге қарсы ша­буыл ұйымдастыруда. Ен­ді бір белсенділер Интернет арқылы саяси науқандар ұйым­дастырып, реформалар талап етеді. YouTube (Ютюб) секілді ви­део платформалардың арқасында кіш­кентай ғана елдегі алыс елді-мекеннен шыққан әуесқой музыканттардың атағы атақты жұлдыздардан да асып түсіп жа­тыр. Жастары 20-дан енді ғана асқан, шаштары ұйпа-тұйпа, бірақ компьютер­дің тілін жақсы білетін жас кәсіпкерлер алпауыт компаниялардың алдын орап, миллиардтаған қор жинауда.

Технофилдер, яғни технологиялық жа­ңалықтарға жаны құмар адамдар мұ­ның барлығын жақсылықтың нышаны деп қабылдайды. Смартфондар мен әлеуметтік желілер олардың қабылдауын­да тек про­гресске бастайды. Интернет олардың пікірінше, ақпарат құралының да, дүкеннің де, жалпы бизнес ортаның, тіпті мемлекеттің де қызметін өз бетінше атқарып кете алады.

Алайда, басқа да көзқарас бар.

Шекаралары мен сол шекара аясын­дағы заңдарға негізделген ұлттық мемле­кет моделі бүліне бастады. Телевидение мен баспа секілді дәстүрлі ақпарат құ­рал­да­рының арасында кеңейіп, өсіп-өніп жат­қанын табу мүмкін емес. Керісінше, жұ­мысын қысқартып, тоқтап жатқанда­рының саны күн сайын артып келеді. Осы уақытқа дейін әлемдегі геосаяси арасал­мақты анық­тап келген дәстүрлі қару-жарақтың да күші енді күмәнді. Сөйте тұра, ғаламдық дәре­жедегі ұйымдасқан қылмыс, заң мен дәс­түрге қарсы аран­датушылық өміріміздің ажырамас бөлі­гіне айналып келеді. Дәстүрлі мәдениет пен салт жұтылып барады. Біз білетін әлеуметтік тұрақтылықтың негізі болып отырған, қазіргі өркениет иек артатын басты принциптер мен құндылықтар шай­қала бастады. Ертеңін болжау қиын, анық кескіні мен сұлбасы жоқ жаңа қоғам қалыптасып келеді.

Технофилдерге қарсы топтың айту­ын­ша, Интернет о баста кез келген ереже мен заңға, қоғамдық институттарға деген қарсылықтың белгісі ретінде пайда бол­ды. Оны ойлап тапқан адамдар бұл қо­ғамнан мүлде бөлек ережелермен өмір сүретін, әлеуметтік қарым-қатынастар бас­қаша түзілетін, дәстүрлі түсінікке сыймайтын әлем жасағысы келді. Сон­дық­тан да, осындай ниетпен жасалған технология біз білетін қоғамның астына қойылған баяу бомба ретінде жұмыс істейді.

Технофилдер бұған жауап ретінде қазіргі мемлекеттер мен институттардың тиім­сіздігін айтып, соның дәлелі ретінде ғаламды шарпыған экономикалық дағ­да­рысты, әр жердегі соғысты мысалға кел­тіріп, “мұндай қоғамның керегі қан­ша” дейді. Бұл сөздің де жаны бар шығар. Дегенмен де, бар нәрсені ысырып тастап, анархия мен хаостың құшағына ену де бассыздық болар еді.

Жалпы технологиялардың, соның ішін­де Интернеттің пайдасы туралы көп айты­лып та, жазылып та жүр. Біздің осыдан бінеше ай бұрынғы кездесуіміз де техно­логиялардың пайдасы мен беретін мүм­кіндіктеріне арналғаны естеріңізде болар. Жаңалыққа құмар болу, оларды игеру, олар­ға тамсану адам табиғатына тән қасиеттер, соның арқасында адамзат алға басып келеді. Бірақ көз тартатын отқа тым жақын келген көбелек секілді күйіп қалу қаупін де естен шығармаған жөн.

Миллиардтаған адам Интернет желі­сіне қосылған сайын жүйенің тілін білетін адамдардың қолындағы күш ұлғая береді. Ол күш тек игілік қана емес, зиян жасау­дың да құралы болмасына ешкім кепіл бола алмайды.

Көп жағдайда ол зиян қасақана жа­салмай, технологияның ішкі табиғаты мен құрылысынан да келуі мүмін. Мәсе­лен, ақпарат тарату саласындағы жаңа­лықтар бір қарағанда өте пайдалы көрін­генімен, көп адамға байқала бермейтін, әйтсе де қоғам үшін өте маңызды кем­шіліктері де бар. Атап айтқанда, жылдам әрі жеңіл ақпаратқа сүйенетін Интернет ресурстар жоғары журналистік кәсіби дең­гей талап ететін материалдар туғыз­байды. Өкінішке орай, бұқаралық ақпа­рат құралдарын “төртінші билік” мәрте­бісіне көтерген ірі медиа институттардың заманы өтіп барады. Оның орнына ша­ғын, мүмкіндіктері өте шектеулі, тек же­ңіл-желпі әрі лезде таратылатын ақпарат­пен жұмыс істейтін “ергежейлі” журна­листика келді. Мұндай жұмысқа маман­данған редакциялар кәсіби деңгейі жоға­ры журналистер тарта алмайды, өз пікірін де, қатер төнген адамын да қорғауға дәрменсіз. Ең бастысы – қоғамды алға сүйрейтін, әділдік пен заңдылықты қор­ғайтын, қажет болғанда билікті де қам­шылайтын сапалы зерттеулер мен мақа­лалардан қол үзіп барамыз.

Кәсіби журналистика мен үлкен ме­диа­ның институт ретінде жойылуы, жеке адамға да, қоғамға да, мемлекетке де пайда әкел­мейтіні анық.

Бір қызығы, бұл мәселелер қоғам үшін маңызды тақырып ретінде қажетті деңгейде осы күнге дейін талқыланып жүр­ген жоқ. Барлығы бірдей онлайнға қо­сылған ортадағы жеке адам мен қоғам­ның қауіпсіздігі, мұндай қоғамдағы зияткерлік меншік пен авторлық құқық, сауда-саттық ережелері, түрлі байланыс және фото-видео түсіретін құралдарды қоғамдық орында пайдалану тәртібі се­кілді сұрақтардың өзектілігі уақыт өткен сайын артып келеді.

Осыдан бірнеше жыл бұрын Фейсбук секілді әлеуметтік желілердің әсерінен Таяу Шығыс аймағында басталған рево­люциялар толқыны енді, міне, толаста­май жүріп жатқан азаматтық соғысқа ұласты. Езгідегі халықтарға еркіндік әкелетін құтқарушы құрал деп Интернетті жаппай мадақтау енді саябырсыды. Өйткені, ол құрал бар саяси жүйені жоқ қылуға көмектескенімен, бұрынғыдан ар­тығын құрастыруға пайдасы шамалы болып шақты. Мұның барлығы да байып­пен қарауды, тыңғылықты зерттеуді қа­жет ететін күрделі мәселелер.

Алайда, дәл қазір біздің ондай зерттеу жасаудың өзіне дайындығымыз шамалы көрінеді. Өйткені, қолымыздағы осы са­лаға қатысты түсінік пен терминало­гияның өзі өтіп жатқан процестерді си­паттауға жет­кіліксіз. Мәселен “техноло­гия” сөзі, өте көп салада бірдей қолданы­лады. Бірақ уақыт, қашықтық, масштаб түсініктеріне мүлде жаңа көзқарас ұсынатын жаңа құбылыстар біз білетін технология ұғымына сия ма? Қазақша “тор” немесе “желі”, орысша “сеть”, ағыл­шынша “network” (нет-уорк) деп жүр­геніміз Интернеттің ғаламдық ауқы­мы мен табиғатын қамти ма? Интернетке қатысты “әлеуметтік” деген сөз жиі қол­данылады, “әлеуметтік желі”, “әлеуметтік бизнес”, “әлеуметтік платформа” деп жа­тамыз. Бірақ осы тырнақшаның ішіндегі “әлеуметтік” құбылыстар әлеу­меттің көп бөлігіне түсініксіз, қорқынышты, тіпті қауіпті екендігін ойлаймыз ба? Мүмкін оларды “әлеуметтік” емес “төңкерістік” деген орынды болар?!

Интернетке қатысты жиі қолданатын “ашық” деген сөз де жалған пікір қалып­тастыратын сыңайлы. Осы технология­ларды шығаратын және дамытатын адамдар мен компаниялардың өздері қаншалықты ашық? Apple, Google, Facebook, Mіcrosoft секілді “ашықтық” пен “еркіндікті” насихаттайтын компа­ниялар өздері туралы, қолдарындағы технологиялары жайлы ақпаратты ашып, еркін таратуға қаншалықты дайын?

Осы негізде ақпарат пен мазмұнды жасайтын, оны тарататын және жүйелеп, сақтайтын жаңа алпауыттар пайда болды. Нәтижесінде, әлемдік кино мен видео нарығын билейтін үлкен теле және кино компаниялардың орнына “Ютуб” пен “Нетфликс”, үлкен дыбыс жазу сту­дияла­рының орнына “АйТюнс”, үлкен баспалар мен кітап сататын дүкендердің орнына “Амазон” келді.

Түрлі саладағы мамандар ірі техноло­гиялық компаниялармен жұмыс істеудің қиын екендігін, олардың барған сайын тә­кәппарланып, қатайып бара жатқан­ды­ғын айтуда. Тил Постман есімді әлеу­меттанушы осы тақырыпқа арналған “Тех­нополия” атты кітап жазды. Оның пікірінше, бұл техно­логиялар бастапқыда адамға көмекші құрал, тиімділікті арт­тыру тетігі ретінде келеді. Көп ұзамай ол технологиялар мәдениетіміздің ажыра­мас бөлігі, ойымыз бен іс­-әреке­тіміздің діңгегі болады. Келесі кезекте мәдениет те, мемлекет те, қоғам да кез келген әре­кетін сол технология арқылы бағалап, соған қарап ой түзейтін жағдайға жетеді. Постман мұны технополия дейді.

Технополиялық билік заңмен реттел­мейді. 1995 жылы Құрама Штаттардың конгресі Интернеттің архитектурасы мен оның таралу ережелерін бекіткен “Теле­коммуникациялық акт” қабылдады. Бұл құжатта Интернетке қатысты бірде-бір реттеу, бақылау не қадағалау тетігі көр­сетілмеген. Өйткені, ол кезде құжатты қа­былдаған бірде-бір адам оның не екенді­гін түсінбеді. Осылайша АҚШ-тан бас­тау алған Интернет барлық елдерге бірдей талаппен тарай бастады. Осы сәттен бас­тап ол ешкімге бағынбайтын, бір жерден басқарылмайтын, үйлестіруге келмейтін ерекше жүйеге айналды. Оны қайта қа­рау немесе реттеу туралы ұсыныстар ер­кіндік пен демокра­тиялық құндылықтар­ға қарсы әрекет деп бағаланады. Сондық­тан да, 1995 жылы қабылданған актіні “онлайн кеңістіктің тәуелсіздік деклара­циясы” деуге болады.

Құрметті жас достар!

Жоғарыда айтылғанның барлығы өз­деріңіз күнде көріп, пайдаланып жүрген Интернет атты құбылысқа қатысты, оның мемлекет, қоғам және жеке адам өміріне тигізер әсері туралы жан-жақты көзқа­рас­тың жиынтығы.

Бүгінгі дәрістің мақсаты – Сіздерді де ой­лануға шақыру, осы тақырып төңі­ре­­гіндегі пікірталасқа тарту. Тұрақты пай­­даланушы ретінде Интернеттің не екендігі туралы әрқайсысыңыздың өз пі­кір­леріңіз бар екенін білеміз. Бірақ тез әрі кең етек жайып, өмірлеріңіздің барлық салалары­на дендеп кіріп келе жатқан тех­нологияға азаматтық жауапкершілікпен, мемлекет­шіл сергектікпен, ұлтжанды ұс­та­ныммен тере­ңірек қарауға шақырғы­мыз келеді.

Қызмет бабы да, өмірлік тәжірибе де, азаматтық және әкелік жауапкершілік те бізді осыған міндеттейді.

Жоғарыда айтылған алаңдаушылық­қа қарамастан, онлайнға қосылған көп­шілік үшін Интернет пайдалы болады де­ген үміт зор. Көпшілік ашылған зор мүм­кіндіктерді тиімді пайдаланып, өмір са­пасын көтера алуы тиіс. Мемлекеттер мен ірі компаниялар жауапты да, сауатты әрекет етсе, қазірден белгілі қауіп-қатер­лерді айналып өтуге әбден болады. Бірақ, қалай болғанда да, барлық адамдардың онлайнмен байланысты тәжі­рибесі бір­дей жақсы болады деу қиын. Дамыған елдерде тұратын, ат төбеліндей ауқатты адамдар оның бар жықсылығын көріп, жаман жағын сауат және дәулет күшімен айналып өтеді. Орта қол көпшілік конст­руктивті онлайн қауымдастықтың негізін қалауы тиіс. Интернеттің күшімен адам­ның күнделікті өмірін жеңілдетудің, сая­сат пен бизнесті кемел, әрі ілгері етудің жаңа жолдарын ойлап тауып, оны іске асыратын да, интернетке негізделген ор­та және шағын бизнесті ұйымдастыратын да осы топ болмақшы. Қазір Интернетке қол жеткізе алған 2 миллиард адам осы аталған екі топқа кіреді.

Біріншіден, техника мен технология қоғамда жаппай үстемдік құрады деген пікірдің бекер екендігін айту қажет. Адам мен компьютер арасындағы еңбек бөлі­нісі күшейе түседі, машинаның шексіз жады мен жылдамдығы адамның физи­калық мүмкіндігі жетпейтін күрделі есеп, сандық сараптама, аса көп көлемді мә­лімет негізінде қабыл­дануы тиіс шешім­дерге қатысты ұсыныстар үшін кеңірек қолданылады. Бірақ, маши­наларды қай жерде және қалай пайдалану туралы шешімді тек адам қабылдайды.

Екіншіден, Интернеттегі виртуалды әлемнің үстемдік құра қоюы да екітілай. Бірақ, онлайн және физикалық орта ара­сындағы қарым-қатынас күрделеніп, осы қалыпта қалмайтыны да анық. Мем­лекет те, түрлі индустрия өкілдері де, жеке адамдар да өздерін еркінірек сезінетін ортаны кү­шейтуге тырысады. Жеке адам­дар виртуалды ортаны, ал мемлекеттер қалыптасқан жағдайды сақтап, мүмкін болса, онлайн әлемінің ықпалын шек­теу­ге күш салады. Мемлекетке қарсы топ­тар Интернетті негізгі әрекет алаңы, қарсылық құралы ретінде пайдаланады. Бірақ, онлайннан тыс ортадағы қалып­тас­қан әдеп пен заңға қайшы кез келген әрекетке мемлекет қатал тойтарыс береді. Екі орта арасындағы қайшылықты шама­дан тыс өрістету тепе-теңдікті бұзып, ауыр зардапқа әкелуі де ықтимал.

Үшіншіден, қажетті тепе-теңдікті сақ­тау үшін мемлекеттің өзі бастамашы бо­лып, ішкі және сыртқы саясатты вирту­алды және физикалық деңгейде қатар алып жүруге мәжбүр болады. Екі орта­дағы құндылықтар мен көзқарастардың әр түрлі болуына орай, екеуіне арналған мемлекеттік саясат бір-біріне кереғар болуы да мүмкін. Мәселен, онлайндағы пікір мен сөз бостандығы дәстүрлі ақ­парат құралдарына бірдей тарай бермейді. Дәстүрлі сыртқы саясатта, мемлекеттер бір-біріне одақтас бола тұра, онлайн ке­ңістікте өзара кибер шабуылдарға баруы мүмкін.

Жалпы алғанда, Интернеттегі қызмет түрлері мен ұялы байланыс секілді құрал­дардың және оны тұтынатын адам саны артқан сайын, әрбір жеке адамның ер­кіндігі мен қолындағы күші артады. Бі­рақ, ол күш тегін келмейді.

Әр адам жеке басының құпиялары мен қауіпсіздігіне қатысты қатал шарт­тарға мойынсұнуға мәжбүр болады. Өйт­кені, біз қолданатын ыңғайлы құралдар әрқайсысы­мыздың не айтып, не қойғаны­мызды, қайда барғанымызды, кіммен кездескенімізді тіркеп, жинақтайды. Ол ақпараттың өзімізге қарсы қолданылмай­тын­дығына кепіл жоқ. Кез келген мемле­кет ең әуелі осы мүм­кіндіктерді заңдас­тырады. Осындай ақпарат көптеп жинал­ған сайын, оның заңды немесе заңсыз жол­мен таралу ықтималдығы да арта береді.

Осылайша екі өркениет арасындағы тепе-теңдік пен өзара шектеу идеясы – тұрақты дамуға мүмкіндік беретін жаңа қоғамдық келісім платформасы болуы ықтимал. Сондықтан үміт пен болашақ­қа деген сенім ұялататыны – керемет тех­ни­­калық құралдардың өзі емес, олардың қоғам мен адам өмірін жақсартуға, қо­ғамдағы әділдік пен ізгілікке қоса алатын үлесі.

Назарларыңызға рахмет!

Выступление

акима области Кушербаева К.Е.

на совещании по некоторымвопросам социально- экономического развития

4 июня 2013 года
Уважаемые коллеги!
Как Вам известно, в настоящее время ведется разработка Стратегии развития Кызылординской области на период до 2020 года. Над проектом работает группа казахстанских и российских ученых под общим руководством академика Российской академии наук А.Г.Аганбегяна.

Завершить эту работу мы должны в августе текущего года. Однако, очевидно, что в отраслях экономики и социальном развитии области имеется ряд проблем, требующих безотлагательного обсуждения, выработки конкретных действий и принятия адекватных мер.

Область сказочно богата! Буквально напичкана полезными ископаемыми: медь, нефть, газ, ванадий, цинк, золото и т.д., и т.д.

Да, разрабатываемые нефтяные месторождения истощаются. Но это не значит, что мы должны сложить руки и как данность принять этот факт.

Сейчас нефть добывается на глубине до двух километров. На некоторых месторождениях есть нефть более глубокого залегания - до 3 км, но нет соответствующего разрешения на добычу на этой глубине.

Например, «КазГерМунай» планирует вести стабильную добычу до 2017 года. Потом объемы пойдут на убыль. Компания готова добывать из более глубоких пластов, но нужно разрешение уполномоченного органа.

И такое месторождение не одно! Кто этим занимается? Ведь мы об этом уже говорили!

Поручаю управлению предпринимательства и промышленности, региональной инспекции геологии и недропользования, совместно с компаниями-недропользователями в срок до 15 июля т.г. предметно изучить этот вопрос. Предметно! По всем основным месторождениям! И представить результаты анализа с предложениями по увеличению объемов добычи по каждому месторождению. Может быть, за счет более глубокой добычи, может быть, за счет применения новых технологий. Работайте совместно с «КазМунайГазом» и Министерством нефти и газа, Комитетом по геологии. Привлекайте всех, кто нам нужен! В июле рассмотрим этот вопрос на отдельном совещании. Амрееву Г.М. – на контроль!

Актуальным остается вопрос нефтепереработки. Необходимо нефтеперерабатывающее предприятие, ориентированное на наш внутренний рынок. Большое предприятие строить, возможно, нецелесообразно, но строительство мини-НПЗ в поселке Джусалы или в Кызылорде, наверное, было бы наилучшим решением.

Надо развивать производство нефтегазового оборудования. Нефтегазовое машиностроение Глава государства отнес к приоритетным отраслям в плане индустриально-инновационного развития страны. Этим оборудованием Кызылординская область может снабжать и соседние нефтедобывающие регионы.

Проработку этих вопросов поручаю заместителю акима области Амрееву Г.М.

Галым Махмутбаевич, до 25 июня т.г. внесите конкретное предложение по нефтепереработке и конкретное предложение по производству нефтегазового оборудования. Пошагово спланируйте наши действия по решению этих задач!

И еще один важный вопрос развития нефтегазовой отрасли.

Как мы уже говорили, необходима ускоренная разведка газовых месторождений, перспективных остаточных бассейнов с целью начала промышленной газодобычи.

В месячный срок жду предложений по алгоритму работы в этом направлении: кто, что и в какие сроки должен делать, чтобы выйти на необходимый нам результат. Поручаю заместителям акима области Амрееву Г.М. и Алибаеву Н.Н. подготовить проекты писем во все заинтересованные госорганы и нацкомпании, от которых зависит решение этих вопросов.

Параллельно надо добиться решения вопроса установления Министерством нефти и газа конкретной цены закупки на газ.

Необходимо разобраться с объемами добычи урана. Мне предоставляют разную информацию - то 8000 тонн к 2015 году, то 6700 тонн к 2019 году по всем рудникам (Северный Карамурын, Иирколь, Северный Хорасан (Хорасан 1, Хорасан 2).

По заключению специалистов, в руде ванадиевых месторождений тоже содержится уран и это может быть до 4000 тонн в год! Если это так, мы должны уже сегодня прорабатывать вопрос извлечения этого урана. Эту работу параллельно должны вести и СПК «Байконур», и управление предпринимательства и промышленности.

Принимая во внимание, что объемы добычи в любом случае будут увеличиваться, надо думать о его переработке, о строительстве завода. Возможно, о создании предприятия по выпуску оборудования.

Здесь мы должны работать вместе с НК «Казатомпром». Управление предпринимательства и промышленности, региональная инспекция геологии и недропользования, до конца этого месяца разберитесь с объемами добычи, проработайте возможность организации переработки. Это первое. Второе – совместно со специалистами подготовьте предложения о возможности извлечения урана из руды на ванадиевых месторождениях. Срок – 1 июля т.г.

Заместителю акима области Амрееву Г. М. поручаю организовать рабочий визит (программа) в область Председателя Правления АО НАК «Казатомпром» В.С. Школьника.

По ванадию.

Но, мы не можем тормозить из-за отсутствия инвестиций. Потенциальные инвесторы, которые заявили о своем желании работать на этих месторождениях, должны быстрее решать вопрос привлечения необходимых финансовых ресурсов. Это не только их интересы, но и интересы области! Параллельно управлению предпринимательства и промышленности совместно с СПК «Байконур» необходимо вести переговоры и с другими инвесторами.

Перечень вспомогательных и смежных производств, которые могут быть организованы на базе основного ванадиевого производства, у нас есть, мы их знаем. Но этого недостаточно! Мы должны разработать и принять Дорожную карту, которая будет предусматривать конкретные мероприятия, сроки, ответственных исполнителей. Ее разработка поручается исполняющему обязанности начальника областного управления предпринимательства и промышленности Султангерееву Р. и заместителю Председателя Правления СПК «Байконур» Сейдаханову И. Координация за заместителем акима области Г. Амреевым.

Второе. О некоторых вопросах развития сельского хозяйства.

Например, рисоводство.

Несмотря на то, что эта наша традиционная отрасль, проблем здесь очень много.

Поэтому заместителям акима области Нуртаеву Р.С. и Годуновой Н.Н. поручаю в недельный срок внести предложение о целесообразности создания специальной рабочей группы, которая будет этим заниматься на системной основе, причем не замыкаться только на местных специалистах.

Рентабельность экспорта риса в рисоводческих хозяйствах почти нулевая.

Урожайность у нас составляет 30-35 центнеров с гектара, в Краснодаре – свыше 70 центнеров. Местный сорт на 15% дешевле, чем культивируемый, например, в том же Краснодарском крае (стекловидный).

У нас есть научно-исследовательский институт рисоводства им. И.Жахаева, который имеет суперэлитные сорта. Их использование позволяет получать до 70 центнеров с гектара (по крайней мере, 50-55 ц/га гарантированно). Но у института нет техники, чтобы их производить. Надо помочь с оснащением техникой!

В разделе государственной программы «Агробизнес – 2020» выделяются денежные средства на разработку и укрепление материально-технической базы научно-исследовательских учреждений, подведомственных Казагроинновации, но мы их не видим. Надо работать на опережение.

Значит надо выработать этот механизм, подготовить соответствующий проект постановления Правительства РК, согласовать его в заинтересованных республиканских госорганах. Как нам надо, так и написать! И решить вопрос выделения средств из республиканского бюджета! Поручается заместителю акима области Нуртаеву Р.С., начальнику областного управления сельского хозяйства Дуйсебаеву Т.Т. и директору Казахского научно-исследовательского института рисоводства им. И.Жахаева Омирзакову Серикбаю Ыдырысовичу. Срок – 1 августа текущего года. Информируйте о ходе проведения этой работы. (Материал должен быть подготовлен вплоть до проекта постановления Правительства РК, материалов совещания у Первого Заместителя Премьер-Министра Б.А.Сагинтаева, вступительное слово, заключительное слово, проект протокола, список приглашенных.)

О качестве производимого нами риса.

Дробленость риса составляет 12-15%, даже до 20%. Хорошим считается показатель 4%, в Краснодаре производят рис 7%-ной дробленности.

По заключению специалистов, высокий процент дроблености – результат недостатка фосфорных удобрений и плохого оборудования, так как перерабатывается рис у нас в большинстве на небольших заводах китайского производства.

Выращивается рис в основном мелкотоварными хозяйствами. При уборке его скашивают и оставляют на несколько дней на полях (примерно на 3 дня), чтобы высох, после чего перевозят в небольшие хранилища. Эти хранилища не оборудованы ни датчиками влажности, ни датчиками температуры, не имеют лабораторий. Скорее это просто склады! Отсюда – большие потери.

В тоже время в области есть два крупных элеватора - ТОО «Агрохолдинг «Байконур» (бывшее ТОО «Жалагашский элеватор») и ТОО «АПК «Алтын камба», г.Кызылорда), которые могут обеспечивать необходимые условия хранения и переработки риса.

Во-вторых, продумать вопрос их модернизации.

Поручается СПК «Байконур» совместно с областным управлением сельского хозяйства (Дуйсебаевым Т.Т.) в месячный срок внести соответствующие предложения.

По удобрениям. Приобретение удобрений в сельском хозяйстве субсидируется. Тогда в чем проблема? Или наши сельхозтоваропроизводители не получают субсидии, или просто не соблюдают агротехнологию?

По мнению специалистов, только за счет применения удобрений (сульфата аммония) можно поднять урожайность до 50 центнеров с гектара и улучшить качество риса.

Управление сельского хозяйства в срок до 20 июня т.г. должно разобраться с этим вопросом и совместно с областным управлением предпринимательства и промышленности изучить возможность налаживания производства сульфата аммония, например, на базе сернокислотного завода. На коммерческий проект с удовольствием предприниматели пойдут.

В целом по развитию рисоводства, специалисты считают целесообразным планомерно сокращать посевы за счет повышения урожайности. Однако, на наш взгляд, делать это надо постепенно, не забывая о том, что на полях трудятся сотни людей, которые могут остаться без работы. Поэтому мы должны сперва подумать об их трудоустройстве, а потом об уменьшении площадей посевов.

Безусловно, надо снижать себестоимость производства риса и улучшать качество. Это позволит аграриям поднять цену реализации, а значит и доходы. По цене на рис надо поработать! Наша политика должна быть агрессивно активной!

Рисовую шелуху целесообразно использовать в качестве сырья для производства древесно-стружечных плит. Есть пример в Жанакорганском районе! Не надо ничего изобретать! Купить готовый завод и поставить! Отходы этого производства – перерабатывать на корм скоту.

И еще. Необходимо обеспечить более глубокую переработку риса. Наладить производство рисового масла, рисовой соломки.

Первому заместителю Председателя Правления СПК «Байконур» Асхату Сулейменову предлагаю рассмотреть у акима области План развития Агрохолдинга «Байконур».

Областному управлению сельского хозяйства, СПК «Байконур» поручается начать работу по разработке специальной программы развития рисоводства на основе государственно-частного партнерства. Утвердим ее в августе текущего года.

По животноводству.

При наличии хороших возможностей для создания стабильной кормовой базы животноводство у нас развито еще плохо. Например, такой ценный корм, как люцерна вывозится за пределы области, потому что нет скота. Нонсенс!

Удельный вес племенного скота в области составляет сегодня всего 1,5%! Надо – хотя бы – 20-30%.

Как мы уже убедились, покупка импортного племенного скота неэффективна. Например, в одном из наших хозяйств падеж закупленного крупного рогатого скота голштино – фризской породы составил 22%.

Конечно, молочно-товарные фермы надо создавать рядом с городами, чтобы был сбыт, и ставку делать на наши породы скота.

Какая выгода от приобретения племенного скота?

Необходимо перерабатывать верблюжью шерсть, для чего организовать ее заготовку, может быть, создать предприятие по производству одеял и одежды.

Аналогичная ситуация по лошадям и по овцам. Непородистый скот дает 25 кг мяса с одной головы, племенной – 40 кг.

Сейчас в области осталось всего 800 тысяч овец (малопородистых). На 15% меньше, чем год назад! Для того, чтобы приостановить сокращение поголовья необходимо организовать закуп скота. Как это сделать в условиях современной рыночной экономики? Необходимо найти решение вопроса!

Водохозяйственная система орошения во многих местах бесхозная и тоже заброшенная. Например, на левом берегу Сырдарьи в Казалинском райне. Надо выяснить – кто собственник? Помочь восстановить!

В этой связи прошу управление сельского хозяйства совместно с акимами районов в двухмесячный срок провести ревизию всех объектов водоснабжения для нужд сельского хозяйства. Итоги доложить 3 июля т.г. Управлению сельского хозяйства и управлению природных ресурсов дать предложения по Программе развития водных ресурсов.

В целом по отрасли производство в основном мелкотоварное, а значит низкопроизводительное! Поэтому надо работать с сельхозтоваропроизводителями по созданию крупных хозяйств!

Практически отсутствует промышленная переработка мяса, молока. Хотя бы себя давайте прокормим! В целом область кормит себя не более, чем на 40 %. Например, производство яиц составляет всего 6 штук на человек, при норме 200.

В Жанакорганском районе ТОО «Тату агро» поставили хороший завод по переработке овощей. Современная итальянская технология позволяет перерабатывать все виды овощей и фруктов. Мощность предприятия – 600 тонн в сутки! Посадили томаты на площади 200 гектаров капельного орошения, в результате произвели 16000 тонн томатов, а могут производить и 600 000 тонн, в 37,5 раз больше.

Однако, имеются проблемы, которые надо помочь решить:

производство энергоемкое, не хватает электроэнергии, нужен трансформатор;

не обеспечивается постоянная подача воды, но есть подземные источники, а значит, можно пробурить вторую скважину.

Кто этим занимается? Галым Махмутбаевич? Султанбек Таупбаевич? СПК «Байконур»? Управление предпринимательства? Талгат Турсынович (Дуйсебаев)? Асылбек Омирбекович (Шаменов)? Внесите предложения!

Талгат Турсынович (Дуйсебаев), проанализируйте продовольственный баланс области и внесите предложение по мерам обеспечения региона продовольствием и созданию перерабатывающих предприятий. При этом мы должны говорить об укрупнении. Очевидно, что снизу предложений не будет, поэтому в сфере АПК инициатива должна идти из Кызылорды, из центра. Мы можем не только полностью обеспечивать нашу потребность, но и кормить соседние регионы. Предлагается рассмотреть этот вопрос на совещании в первой декаде июля т.г. До этого управление сельского хозяйства должно выступить локомотивом инициатив!

Третий и очень важный вопрос - поддержка товаропроизводителей области.

Полная загрузка действующих предприятий является хорошим резервом роста региональной экономики и мы должны его использовать.

Поэтому, Галым Махмутбаевич, Ринат Калдыбекович прошу проанализировать загрузку всех крупных и средних предприятий области и посмотреть, чем мы можем им помочь. Интересы в данном случае у нас обоюдные. Необходимо всю номенклатуру продукции привести в соответствии со стандартами!

Мы должны увеличивать содержание местных предприятий в реализуемых социальных и инфраструктурных проектах, а также в закупках добывающих компаний. Все наши бюджетные закупки должны учитывать производство наших товаропроизводителей и быть ориентированы на их поддержку.

Я уже говорил об этом. Например, запланированная газификация населенных пунктов области и г. Кызылорды потребует поставок значительного объема труб. Ранее на газификацию областного центра трубы приобретались у компаний из других регионов республики. При этом наши производители (ТОО «Куат» и ТОО «КМК кемикал») выпускают полиэтиленовые трубы высокого качества и даже поставляют продукцию российским потребителям, но загружены лишь наполовину.

Строительство водопроводов – это также дополнительная потребность в трубах. Кроме того, даже с точки зрения экономической эффективности при строительстве водопроводов и газопроводов целесообразно использовать именно полиэтиленовые трубы (экономичнее, надежнее, долговечнее). Так почему же мы покупаем металлические?

Поручаю Алибаеву Н.Н., Шаменову А., Наметше С. учесть данные требования в технических заданиях и проектно-сметной документации.

Другой пример. Завершается строительство автодороги «Западная Европа – Западный Китай». Как Вы знаете, по нашей области проходит 812 км этой трассы. Многие, даже иностранные компании уже нацелились на этот лакомый кусок!

Мы заинтересованы в том, чтобы сюда пришел наш бизнес. На международных (междугородних) трассах каждые 50 км должны находиться АЗС и кафе, каждые 90-100 км – отели, а также сервис и стоянки для большегрузных машин. Это много новых рабочих мест и поступления в бюджет! Акимы районов должны это учитывать!

Еще один пример. Нефтесервисная компания «Fracjet» - динамично развивающееся предприятие, работает во многих регионах Казахстана и России. В России успешно конкурирует с ведущими мировыми сервисными компаниями. Растет на 40% ежегодно в Казахстане и в 2-3 раза в РФ.В 2014 году планирует увеличить объем работ до 80 млн. долларов, из них половина – в России.

Есть риски, что предприятие может перекупить иностранная компания, работающая в Казахстане, чтобы избавиться от конкурента. Надо защищать! Нам важно, чтобы это была местная компания.

Возможно «Fracjet» сможет дать рекомендации по нашим нефтяным месторождениям в плане увеличения добычи.

Галым Махмутбаевич! Пригласите руководство компании «Fracjet» в облакимат, внесите согласованные предложения.

По компаниям, работающим на железнодорожную отрасль.

Здесь нужен комплексный подход. У нас четыре таких предприятия. Мы должны продвигать их интересы, увеличивать объемы производства!

В частности, надо помочь «Аралвагон» получить лицензию на сложные работы (КТЖ). Совместно с руководством компаний продумать вопрос развития тепловозоремонтного депо АО «Камкор локомотив», вагоноремонтного депо ТОО «Ремпассажирвагон» (филиал Алматинского вагоноремонтного завода), и ТОО «Камкор вагон» (ремонтирует товарные вагоны в Казалинском районе).

Нужно создавать рабочую группу.

Управление предпринимательства и промышленности (Султангереев Р.), детально изучите проблемы предприятий, внесите предложение по их решению и подготовьте специальное совещание. Проведем его в конце июня.

Четвертое – здравоохранение.

Здесь у нас, наверное, наиболее сложная ситуация.

Средняя продолжительность жизни – 69 лет (в т.ч. мужчины – 65 лет, женщины - 73 года). Такой показатель в развитых странах был достигнут 50 лет назад – в начале 60-х годов!

Зависит он, безусловно, от целого ряда факторов - уровня развития здравоохранения, питания, качества воды, социально-бытовых условий жизни, культуры здоровья, экологических условий, условий труда и т.д. По большинству из них у нас дела обстоят не лучшим образом!

Отсюда и высокая заболеваемость. При этом лидирует рак желудка и пищевода.

А ведь структура болезней – это наше лицо, все на нем сразу видно, что едим, что пьем, чем дышим!

Важным преимуществом области является высокий уровень рождаемости – 26,2 (по итогам 2012 г.) на 1000 чел. населения (23,07 – по республике). Даже несмотря на отрицательное сальдо миграции, в области хороший прирост населения.

В то же время младенческая смертность – на протяжении многих лет оставалась одной из самых высоких по Казахстану.

Необходимо целенаправленно заняться снижением младенческой смертности. Меры по решению этого вопроса уже нашли отражение в Дорожной карте развития здравоохранения, из бюджета будут выделены соответствующие средства, но и результат мы спросим с Вас, Иран Маратович!

Вопросы снижения смертности, заболеваемости онкологическими заболеваниями, туберкулезом, а также улучшения качества медицинских услуг поручаю держать на ежедневном контроле заместителю акима области Альназаровой Акмарал Шарипбаевне.

И последнее.

Как видите, проблем много. Поэтому выход один - надо ускориться! Наши темпы развития должны опережать темпы развития Казахстана!

Население области (более720 тыс. человек) составляет 4,3% населения республики. При этом ВРП области составляет всего 3,9% от ВВП Казахстана. То есть уровень экономического развития области ниже среднереспубликанских показателей.

ВРП на душу населения в области на 10% ниже, чем в среднем по стране.

В итоге область занимает:

- по ВРП на душу населения - 9-е место среди регионов Казахстана,

- по среднедушевым доходам – 11-е место,

- по обороту розничной торговли на душу населения – 10-е место.

Удельный вес инвестиций в основной капитал в структуре ВРП почти в полтора раза выше, чем в среднем по Казахстану. А при этом, среднедушевой доход и потребление на 30% ниже, чем в среднем по республике.

Если мы хотим жить лучше - надо мобилизовать все наши ресурсы!

При ежегодном росте ВРП не менее 8% и 2%-ном росте численности населения, реальный рост экономики составит 6% (при 4-6% по республике).

За этими цифрами – благосостояние наших людей! Мы должны идти быстрыми темпами!
Результатом всех мер в отраслях экономики должны стать:

Во-первых, рост денежных доходов населения и на этой основе наращивание потребления;

Во-вторых, опережающее социальное развитие региона. Социальные показатели должны расти быстрее экономических, чтобы соответствовать им.

Для этого надо утроить доходы бюджета!

Сегодня мы должны понять, за счет чего?! Развитие каких отраслей может дать такой результат? Какие возможности? Если надо привлекайте специалистов!

Заместителю акима области Годуновой Н.Н. поручается изучить этот вопрос и внести соответствующее предложение. Срок – 20 июля т.г.