Өсімдік шаруашылығы практикумы қайта өңделіп, толықтырылып екінші шығарылуы
Омичка 2-Сібір АШҒЗИ, 1989 (7,12), Омичка
жүктеу/скачать 13,01 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мал азығына асб
- Карабалыкский
- (4,9). Зерноградский урожайный-Дон
- Харьковский
- Кормовик
- 4.4. МАЛ АЗЫҚТЫҚ БІРЖЫЛДЫҚ АСТЫҚ Т Ұ ҚЫМДАС ІПӨПТЕР ЖӘНЕ БАСҚА Т Ұ ҚЫМДАС ӨСІМДІКТЕР ТАПСЫРМА
- СУДАН ШӨБІ-СУДАНСКАЯ ТРАВА SORGHUM
- Қазақстанда пайдалануға рұқсат етілген сорттары: Бродская 2
Омичка 2-Сібір АШҒЗИ, 1989 (7,12), Омичка, 1984 (4); Омичка 3, 1992(3,4,11). Күздік сиыржоңышқа-Полтавская 77, 1993 (3). МАЛ АЗЫҚТЫҚ АСБҰРШАҚ ЖӘНЕ БАСҚА БҰРШАҚ ТҰҚЫМДАСТАР Далалық жөне құрғақ далалық аймақтарда біржыддық бүршақ тұқымдас мал азықтық шөптер ретінде егістік асбүршақ, далалық асбүршақ (пелюшка), ноғатық өсіріледі. Олардың ботаникалық сипаттамасы "Дәнді бұршақ дақылдары" тарауында берілген. Мал азығына асбұршақтың төмендегідей сорттары жіберілген: Донбас -Луган МАТС-да шығарылған, экадукум түршесіне жатады, жапырақтануы 37-64%, 1000 тұқымның массасы 219-268 г. ортадан кеш пісетін сорт: егін көгінен шабылмалы пісуіне дейін 50-56, тұқымының шаруашылықты пісуіне 86-90 тәулік қажет. Құрғақшылыққа төзімділігі ортадан жоғары, бүршаққаптың жарылуға төзімділігі ортадан жоғары, ал бұл ерекшелік тұқым-аяқшасының тұқымның қабығымен қабысып өсуіне байланысты, астық бастырылғаннан кейін тұқымдарында кішірек істік тәрізді құрылым-тұқым аяқшасының қалдығы-қалады. Тұқымда тұқым жолы көрінбейді, 1984 (12). Карабалыкский укосный-Қарабалық МАТС-да шығарылған, вульгатум түршесіне жатады, 1000 тұқымның массасы 103-139 г. сорт кеш піседі, егін шабылмалы пісуіне дейін орта есеппен 48-55, түқымының шаруашылықты пісуіне дейін 92-110 тәулік қажет, 1971 (4,9). Зерноградский урожайный-Дон аймақтық АШҒЗИ-ның "Дон" ҒӨБ-де шығарылған, вульгатум түршесі, сабағы жасыл, биіктігі 100 см. Тұқымдары ақ, сары реңці, домалақ, тегіс. 1000 тұқымның массасы 176 г. жапырылуға төзімділігі 3-4 балл, құрғақшылыққа - 4,5 балл. Аурулар мен зиянкестерге төзімді, 1990 (1,2). Харьковский усатый-Украинаның өсімдік шаруашылығы ҒЗИ-да шығарылған. Сабағы жасыл, 120-130 см биіктікте, гүлдері ақ, ірі. Тұқымдары домалақ, 1000 санының массасы 170-277 г. сорт ортадан кеш піседі, шабылмалы пісуіне себілгеннен кейін 56-70 төулік қажет. Жапырылуга салыстырмалы түрде төзімді, 1991 (1). Кормовик -Ворошиловград "Элита" ҒӨБ, 1993 (7); Кормовик 24, 1968 (2); Укосный 5, 1986 (4). Ноғатықтың сорттары: Степная 287, 1956 (2); Кинельская 7, 1950 (4). Бұл сорттарды Солтүстік Қазақстанның құрғақ далалы аймағында пайдалануға болады. Бақылау сұрақтары 1. Асбүршақ, сиыржоңышқа, егістік ноғатық т.б. азықтық қүндылығын сипаттау. Біржылдық бұршақ тұқымдас дақылдардың өсіп-даму ерекшеліктері. Сиыржоңышқаның негізгі түрлері мен түршелері және олардың айырмашылық белгілері. Біржылдық бұршақ тұқымдас дақылдардың мал азығы мен тұқымға өсіру аудавдары. Сиыржоңышқаның, асбұршақтың, егістік ноғатықтың биологаялық ерекшеліктері. Қазақстанда пайдалануға рұқсат етілген біржыддық бұршақ тұқымдас дақылдардың сорттары. Топырақ-климат жағдайларына байланысты жаздык, сиыржоңышқаны, асбұршақты, егістік ноғатықты мал азығына және тұқымға өсіру афотехникасының ерекшеліктері. 4.4. МАЛ АЗЫҚТЫҚ БІРЖЫЛДЫҚ АСТЫҚ ТҰҚЫМДАС ІПӨПТЕР ЖӘНЕ БАСҚА ТҰҚЫМДАС ӨСІМДІКТЕР ТАПСЫРМА Судан шөбін, итқонақ, қонақтары жөне мал азықтық тарыны негізгі морфологиялық белгілері (тұқымы, гүл шоғыры, жапырақтары, сабақтары) бойынша танысу және сипаттап жазу. Біржылдық астық тұқымдас шөптердің сорттарына шаруашылық-биологиялық сипаттама беру. Судан шөбі, итқонақ, сұлы, күздік қара бқдай мал азықтық тарының біріне мал азығына және тұқымға өсірудің операциялық технологиясын жасау. Қазақстанда біржыұдық мал азықтық астық тұқымдас шөптер ретіще судан шөбі, ятқошқ, қонақтары, мал азықтық тары, сұлы, күздік қара бидай, арпа т.б. өсіріледі. Дақылдарды өсірудің мақсаты-пішен, пішендеме, жалқы азық, жасыл балауса, жайылымдық мал азығын алу. Бұл топтың құрамында жылу сүйгіш және суыққа төзімді дақылдар бар, ал мұның өзі шідденің басынан қазан айының ортасына дейін жасыл конвейер жүйесінде балауса өндіруге мүмкіндік береді. СУДАН ШӨБІ-СУДАНСКАЯ ТРАВА SORGHUM SUDANENSE Судан шөбі-қуаңшылыққа төзімді, жоғары өнімді, мал азықтық сапасы жақсы және Қазақстанның қуаңшылықты далалық аймағында айырбасқа жатпайтын дақыл. Судан шөбі шөптесін шөй жүгері (сорго) тобына жатады. Шашақты тамыр жүйесі жақсы дамыған, күшті тармақталған, 2,5 м терендікке бойлайды, алайда негізгі бөлігі топырақтың 0,7 м қабатында шоғырланған, ауа (тірек) тамырларын қалыптастыра алады. Сабағы тік әседі, әдетте бүтақты, цилиңдр тәрізді, жақсы жапырақтанған (40-55%), түксіз, ашық-жасыл түсті, іші паренхимамен толтырылған, 3-5-тен 8-15 буын аралықтарын түзеді. Сорттык ерекшеліхтерімен өсіру жағдайларына қарай сабағының биіктігі 0,7-3,5 м жетеді. Түптену коэффициенті 3-5-тен 15-25, тіпті 30-40-қа дейін өзгереді, жақсы алшынкөктігімен ерекшеленеді. Бұтасы тік өседі, қомақты, жартылай қомақты, жатаған жөне жартылай жатаған, ауытқуы 45-тен 90°С дейін. Жапырақтары үзын, сызықты, түксіз, иілмелі, шеттері аздап бұдырлы, ортаңғы жүйкесі жақсы дамыған, ұзындығы 30-75, ені 2,0-4,5 см. Орта есеппен бір өсімдікте 4-8 жапырақ қалыптасады, кеш пісетін биік өсетін сорттарында көптеу,ерте пісетіндерінде аласалау. Гүл шоғыры ұзын, сызықты, түксіз, иілмелі, шеттері аздап бұдырлы, эллипсті-сопақтау немесе конусты-эллипс пішінді, ұзындығы 30-40 см. Сіпсебастың өрбір бұтағынық ұшар басында 3 масақша орналасқан, оның біреуі жемісті, қалған екі бүйріндегілері жеміссіз. Жемісі-дән, аздап жалпақтау, кері-жүмыртқа пішінді, қатты масақша қабықшаларымен қапталған, түсі әртүрлі-сабан түсті, сары, сұр, қызыл, қоңыр, қара. Орта есеппен бір сіпсебастан 4-5 тұқым алуға болады, 1000 тұқымның массасы 5-15 г, Солтүстік Қазақстанда аудандастырылтан сорттарында 8-12 г. судан шөбінің өсімдігі 70-суретте келтірілген. 
70-сурет. Судан шөбі. Қазақстанда пайдалануға рұқсат етілген сорттары: Бродская 2 —Ресейдің етті қара мал ҒЗИ-да шығарылған, биіктігі 200 см дейін тік есетін, 2-12 өркенді бүталы өсімдік, 5-7 жапырақты, 1000 тұқымның массасы 10-12 г. орташа мерзімде пісетін сорт: егін көгінен шабылмалы пісуіне дейін 48-55, ал тұқымының шаруашылықты пісуіне дейін 85-115 тәулік, қуаңшылыққа төзімді, алшынкөктігі орташа, 1954 (1,2,12). Каталог: Книги -> 269 Книги -> “Қош,махаббат” Алматы 1988 жыл Ақынның жыр жинақтары Книги -> Қазақcтан Республикасы білім және ғылым министрлігі Книги -> Көкшетау 2011 Құрастырғандар Книги -> АҚША, несие, банктер Книги -> А. А. Букаева 5В090200 Туризм мамандығына арналаған КӘсіби қазақ тілі Книги -> М а 3 м ұ н ы қазақ тілі леқсикологиясына кіріспе қазақ лексикологиясының мақсаты мен зерттеу объекгісі лексика Книги -> Қ а з а қ тіліні ң грамматикас ы 1 т о м Алматы, 1967 Книги -> Сүлейменова Зәуре Екпінқызы Қошанова Мараш Төлегенқызы 269 -> Назар аударыңыз! жүктеу/скачать 13,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|