ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Әлеуметтік экология және тұрақты даму» пәнінен 5В060800 «Экология» мамандығына арналған студенттерге арналған пән бағдарламасы

5В060800 «Экология» мамандығына арналған

Семей - 2013

Ашакаева Р.У. _________________ «_30__» __08___ 2013ж.

Хаттама № 1 «_04__» _09____ 2013ж.

Хаттама № 1 «__09_» __09___ 2013ж.

АФ ОӘБ төрағасы _________ доцент м.а. Тлеубаева А.В.

3 БЕКІТІЛДІ

Хаттама № 1 «_18__» ___09__ 2013ж.

оқу – әдістемелік жұмысы бойынша проректор профессор Искакова Г.К.

4 №2 басылым 03.09.2009 ж. ОРНЫНА ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

1	Жалпы ережелер
2	Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3	Пәнді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4	Курс форматы
5	Курс саясаты
6	Баға қоюдың саясаты
7	Әдебиет

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1 Оқытушы және пән бойынша жалпы мәліметтер

• 
  Ашакаева Рысгуль Улыбаевна, аға оқытушы
  
• 
  «Экология және қоршаған ортаны қоргау» кафедрасы
  
• 
  Байланыс ақпараты –тел.: 63-31-93 № 8 оқу ғимараты, № 320 кабинет
  
• 
  Сабақ өткізетін аудиториялар № 301,302
  
• 
  Кредит саны – 3
  

Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алып, экономикамыздың нарықтық қатынастарға көшуіне және халықаралық экономикалық қатынастардың аса қарқынды жүре бастауына байланысты, Қазақстан Республикамыздың экологиялық жағдайларына аса көңіл бөліп көптеген мәселелер қолға алына бастады. Қазіргі жағдайда ғылыми техниканың дамуында ғылымның және ғылыми-техникалық мәліметтердің көлемі интенсивті өсуде. Жоғары оқу орындарында жоғары білікті мамандарды дайындауда олардың білімділігіне, іздемпаздығына көңіл бөлінеді. Студенттер алған білімдерін ғаламдық, аймақтық және жергілікті экологиялық мәселелерді шешуге қолдана білулері керек.

Жердегі тірі қабаты - топырақ туралы, оны табиғи дене ретінде қарап, онық касиеттері, түзілуі, эволюциясы туралы білім негіздерін қалау. Топырақ түзілу процеін, оның жер бетінде дамуын, топырақ түзуіне экологиялық факторлардың әсерлерін, топырақ қорларын тиімді пайдалану жолдарын оқып біліу.

1.3 Пәнді оқыту мақсаты:

Жалпы ғылыми және жоғары кәсіби дайындалған, жекеше жұмыс істеуге қабілетті мамандарды дайындау. Негізгі ғылыми-әдістемелік заңдар жайлы жалпы мағлұматтар беру.

1. Әлеуметтік экология негізгі түсініктерін оқу.

2. Әлеуметтік экология және тұрақты дамуды оқыту.
1.4 Пәннің негізгі міндеттері:

«Әлеуметтік экология және тұрақты дамуды» курсы өзіндік пән ретінде айналысады. Білім алу қорытындысы бойынша студенттер келесі практикалық жұмыстарда қажетті толық білім алу.

1. Студенттерге жалпы Қазақстан Републикаының экологиялық жағдайын оқыту.

2. Берілген курстың мақсаты болып студенттердің өздік творчествалық жұмыстарға баулу және өз мамандықтары бойынша жоғары жалпы ғылыми және профессионалды дайындау

білу керек:

- жалпы сыртқы ортамен тірі организімдердің бір бірімен байланысын;

- тірі ағзалардың уақытына және бөлшектерге бөлінуін;

- ағзалардың санының өзгеріп отыруы олардын энергия көзінің оларға тірі ағзалар арқылы айналмалы түрде келуі;

меңгеру:

біліп алу:

табиғатты тиімді қолдану

үйрену:

есте сақтау:

тәжірибелі түрде тірі ағзалардың сыртқы отаға әсері
1.6 Курс пререквизиті:

1.6.1 Биология

1.6.2 Зоология

1.6.3 Ботаника

1.6.4 Өсімдіктер морфологиясы.
1.7 Курс постреквизиті:

1.7.1 химия (органикалык, бейорганикалық)

1.7.2 физика

Кесте 1

№	Тақырыптың атауы	Сағат саны
		ДС	ЛС	ПС	ОСӨЖ	СӨЖ	Әдебиет
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Кіріспе. Негізгі экологиялық категориялар.	2	2		3	3	1,2,3,4,5
2	Әлеуметтік экологияның пайда болуы. Әлеуметтік экология пәні.	2	2		3	3
3	Әлеуметтік экологияны оқытудың негізгі областары: халық, орта технология, ұйымдастыру.	2	2		3	3
4	Әлеуметтік экология және оның басқа ғылымдармен-экология, экономикалық ғылым, саясаттану, философия, әлеуметтік еңбекті қорғау, қала және ауыл әлеуметі және т.б өзара байланыстар.	3	2		3	3
5	Биосфера адам өмір сүру ортасы.	2			3	3
6	Адамзаттық ортаның элементтері және түсінік.	2			3	3
7	Адамзат ортасының табиғи (атмосфера, гидросфера, жануарлар, микроорганизмдер) және қоғамдық (қоғамдық қатынас, еңбек ортасы, халық) компоненттері, олардың спецификалық байланысы және өзара әсері.	2			3	3
8	Адамның еңбек сферасы. Еңбек ортасының элементі (материальді факторлар және қоғамдық қатынас). Өмір ортасы мен еңбек ортасының қатынасы.	2			3	3
9	Экологиялық кризис. Экологиялық кризис себептері және оның алдын алу мүмкіндіктері.	2			3	3
10	Адамның қазіргі және өткен өмір сүру ортасы қатынасына көзқарас қоғамдық компонент қатынасына және адам өмір сүру табиғи компоненттеріне қоғамның қатынасы арасындағы биалектикалық байланыс бірлігі.	3	2		4	4
11	Адам ортасын қорғау және жақсарту. Психиологиялық толықтылық.	2	2		3	3
12	Жеке басының түсінігі. Адам толықтылығын сақтау үшін жағдай жасау.	2			3	3
13	Қазаргі қоғамның негізгі экологиялық сұрақтары: табиғатпен қоғам арасындағы энергия және өсуші интесификацияның материямен ауысуының нәтижесі: биосферадағы көп мөлшердегі жаңа заттардың өзара қатынас құрамының өзгеруі.	2			4	4	1,2,3,4,5
14	Өмір сүру ортасын жақсарту және қорғау облысындағы халық аралық қызмет жасау.	2	3		4	4
		30	15		45	45

3 ПӘНДІ ОҚЫП-БІЛУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАР

Пәнді толық меңгеру үшін жоспарында қарастырылған 60 тақырып бойынша сабақтар өткізіледі. Оның 15тақырыбы бойынша дәріс, 15 тақырыбы бойынша СОӨЖ, 15 тақырыбы бойынша аудиториялық сабақтар, 15 тақырыбы СӨЖ.

Студент пәнді толық меңгеру үшін олар төмендегі талаптарды толық орындау қажет:

Сабақ басталғанда оқытушыдан пәннің оқу-әдістемелік кешенін алып тастау.

Аудиториялық сабақтарда (дәріс, тәжірибе сабақтары және СОӨЖ) босатпау, дайындалу және белсенді қатыу сөйтіп ең жоғарғы балл жинау.

Пән бойынша арнайы оқулық шығарылмаған.

Студенттер пәнді меңгеру барысында 2 қорытынды сабақ тапсырады.

Қорытынды сабақ ұрақтары алдын ала беріледі. Қорытынды сабақта алған баллдарды туденттің аралық рейтингісін есептегенде пайдаланылады. Мысалы: Студенттің қорытынды сабақ бойынша алған баллы 5 болса жиынтық баллын көбейтетін коэффицент 1-ге тең, ал 4 болса 0,8-ге тең, 3 болса 0,6-ға, 2 немесе тапсырмаса (тапсыра алмаса) 0,4-ке тең болады.

Қорытынды сабақ сұрақтарын емтихан сұрақтарының негізін құрайды.

4 КУРС ФОРМАТЫ

Табиғатты пайдаланудың және адамзаттың әлемдік болашағының дамуына экологиялық іргелі биологиялық ғылым ретінде маңызын. Жер бетінде тіршіліктің дамуының қысқаша тарихын. Тірі емес материядан тіршіліктің пайда болу мүмкіншілігінің негізгі жағдайын. Негізгі жер бетіндегі және су экожүйелерін. Табиғи ортаның экологиялық факторлардың анықтамасы және олардың классификациясы: абиотикалық, биотикалық жєне антропогендік. Организмдердің индикациялық маңызын білу, үйрену, оқу Пән бойынша алған білімдерін тәжірибе жүзінде бекітулер үшін студенттер Семей қаласындағы орналасқан заут, фабрикаларға, және көптеген жеке меншік өндірістерге барып танысып, ақпараттар алады.

1. Дәріс, лабораториялық сабақтарға қатысу әрбір студент үшін міндетті жағдай. Сабақтарға кешікпей келу және сабақ үстінде бір–бірлеріңізбен сөйлеспей отыруларыңызды сұраймын. Әр дәріске немесе лабораториялық сабаққа қатысқаны үшін +1 баллмен бағаланады, ал дәрісті немесе лабораториялық сабақты босатып келмей қалған жағдайда -1 баллмен бағаланады.

Өткен материалдарды өтеу үшін студентке оқытушы тапсырма береді және ол жұмыс тексеріледі, бірақ ол жұмысқа сіз максимал баға алалмайсыз.

Әр өтелмеген сабақ тағыда қосымша -2 баллмен бағаланады.

2. Сабақты белгілі бір себептермен босатсаңыз ол сізді курсты толық меңгеруден босатпайды. Егер студент сабақтарды себепті жағдайлармен босатса, онда ол факультет деканатынан анықтама-рұқсат алуға міндетті. Рұқсат алғанан кейін студент сабаққа қатыса алады. Босатқан сабақтардың тақырыптарын өтеу үшін сіз арнайы тапсырма аласыз және көрсетілген уақытта оны орындап тапсыру қажет. Тапсырма тиісті бағамен бағаланады, ал босатылған сабақтар үшін баллдар қосылмайды.

3. Сіз сабақ процесіндегі аудиториялық жұмыстарға және емтихандарға белсенді түрде қатысып отыруларыңыз, сондай-ақ өз уақытында және шамаңыз келгенше толық үй жұмысын орындауыңыз және белгіленген уақытында өткізуіңіз керек. Тапсырмаларынызды пунктуальды және уақытында тапсыруларыңыз керек. Осылардың бәрі сіздерге жоғары рейтингілік көрсеткіштерге жетуге мүмкіндік береді. Сабақ кезінде студент бұзақылық жасап немесе оқытушының ескертуіне құлақ аспаса, ол студентті сабақтан шығарып жібере алады және ол студентті тәртіпке салу үшін оған қосымша тапсырмалар беріледі.

4. Аудиториялық сабақ уақытында Сіздердің ұялы телефондарыңыз өшіп тұруы керек. Егер бұл талап орындалмаса оқытушы студентті жауапқа тартуға құқығы бар.

5. Сіздер студенттермен және оқытушыларыңызбен ашық, шыдамды және мейірімді болулары керек.

6. Біреуден көшіріп алу және плагиат (дайын тапсырмаларды қолдану немесе көшіріп алу және басқа студенттердің көмегін пайдалану) үшін Оқытушының студентті аудиториядан шығарып жіберуіне немесе қанағаттанарлықсыз баға қоюына құқығы бар.

7. Межелік аттестация қорытындысы, студенттің сабаққа қатысуымен, өзіндік жұмысты орындауымен, сабақта ауызша және жазбаша жауаптарға байланысты, межелік бақылау нәтижелеріне байланысты қойылады.

6. Қорытынды аттестация (емтихан) компьютерлік тестілеу арқылы өткізіледі. Әрбір тесттік тапсырманың бес жауабы болады, оның біреуі дұрыс. Тесттік тапсырмалар пәннің жұмысшы бағдарламасына қатал сәйкес келеді және барлық тақырыптарды қамтиды. Емтиханға дайындалу үшін ПОӘК-де тесттік тапсырмалардың мысалдары келтірілген.

6 БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ

Апта бойынша баллдарды бөлу және бақылау түрлері кестеде келтірілген

«Әлеуметтік экология және тұрақты даму» пәнінен баллдарды бөлу.
Кесте 2

Апта	Бақылау түрі	Барлық баллдар	Ескерту
1	2	3	4
1-6	1 – 7 апталар аралығындағы аудиториялық сабақтардың барлық түрлеріне қатысу	30
	Зертханалық – тәжірибелік сабақтар	15
	СОӨЖ	5
	СӨЖ	10
7	Зертханалық – тәжірибелік сабақтар	15
	СОӨЖ	5
	СӨЖ	0
	Аралық бақылау 1	70
1 – 7 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы бойынша баллдардың жиынтығы		300
	8-15 апталар аралығындағы аудиториялық сабақтардың барлық түрлеріне қатысу	30
10	Зертханалық – тәжірибелік сабақтар	105
	СОӨЖ	35
	СӨЖ	60
15	Аралық бақылау 2	70
8 – 15 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы бойынша баллдардың жиынтығы		300
Емтихан үшін балл жиынтығы		400
Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы		1000

7 ӘДЕБИЕТ

1 Қазақстан Республикасының экологиялық кодекстері. Алматы: Бико, 2007.

2 Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск. 2005ж.

3Родионов А.И Техника защиты окружающей среды. –М., Хими, 1989.

4 Ветошкин А.Г. Защита литосферы от отходов.учебное пособие.- Пенза; изд-во Пенза. Гос. Унив, 2005.

5 СНиП 2.0128-85 Полигоны по обезвреживающию и захоронению токсичных промышленных отходов. Основные положения по проенктированию. –М.:ЦИТП Госстроя СССР, 1985.-16 с.

6 Абишов М . Радиационная безопасность и подходы к решению проблемы радиоктивных отходов в МАД «Невада семипалатинск» //Выш. школа Казахстана.2001.

7Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. «Экология» Алматы 2003.

8 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экологиядан оқу әдітемелік құрал» А.2000.

9 Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. «Экология эәне табиғатты тиімді пайдалану» А. 2000

10 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экология», Алматы , 2002.

11 Алексеев В.И., Винокуров Е.А., Пугачев Е.Н. Проектирование сооружений переработки и утилизации осадков сточных вод с использованием элементов компьютерных информационных технологии. Учеб. Пособ. М.:ИЗД-во АСВ, 2003. 176 с.

13. Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997