Поляктардың к тапқұмарлығына таңдай қағамын

Кітап оқу дағдысы

Әділбек Исламбек

Поляктардың

 к тапқұмарлығына таңдай қағамын. Жер- жерде

к тап көрмелер  жи  өтед . Стадиондай кең аумақта

жапатармағай к тап оқып жатқан жұрт. Қызығасың.

Қызғанасың.

 

Сингапур

 ел ндег  жаңа б р ерекшел кке ие к тапхана

бар.К тапхананың ерекшел г  ғимарат  ш нде оқыған к тапты

талдау үш н жасалған арнайы сөйлесу залы бар. К тапты оқып

б ткес н талдау-к тапты ұмытып қалмаудың ең үзд к жолы.

 

 Мен жазған 2 мемлекетт ң халқы, оқу дағдысын

қалыптастырған. К тапты көп оқиды. Сондықтан, мемлекет к тап

оқуға барлық жағдайды жасаған. Әрб р адамның күнд к

жоспарында 1 сағат к тап оқу тұрады. К тап көрмелер жи  өтед .

К тапты б рге талдайтын орта бар.

 

 Мен осы ортаны армандаймын. Шығармашыл, б л мқор

достарым болса интелект дамиды. Өнерд ң, қиялдың дамуы

к тап пен ортадан басталады. Қазақстан мемлекет нде дәл

осындай орта жасау өз м зд ң қолымызда. Әр адам б р айда 2

к тап оқыса жетк л кт . Б р жылда 24 к тап оқып шығады.

Сәйкес нше, 10 жылда 240 к тап оқуға мүмк нд г  бар. Жақсы емес

пе?!

 

“Қараңғы қазақ көг не,

                          Өрмелеп шығып күн болам.”

( С. Торайғыров)

 

Сұлтанмахмұт атамыз барлық күшт  өз не алды. Өзген ң емес,

өз н ң күн болатынын айтып тұр. Өз нен бастауды жөн көрд .

Сондықтан, мен, Исламбек, к тапқұмар ортаның қалыптасуына

бар күш мд  саламын. К таптың және мен ң мақсатым:

к тапқұмар ортаны қалыптастыру. Ортаны қалыптастыру к тап

оқу дағдысынан үйренуден басталады.

 Ал, к тап оқу дағдысын осы к тап үйретед . Ортаны

қалыптастыруды өз мнен бастаймын. Ал, с зден тек

жауапкерш л кт  талап етем н.

К таптан үйрен

 

Жет ст кке жеткен тұлғалардың өм рбаянын жи  оқимын.

Күнд к жоспарымда м ндетт  түрде к тап оқу тұрады.  Б рнеше

танымал тұлғаларды айтып, мысалмен қуаттайын. 

Билл Гейтс

- Microsoft компаниясын құрушы. Күн не 30 минут

тұрақты к тап оқиды. 

Уоррен Баффетке

 ақылды болу үш н не  стеу керек дегенде,

Баффет: «Күн не 500 бет к тап оқу керек» деген.

Марк Кьюбан

, америкалық танымал миллиардер, өз н ң

алғашқы бизнес н бастаған кезде к тап дүкен нде барлық к таптарды

оқып шыққан. 

Байқадыңыз, к тап оқысаңыз байып кету ң з мүмк н. Мүмк н

емес, солай болады. Оған, 3 мысалым дәлел болады.

 

К тап б зге 5 жақсылық жасайды:

 

1.

 100 сағатты үнемдеу 

Статистикаға сүйенсек, жазушы б р к тапты жазуға орташа

есеппен 100 сағатын жұмсайды. Ол С з үш н нен  б лд ред ? 

Өз ң зд ң 100 сағаттыңызды үнемдеу дегенмен пара-пар. Дональд

Трамп, Уоррен Баффет, Дейл Карнеги және басқа да танымалдардың

к таптарын оқып, қанша уақыт үнемдеуге болады? 

Өз ң з ойлап көр ң з. 

 

 

2.

 К тап өзген ң тәж рибес н беред . 

 

К тап оқысаң, өзген ң тәж рибес н көр п, сабақ аласың.

"Тайм-менеджмент" тақырыбын зерттеген Брайн

Трейсид  оқып, аз уақытта көп  ске үлгерем. Отбасы психологиясы

жайлы к тап оқып, көп кик лж ңн ң алдын алам. 

Анна Шутстың к табын оқып, жазу арқылы ойды тиянақты

жетк зуд  үйренем н. Олар сияқты бұл тақырыпты жылдар бойы

зерттемесем де болады. Қысқа уақыттың  ш нде көп тәж рибен

басымнан өтк зем н.

3.

 Он жылдан соң п сет н астығың

 

"Сен қай к таптарды оқығаныңды айтшы, мен сен ң к м

екен ңд  айтып берей н"

 деген екен Н. И.

Пирогов.Статистикаға тағы жүг ней н. Адам б р оқыған

к табын 5 жылдан кей н оқыса, барлығын б л п отырады.

Себеб , оқыған нәрсе мидың ұзақ жадысында сақталады. Және

оқыған к табыңыз 7 айдан  кей н сөз сөйлегенде әсер етед .

Яғни, т лд к қорыңызға к таптағы сөздер с ңед . К тапты

қаз рден оқыңыз: 7 айдан соң сөз ң зге айналады.

 

4. 

Топ

 

Б р тақырыптың төң рег нде 7 к тап оқысаңыз, сол тақырып

бойынша  ргетасыңыз қаланады. Мысалы, с з жазу өнер н

үйрен п жүрс з. 7 к таптан соң жазу өнер н ң қыр- сырына

қанық боласыз. Не себепт  7 к тап екен н ғалымдар

дәлелдеген. С зд ң миыңызда 7 рет ақпарат қайталанса

нерондық байланыс күшейед .

 

5.

 Иммунитет

 

Биология саласында «үзд кс з қозғалыстағы клетка жасарып

отырады» дейт н көзқарас бар. Ғалымдар к тап оқу, сурет,

музыка, жазушылық сек лд  ақыл-ой еңбег мен

шұғылданатын адамдардың жүйке-жүйес н ң басқа

адамдардан әлдеқайда тез дамитынын және қартайған кезде

де жүйке-жүйен ң шаршауы, әлс реу  және үлкен мидың

қартаюы болмайтынын дәлелдед .Барлық дене мүшес не әсер

етет н үлкен миды жаттықтырудың ең тамаша тәс л -к тап

оқу. К тап оқу – жүйке жүйес н шынықтыру, дене-б т мд

күшейту, әртүрл  аурулардың алдын алуда тамаша маңызға

ие. Адамның  шк  құрылысында кез гет н барлық аурулар

психологиямен т келей байланысты. Көң л-күйд ң түс ңк

болуы, үлкен мидың шаршауы-қатарлылар әртүрл

аурулардың басты себепкер . Сол үш н де жақсы к тап – рухани

азық. Сау денел  болудың табылмас дәр с .

Ағзамен үндесу

 

  К тапты 2 жылға жуық зерттеп келем н. Зерттеу барысында б з

б ле бермейт н ақпараттарға қанық болдым. Сол ақпараттарды

с зге де айтып берей н. К тап мимен, көзбен, асқазанмен,

жүйке-жүйемен, қан тамырларымен т келей байланыста

болады. Қандай байланыс жасайтынын бөлек-бөлек

көрсетем н!

 

Мимен байланыс

 

Ми нейрондық байланыстардан тұрады. С з жаңа б р дүние

үйренсең з мида жаңа нейрондық байланыс түз лед . К тапта

б р адамды суреттесе, сол адамның бейнес н қиялмен мида

суреттейс з.С зде жаңа нейрондық байланыс түз лд . Адамның

25 жасынан  кей н мида нейрондық байланыстары үз ле

бастайды. Ұмытшақтық осыдан пайда болады. К тап оқысаңыз

нейрондық байланыс қартайғанша үз лмейд . Кер с нше, әр

к тап оқыған сайын байланыстар күшейе  түсед .

 

Көзбен к таптың байланысы

 

К таптағы ақпарат миға көз арқылы жетед . Себеб ,көзд ң

ақпарат қабылдайтын жадысы бар. Телефон номерд  б р

қарағанан есте сақтайтын адамдардың көз жадысы жақсы

дамыған. Көз жадыда ақпарат 10-15 жылға сақталады. Мысалы,

б р үйд  көрд ң з,шатыры көк түст . 5 жылдан соң шатырын

басқа түспен әктесе, б рден байқайсыз. Көзд ң жадысын

жақсартудың жалғыз жолы-к тап оқу.

 

Асқазанмен к таптың байланысы

 

К тап оқығанда жалығып кету, ұйқы басу т келей асқазанның

жұмысына тәуелд . Себеб , асқазанға тамақ түсед . Энергияның

барлығы ас қорытуға бөл н п кетед . Энергия азайса,ұйқыңыз

келед . К тап оқу барысында ашқарын болған ти мд .

Ғалымдардың кеңес ! К тап оқығанда суды жи   шу керек:

мидың 90%-ы судан тұрғандықтан, миға сергект к сыйлайды.

К тапты жүйел  оқу әд стер

 

Кайдзен жайлы жазған 

Масааки Имаи

 "өнд р ст ң өн мд л г  95%

жүйеге (система) және 5% адамға байланысты" деп ед . Яғни,

жүйе дұрыс болса, адамдар да дұрыс әрекет етед . Мен ңше, бұл

жүйен  к тап оқуда да пайдаланған жөн. Мысалы, 1 жылда 100

к тап оқығыңыз келсе, т з м жасаңыз. К таптарды әр айға

бөл ң з. Тек ойша т з м жасасаңыз, денсаулығыңызға зиян.

"Неге оқи алмай жатрмын?" деп депрессияға түсес з. Адамның

адамнан артықшылығы жоқ. Жет ст к 95% жүйеге, 5% адамның

өз не байланысты деген ұстанымдамын.К тап оқуды жүйелейт н

5 әд ст  с збен бөл сей н.

 

1

. Не б лг ң з келет н н анықтау керек! 

 

Ең алдымен өз ң зден "Не үш н оқып отырсыз? С з алдыңыздағы

мәт нд  нақты б р мақсатпен бе әлде жай ғана рақаттану үш н

оқудасыз ба? К таптан қандай б л м алғыңыз келед ?" - деп

сұрауыңыз керек. Осы сұрақтарға жауап бергеннен соң, к тап

бет н парақтауға к р се беруге болады. Мұны  стеуд ң оңай жолы

– к таптың к р спес  мен тараулардың тақырыптарын қарау. 

 

2

.  Таймерд  қосыңыз!

 

 К тап оқи бастағанда таймерд  қосыңыз! Оқып болғанда,

тоқтатып отырыңыз. Сөйт п,с зде 1 сағатқа жетк зуге деген

мотивация пайда болады.

 

3

. Шамаңызды б л ң з! 

 

С зд ң энергияңыз қанша бет к тап оқуға жетед . Анықтаңыз.

Мысалы, с з күн не 53 бет к тап оқисыз. Күнде 53 бет к тап оқуды

әдетке айналдырыңыз. Тұрақты түрде. Қатты оқығыңыз кел п

бара жатса да, 53 беттен соң тоқтаңыз.  

 

 

4. 

 Т з м

 

Оқылған к таптардың т з м н жасап отырыңыз! Тек,оқылған

к таптың! Бұл с зде сератонин гормонын тудырады. Т з мд

көрген сайын, құлшыныс арта түсед . Бала кез м зд  еске

түс рсек қуанамыз. Тура сол сек лд .

 

5.

 Әуен қосыңыз

 

К тап оқығанда әуен қосып қойыңыз. Күндел кт  тыңдайтын

әуен ң з емес. Ютубқа “музыка для чтения” деп жазсаңыз

шығады. Миды тынықтыруға арналған әуендер қосылады. С зд

к тап оқығанда, әуен арқылы шабыттанып отырады.

Миды к тап оқуға дағдыландыру

 

Бұл бөл мн ң пайдасы с зге тиед . Бәстесе аламын. Ой қайда

бағытталса, ми соны ойлануға күш жұмсайды. Мидың әлс зд г н

к тап оқуда пайдалануға болады. Кетт к!Миды алдап к тап оқу

әд стер мен таныстырамын.Жазып, сызып, ойланып отырыңыз.

 

"К ш с н мен аламын" әд с

 

Ми к ш  мәт ндерд  көрсе, оқығысы келед . К ш  деген м з-

к таптың б р бет н ң жартысы.Мен осы әд ст  пайдаланып, осы

к тапты жазып келем н. Жоғары көтер п қараңыз. К тап к шкене

бөл ктерден тұрса, оқуға жең л. Қаз р, көп к таптың к шкене

нұсқасы бар. Қолға ұстап жүруге арналған блакнот сек лд .

Мүмк нд г нше, к ш  нұсқасын оқыңыз.

 

"Көп көрд м" әд с

 

К тап оқуға дағдыландыратын әд с. К таптың беттер н жәй

парақтайсыз. Күндел кт  тоқтаусыз жасаңыз. Тек парақтайсыз.

Оқымаңыз. Миыңыз алданып "к тапты неге оқып көрмеске"

деген ойды тудырады. Күндел кт  к шкенеден оқып, парақтай

бер ң з.

 

Сұрақ дайындаңыз

 

Көшеде кет п бара жатып, жиналып тұрған адамдарды көрд ң з.

С зд ң миыңыз с зге пәрмен беред , адамдар неге жиналғанын

б луге. Миыңыз қызықты. Мен ңше, осы әд ст  к тап оқуға

пайдалануға болады. К тапқа сұрақ дайындаңыз. Қойыңыз.

Іздең з. Тағы б р мысал болсын. Тарихи к таптан "Отырар

бек н с  қай жылы салынғанын  здейм н" деп ниеттенес з.

Сұрақты  здейс з. Тапсаңыз, с зде мотивация пайда болады.

Қуаныш сез м  туындайды. К таптан сұрақты  здеу барысында

нег зге ақпараттарға қанық боласыз.Осы әд ст  неге  степ

көрмеске?!

Жылдам оқуды оқып үйрен

 

Шатаспаңыз,жылдам оқу деген м з к тапты тез оқып

б т р п тастау емес. Барлығы осылай ойлайды. Жылдам

оқу-к таптағы маңызды ақпараттарды тез бойға с ң ру.

К таптың маңызды тұстарын оқу. Артық ақпараттан арылу.

 

АҚШ

-та жұмысқа тұрарда жұмысқа орналасу парағына 1

минутта қанша сөз оқитынын жазады. Интернеттен қарап

көр ң з.  Егер, 300 сөзден төмен болса жұмысқа

қабылданбайды. Қызық. Оқу мәдениет  қалыптасқан

елдер. 

 

Жылдам оқу 3 кезеңнен тұрады.

1.жылдам оқуға дайындық

2. жылдам оқу

3.фотооқу

 

С з осы к таптан жылдам оқуға дайындық кезең н толық

үйренес з. Жылдам оқуға дайындық кезең , к тапты 3 есе

жылдам оқуға арналған жаттығулардан тұрады. С з

минутына 150 сөз оқысаңыз, қаз р мен айтатын әд стерден

соң 450 сөз оқисыз.

Жылдам оқуға дайындық кезең  31 әд стен тұрады.Мен ң

жылдам оқуыма себеп болған, маған б рден нәтиже

шығаруға көмектескен 4 техниканы көрсетем н.

Үйрен п алыңыз. Іске сәт!

 1.Жылжыту техникасы

⠀

 

3 ай бұрын жылдам оқу саласында жаңа б р ес м пайда

болды. Ол-

Анна Джозеф

. 

Минутына 1500 сөз оқиды. 7 жаста.

⠀

Орыстың жылдам оқығыш маманы,Палагин өз н ң

сабағында "

жылдам жасалатын жаттығулардың барлығы,

жылдам оқуға әсер етед

" деп айтқан. 

⠀⠀

Аннаны қандай техника алдыға жетелеген? Палагинн ң не

нәрсеге сүйен п айтқанын көрсетей н. ⠀⠀

 

Қолыңызға жәй карандаш алыңыз. К тапты ашып,

карандашты көзд ң жылдамдығынан жылдамырақ 

 жылжытып к тапты оқып отырыңыз. (күндег дей жәй оқи

бастасаңыз, карандашты жылдам жылжытыңыз.

Карандаш артынан қалмай, өз ң з  лес п оқып

отырыңыз)⠀Бұл с зд ң әдеттег  жылдамдығыңыздан 3 есе

жылдам оқуға көмектесед . Карандашты қаншалықты

жылдам жылжытсаңыз, соншалықты жылдам оқисыз.

Мен ң ұстанымым мынадай: алдымен  степ көр!С зден де

осыны талап етем н. ⠀⠀

2.Қиындату техникасы

⠀⠀⠀⠀

 

Ауыр атлетикамен айналысатын спортшыларды б лес з. З л

тем р көтерет н.Олимпиадаға дайындық жасағанда, 195 кг

тем р көтер п жүред . Олимпиадаға барғанда, 195 кг салмаққа

жетк збей тапсырыс беред . Мүмк н 190 кг. Себеб ,  дайындық

кез нде жаттығуын қиындатты. Олимпиадаға барғанда 190 кг

тем рд  оңай көтеред .⠀⠀

Егер, дайындықта 190 кг көтер п жүр п, олимпиадаға барып 

195 кг тапсырыс берсе, көтеру қиындық тудырады. 

5 кг артық.⠀⠀⠀

 

К тапта осы техниканы пайдаланайық. ⠀⠀

К тап оқуды қалай қиындатамыз?⠀⠀⠀⠀

 

1

.К тапты солдан- оңға оқыңыз.

 

 Қиындық тудырады. Т л ң з күрмеленед , көз ң з үйренбейд .

Солдан оңға қарай оқыңыз. Құран к тап сек лд .

Мысалы

: Бағанадан солай айтпадыңыз ба? 

Қиындату техникасын  қолданып

: аб зыңыдаптйа йалос

наданағаб.

                                          Түс н кт  деп ойлаймын

⠀

⠀⠀⠀

 

2

.Әр жер нен оқыңыз.

⠀

Мәт нд  әр жер нен оқыңыз. Мән н түс нбей қиналасыз.

⠀⠀

Осылай қиындықты қолдан жасаңыз. ⠀⠀

Нәтижес нде, к тапты түзу оқыған да оңай оқитын боласыз. 

1 апта тер с нен оқып, 1 күн оңынан оқысаңыз, жылдам әр

өн мд  оқисыз. 

З л тем р көтерет н спортшы сек лд  қиналмай орындап

тастайсыз.⠀⠀

3. 3/1 техникасы

 

Көзд ң көру аймағын кеңейтуге арналған техниканың  ске

асарлығы. Бұл техника к таппен жұмыс жасағанда

қиындық тудырады. Уақытша қиындық. Нақтысын

айтқанда, мәт нд  түс нбей қаласыз. Тұрақты жағдай

уайымдамаңыз. 

Жасалу жолы: Б р сөйлемн ң алғашқы 3 сөз мен соңғы 3 cөз н

тастап кетес з.

 

Мысалы: Сол қалың елд ң  ш нен шыққан бай, жуан болыс.

Техниканы пайдаланған сәтте: 

Сол қалың елд ң

  ш нен

шыққан 

бай, жуан болыс

.  

Тек,

  ш нен шыққан

 деген сөзд  оқисыз. 

Жанындағы сөздер бұлдырап көр нед . С з көруге

тырысыңыз.21 күнде жанындағы сөздер көр не бастайды.

Сол кезде 1 жолға 1 секунд тоқтайтын боласыз. Әдетте, б р

жолға 10 секунд жұмсайды, жылдам оқуды

меңгермегендер. Ескерту, б р жолға б р секунд тоқтаңыз.

Суреттен қарасаңыз түс н кт рек.

    Қызанақ теxникасы

⠀

 

К тап оқып отырғанда, көң л ң з басқа жаққа ауып

кетпеу үш н. ⠀

"қызанақ теxникасы" деген əд ст  қолдансаңыз

болады.⠀ 

⠀

Ол үш н телефонды авиарежимге ауыстырып,таймерд ,

⠀

мысалы,20 минутқа қоясыз да,к тап оқуға к р сес з.⠀

20

минуттан соң, 5 минут үз л с 

жасауды алдын ала

жоспарлап қоясыз.Яғни,20 минуттық жұмыстан соң 5

минуттық демалыс болады. ⠀⠀

 

Бұлай  стеуд ң б р пайдасы: к тап оқу барысында

"телефонды қарап ⠀көрей н" дегендей ойлар пайда

болса, "қаз р 20-ақ минут шыдасаң,демаласың ғой"

деген ой с зд  тежейд . ⠀⠀

 

Қандай жылдамдықпен оқысаңыз да, осы 20 минут

бойы к таптан бас алмауыңыз керек. Уақыт б ткенде,5

минуттық үз л сте телефоныңызды қарап алыңыз,су

ш п кел ң з, жаттығу жасаңыз, ⠀т.б.⠀ 

 

⠀

Сосын осы циклды (20+5) б рнеше рет

қайталасаңыз,к тап та ⠀жақсы оқылады,көң л ң з де

сей ле бермейд ,б раз энергияңыз үнемделед ,қысқасы,

еңбег ң з өн мд  болады.

P.S 

Өз ңд  дамыт

 

"Б р к тапханаға к р п қалсам к л орыстың к таптары, б р

қазақтың к табын таппайсың! Б зд ң мемлекет к тап

оқығыштығы соншалық, к тапты к тапханаға түскен бойда

алып кетет н болып тұрық қой" деп Тұрсынбек ағам 2017

жылы б р әз л н ң арасына осындай з л әз лд  айтып

қалған. Қазақтар сонда к тап оқымай ма, тура жазу үш н

статистикаға көз жүг рткен жөн болар.⠀⠀

 

World culture score index

 халықаралық рейтинг орталығының

шығарған статистикасына көз жүг рт п қарасақ, әдеби

көркем шығармаларды оқудан әлемде көш бастап тұрған

Үнд стан мемлекет . Бұл жақтағы әр азамат 1 аптаның 10

сағат 22 минутын к тап оқуға жұмсайды. Ал, 2 орынды 

 Тайланд (аптасына 9 сағ 24 минут), 3 орынды Қытай

мемлекет  (аптасына 8 сағат ) алады. ⠀

 

Бұл т з мн ң де қатарынан табыла қоймадық. Б зд ң

к таптар "қайтсем бай боламын, қайтсем бақытқа

жетем н, қайтсем көп ақша табамын" деген тақырыпта

бола берсе, бұл т з мге ене қоюымыз ек  талай. ⠀Жамбасқа

көпш к қоятын к таптарға қарағанда, тұлғалық дамуыңа

жол ашатын к таптар оқыған жөн болар.

(қызуқандылықпен айтылды.)⠀

 

Өз ңд  дамытудан ештеңе аянба. Б л м- басты қаруың.

Б л м ң- иманың. Б л м сен ң жиғаның. Б л мн ң көз -к тап.

К тапты дұрыс-оқу б л мд  болуыңыздың бастауы.

 

С зге АЛЛА разы болсын!