Рим тарихшысы Тит Ливии XII кесте заңын барлық жария және жеке құқықтың қайнар көзі деп атады. Ливии «қайнар көзді» рим құқығының дамуы жүретін бастауды айтады.
Рим құқығында құқық нысандары:
1) әдет- ғұрып құқығы;
2) заңдар (республикалық кезең – халық жиналысының қаулысы; принципат кезеңінде – сенатусконсульт; абсолюттік монархияда – император конституциялары);
3) магистрат эдиктілері;
4) заңгерлер қызметі
ӘДЕТ –ҒҰРЫПТЫҚ ҚҰҚЫҒЫ
ӘДЕТ – ҒҰРЫПТЫҚ ҚҰҚЫҒЫ – рим құқығының ежелгі нысаны. Әдет ғұрыптық құқығы жазылмаған құқыққа жатады.
Әдет-ғұрып – бұл адамдардың практикада қалыптасатын мінез-құлық ережелері.
Рим әдет-ғұрып құқығының нормалары: ата-бабалар әдет-ғұрпы – maiorum;
Mores - әдеттік тәжірибе;
Commentarii - магистраттық әдет-ғұрыптар.
Азаматтық құқық дегеніміз - сол қоғамдағы мүліктік қатынастарды реттейтін нормаларды айтамыз. Рим жеке құқығы – қазіргі азаматтық құқығы болып табылады.
Заңдар
Заңдар (leges) курия, центурия, триба сияқты халық жиналыстарының шешімдері. Заң 3 бөліктен тұрады:
1) заң бастамашысының атауы мен халық жиналысының түрі – гипотеза;
2) нормативті жазба (rogatio), мінез құлық әрекеті мен мазмұны-диспозиция;