Сабақ тақырыбын жариалау сабақ мақсаттарымен оқушыларды таныстыру. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ІІ бейне материалды «Хабар»



бет1/2
Дата31.01.2023
өлшемі23,32 Kb.
#167004
түріСабақ
  1   2
Байланысты:
d0b1d0b0 d18bd182word1 (2)


Астана қаласы
«№ 66 мектеп-лицей»
тарих пәнінің мұғалімі
Жолболдина Бакыт Женисовна

Тақырыбы: Наймандар, керейіттер, жалайырлар




Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды найман, керей, жалайыр мемлекет­тepiнiң құрылу тарихы, қоғамдық. құрылысы, шаруашылығымен мәдениетiндегi ерекшелiктерiмен таныстыру;
Дамытушы: Мемлекеттердiң өзiндiк ерекшелiктерi мен ұқcaстықтары туралы айта отырып, оқушылардьң мемлекеттер тари­хын салыстырып, қорытынды жасау қабiлеттерiн дамыту;
Тәрбиелік: Қазақ халқының этникалық құрамында басты рөл aтқapғaн найман, керей, жалайырларда елдiң басын қосып, бiрлiкке, өнерге баулыған бiлiмдi мемлекет басшыларының iciн үлгi ете отырып, оқушыларды бiлiм алуға, iзденуге, тәлiм-тәрбие алуға тәрбиелеу.


Сабақтың түрі: аралас
Әдісі: Интерактивті тақта,
10 мин сахналық көрініс «Найман ана» аңызы, бейне материал «керей, найман, жалайыр тайпаларының шығу тарихы»
Көрнекілігі: сызба, карта, бейне материал, кесте

Сабақтың барысы:


І. Ұйымдастыру кезеңі:
1. Оқу құралын тексеріп түгелдеу
2. Оқушыларды түгендеу
3. сабақ тақырыбын жариалау
4. сабақ мақсаттарымен оқушыларды таныстыру.
5. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ Бейне материалды «Хабар».

  1. Тайпалардын шығу тегі

  2. Наймандар

  3. Жалайырлар

  4. Керейлер

  5. Жері, астанасы, билеушілері

  6. Термин сөздер

  7. Сырқы және ішкі саясаты

ІІІ. Сахналық көрініс
1 жүргізуші: Қазақстан тарихынан сайысқа қатыса отырып, сіздерге бір аңыздің бет пердесін ашайық деп тұрмыз.
2 жүргізуші: Біздің таңдауымыз Қазақстан тарихының түрік кезеніне жататын халық ауызынан құрастырған, тарихта болған ақиқаты ег-жей, текжейіне жетіп тарихтын бір бетін көрініс түрінде 7 «б» сынып оқушылырының орындауында көрініздер
1 жүргізуші: Сонымен казіргі заманда біз «мәңгүрт» деген сөзді жие естиміз.
2 жүргізуші: Мен осы сөзді көп адамдардан сұрадым.
1 жүргізуші: Иа, ақиқатын таптым ба?
2 жүргізуші: Таптым, мен бірінші әкемнен сұрадым. Сосын құрбымнан сұрадым. Бірақ солардын берген жауабы қанағатандырмады.
1 жүргізуші: Несі ұнамады саған?
2 жүргізуші: Өз тілін білмейтін, басқа тілде сөйлейтін адамды «мәңгүрт» дейді екен.
1 жүргізуші: Өзің шықан тегін білмейді.
2 жүргізуші: Бәрі бұл сөзді «құл» - деп түсіндірді. Бірақ шықан тарихын, айта алмады.
1 жүргізуші: Бұл сөздің мазмұнын ашқым келді.
2 жүргізуші: Дерек жинай бастағанымызда, бізді назарымызға «Найман ана» аты аңыз түсті.
1 жүргізуші: Казір біз сіздерге сол сөздің мазмұның ашуға тырысамыз.
2 жүргізуші: Назарларынызға 7 «б» сынып оқушыларының « Найман ана» аты қойылымын тамашалайық.
1 жүргізуші: Жақсы бәріміз бірге көрейік.
Сахнаға автор шығып өз сөзін білай бастады.
Автор: Атадан қалған аңыз бойынша, әңгіме өткен ғасырларда Жуан-Жуандар тайпасы Сарыөзек даласын басып алуаннан басталады. Олар көрші елді мекендерге жие шапқыншылық жасап тұрған. Соғыс кезеніңде қолға түскен сарбаздарды, өздерінің малдарын бақтыру үшін құлға айналдырып отырған. Шөл далаға, күнің көзіне 2-3 апатаға керіп байлап сүттен жасаған сусын басқа ештеме бермеген. Адам күнін ұстығынан есінен ауысады. Сосын жас жігітердін басындағы шәштарын қырып, басын сойған түйенің бауырыныңда терісін алып адамдардың бастарына жапсырған, шапка тәрізді түйенің терісінен жасалған кепешті кигізеді. Мұндай сымдыққа ұшырыған пенде жайлап есіден ауысып өскен шаш теріні тесіп шығы алмайды, керсінше қайтадан адамның басындағы терісін тесіп қайта басқа кіріп, қүндердің бір күні адамның бас сүйегін тесеп миға жетеді де миді тесеп шаш әріқарай өседі. Не өліп емес не түрі емес бір түрі жанға айналып кетеді, Бұл азапқа шыдай алмай, ақылынан адасып, өткен-кеткенін мүлде ұмытып, өмір бақи мәңгүрт-құлға айналады. Осы бір кейіпте әлгі тұтқынды Жуан-Жуандар аяқ-қолын тырыстырып байлап, ассыз, сусыз айдалаға апарып тастайды. Кепеш басқа жабысып қалады. Ақыл есінен айырылған жігітер кім, қайдан келгенің билей қалады. Олар қашып кетпесін, жақдары ұрылап әкетпесін, тұтқынды руластары келіп құтқарып алып кетпесің деп, қарулы күзет қояды.
Алда-жалда, солай да осылай, көптеген жауынгерлер жуан-жуандардың қолына түсіп, мәңгүртке айналып кетіпті деген ел арасында сөз көп шыға қалған күннің өзінде, әлгі адамдарды ең жақын туыстары құтқарып, не барымта беріп алуға ынтыға қоймаған, себебі олар өлі деп санаған.
Тек ел есінде «Найман-ана» атанып кеткен найманның бір әйелі ғана өз ұлының әлгіндей хәлге ұшырағанына шыдамаған. «Ана-Бейіт» атты зират содан қалған. Мәңгүртке айналған тірі өлік баласын жоқтап тұрып Найман-ана былай деп бекер зарламаған шығар.
Сахнада қаранғы түн, ана бейнесі көрінеді.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет