Сабақтың атауы Қабанбай («Дарабоз» романынан үзінді). Қабдеш Жұмаділов Мақсаты

2.Оқушылар тарихи әңгімені түсініп оқуға, тарихи деректерді тиімді пайдалана білуге, өз бетімен жұмыс істей білу дағдыларын дамытып, сөйлеу шеберліктерін арттырады.

3.Оқушылар өз елін, жерін сүюге, патриоттық сезімге тәрбиеленеді.

Біз балдырған баламыз,

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

Ерлік жасаған, елін, жерін сыртқы жаудан қорғаған ер жүрек батырларды айтамыз. Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай, Алпамыс, Қобыланды, Амангелді, Исатай, Махамбет деген көптеген батырларымыз бар.

Ендеше балалар, бүгін біз қазақ батыры – Қабанбай батырмен танысамыз.

(слайд – «Сен білесің бе?»)

Өмірбаяны

Қабдеш Жұмаділов 1936 жылы 24 сәуірде Шыңжаң өлкесінің Тарбағатай аймағы, Малдыбай ауылында дүниеге келген. Ауылда бастауыш білім алып, кейін Шәуешек гимназиясын бітіреді. 1956 жылы Қытай үкіметінің жолдамасымен Алматыға келіп, Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетіне оқуға түсті. Алайда университеттің екінші курсынан кейін екі ел арасындағы саяси жағдайға байланысты кері шақырылып, 1958–1962 жылдар аралығында Қытайда қуғын-сүргінге ұшырады. 1962 жылы империя шекарасын бұзып өткен қазақ көшімен бірге атамекенге қайтып оралып, ҚазМУ-дегі аяқталмай қалған оқуын қайта жалғап, 1965 жылы бітіріп шықты. «Қазақ әдебиеті» газетінде (1965–1967), «Жазушы» баспасында (1967–1976), Мемлекеттік баспалар комитетінде (1976–1981) жауапты қызметтер атқарды. 1981 жылдан бірыңғай шығармашылық жұмыста.

Қабанбай батыр - Ерасыл Қожағұлұлы.

Лақап аты Қаракерей Қабанбай

Туған күні 1692 жыл

Туған жері Шығыс Қазақстан, Үржар

Қайтыс болған күні 1770 жыл

Мемлекет Қазақ хандығы

Әскер түрі атты әскер

Басқарды Орта Жүз жасақтары

Шайқасы:

Аягөз шайқасы

Шаған шайқасы

Алакөл шайқасы

Аңырақай шайқасы

Қабанбай Қожағұлұлы, Қаракерей Қабанбай, Дарабоз — батыр, талантты қолбасшы. Азан шақырып қойылған есімі — Ерасыл. Ол 1692 ж. қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Үржар ауданындағы Барлық тауында өмірге келіп, 1770 ж. сонда дүние салған. Қабанбай Найман ішіндегі Қаракерей руының Байжігіт тармағынан.

Жеті жасында әкесі Қожақұл, он алты жасында ағасы Есенбай жоңғарлар қолынан қаза табады. Он алты жасар бала жау арасына жасырын барып, ағасын өлтірген жоңғар батырын өлтіріп, кек алған. Осыдан кейін Зайсандағы Керей ішіне кетіп, жездесі Бердәулеттің қолында болды. Осында жүріп жылқыға шапқан жабайы қабандарды жайратып, “Қабан батыр” атанды.

Болжау кестесі

Дуалы ауыз – айтқаны келетін адам.

Сардар – қолбасшы.

Сөзін жықпау – айтқанын орындау.

Хақ – шындық, анық.

Қопа – қамысты жер.

Жезде – әпкесінің күйеуі.

Балдыз – әйелінің өзінен жасы кіші туысы.

Батыр бір рет өледі,

Қорқақ мың рет өледі.

Батыр туса – ел ырысы,

Жаңбыр жауса – жер ырысы.

Шешен сөз бастар,

Батыр қол бастар.

Батыр майданда шынығады,

Болат қайнауда шынығады.

Қандай қаруларды қолданған?