Сабақтың мақсаты: «электролиттер» және «бейэлектролиттер»


III. Алған білімді қорытындылап бекіту



бет4/7
Дата15.12.2016
өлшемі1,54 Mb.
#3868
түріСабақ
1   2   3   4   5   6   7

III. Алған білімді қорытындылап бекіту. Қалыптасқан дағдынынақты сұрақтар арқылы дамытады.

1.Аммиактың физикалық қасиеттерін сипаттап айтыңдар.

2.аммоний-оинын NH4+ қалай ажыратуға болады?

3.Лабораторияда аммиакты қалай алады, оны жинап, газдың түзілгенін қалай дәлелдейді?

4.Жұмыс дәптерінен 48-, 51-, 53-тапсырманы орындаңдар.

5.Аммиак газының суда ерігіштігін айтып беріңдер.



Үйге тапсырма. §14. 1-10- жаттығулар. 1-7-жаттығулар, есептер жинағы, жұмыс дәпері.

19-20-сабақ. Азот оксидтері. Азот қышқылы
Сабақтың мақсаты: оксидтердің жіктелуін, құрылысын, қасиеттері мен қолданылуын, байланыс типтері мен кристалдық торын еске түсіру. Азот қышқылының негіздік қасиеттері мен күшті тотықтырғыш ретінде металдармен әрекеттесуін оқып-үйрену.

Құралдар мен реактивтер: HNO3(конц.), мыс сым, HNO3, NaOH, Na2CO3, фенолфталеин ерітінділері, қатты мыс (II) оксиді, сынауықтар.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық. Үй тапсырмасын сұрақ-жауап әдісі арқылы тексерген жөн.

1.Аммиактың химиялық қасиеттеріне мысалдар келтіру.

2.Аммоний тұздарына мысалдар келтіріп, оның қандай ерекше қассиеті бар екенін айтып беріңдер.

3.Жұмыс дәптерінен 57-, 58- тапсырмалар.

D4. Оқулықтан §16. 5-7-жаттығулар орындаңдар.

II. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Оқушылардың бұрын алған білімдеріне сүйене отырып, оксидтерді еске түсіру қажет. Уақыт үнемдеу мақсатымен алдын ала азот оксидтері жайлы хабарлама жасауды ұсынуға болады, оны әр оқушы қосымша әдебиеттен өзі табады.

Оқулықты оқи отырып. Азот оксидтерінің оң тотығу дәрежесіне назар аударады. Азот қышқылының физикалық және химиялық қасиеттеріне тоқталады. Реактивтерді пайдаланып, мұғалім көрсетілімдік тәжірибе орындайды.

Концентрациялы азот қышқылы көптеген бейметалдарды олардың өзіне сәйкес қышқылдарына дейін тотықтырады. Ал концентрациялы және сұйылтылған азот қышқылының металдармен әрекеттесу ерекшелігін айтқанда сутек бөлінбейтінін ескертеді. Азот қышқылы химия өнеркәсібінде көп қолданылатын маңызды өнімнің бірі. Шамамен азот қышқылының 75%-і минералды тыңайтқыштар өндірісіне, 15%-і қопарылғыш заттар алуға және 10%-і басқа мақсатқа жұмсалады.

III. Алған білімді қорытындылап бекіту. Бекіту сұрақтары арқылы сабақ қорытындыланады. 1.Концентрациялы күкірт қышқылы мен азот қышқылына салыстырмалы сипаттама беріңдер.

2.Азот қышқылы HNO3күшті тотықтырғыш болғандықтан металдармен әрекеттескенде шығатын өнімдер оның концентрациясына, металдың белсенділігіне, температураға тәуелді болады. Осыған мысалдар келтіріңдер.

3.Концентрациялы азот қышқылы HNO3, әдетте, Al, Fe,Cr, Ni, Au, т.б. метадарға әсер етпейді. Мысалдар келтіріңдер.

Сұйылтылған азот қышқылының HNO3 металдармен (Fe,Cr,Ni) әрекеттескенде шығатын өнімдері азоттың N+4, N+2, N+1, N-3 тотығу дәрежелерін көрсетеді. Азот қышқылы жарықтың әсерінен азот (IV) оксидіне суға және оттекке ыдырайтынына мысалдар келтіріңдер.



Үйге тапсырма. §15. 1-4- жаттығулар. §16. 1-6-жаттығулар. Жұмыс дәптері мен есептер жинағынан тапсырмалар.

21-сабақ. Нитраттар. Азоттың табиғаттағы айналымы
Сабақтың мақсаты: азот қышқылы және оның тұздары нитраттардың қасиеттерін, қолданылуын қарастыру, оқушылардың еске сақтау қабілеттерін дамыту. Нитраттардың айырылу реакциясында шығатын өнімдер металдың белсенділігіне байланысты екендігін түсіндіру.

Құралдар мен реактивтер: қатты NaNO3, Cu(NO3)2, AgNO3, концентрациялы H2SO4, NH4NO3, сынауықтар, мыс сым.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық.

1.Мұғалім оқушылармен сұрақ-жауап әдісін пайдалана отырып, азот қышқылының физикалық қасиеттері мен қолданылуын талдайды.

2.Бір оқушы тақтада:

2 моль х л

4HNO3 = 4NO2 + 2H2O + O2

Берілген жазудың мәнін түсіндіріп, есепті шығарады.

3.Азот қышқылының қолданылуын айтып беріңдер.

4.Берілген айналымдарды іске асыруға болатын тиісті реакция теңдеулерін жазыңдар, өнімдердің аттарын атаңдар:

N2→NO→NO2→HNO3→Cu(NO3)2
II. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Азот қышқылының тұздарын нитраттар деп атайды. Нитраттар қатты кристалды заттар, бәрі дерлік суда жақсы ериді. Азот қышқылының негіздік оксидтермен, негіздермен әрекеттесу реакция теңдеуін жаздыру арқылы мұғалім нитраттарды алу жолына тоқталады. Есептер жинағынан сәйкес тапсырмаларды оқушылармен бірге талдауға болады.

Басқа оттекті қышқыл тұздарына қарағанда нитраттардың айырылуы ерекше. Бұл тұздарды қыздырғанда реакция оттек О2 бөле жүретіні баса айтылуы тиіс. Оқулықтағы кейбір нитраттардың айырылу мысалына сүйене отырып, қосымша реакция теңдеулерін жазғаызған жөн. Мысалы, калий нитраты, мырыш нитраты, күміс (I) нитратының айырылу реакциясының теңдеулерін жазыңдар.

Азоттың табиғаттағы айналымын оқулықпен жұмыс істеу немес қосымша тапсырмалар беру арқылы оқушылардың өздеріне орындатқан дұрыс.

III. Алған білімді қорытындылап бекіту. Нитраттардың көпшілігі азот тыңайтқышы ретінде қолданылатындықтан, төмендегі айналымды орындау арқылы ауа атмосферасын байланыстырудың маңызы көрсетіледі.

Айналымдарды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазғызу:


NO→NO2→HNO3→Ca(NO3)2

NH3 NH4NO3

(NH4)2SO4
Үйге тапсырма. §17. 1-4-жаттығулар. Жұмыс дәптерінен тапсырмалар.

22-23-сабақтар. Фосфор. Фосфордың оттекті қосылыстары
Сабақтың мақсаты: фосфордың аллотропиялық түр-өзгерістері және олардың физикалық қасиеттеріндегі ұқсастықтары мен айырмашылықары және химиялық қасиеттерімен таныстыру.

Құралдар мен реактивтер: қызыл фосфор, құты, зат жағатын қасық, спирт шам, су, лакмус, метилоранж, P2O5, H3PO4, Na3PO4, AgNO3, NaOH.

Сабақтың барысы. I. Өткен сабақты қайталау. Мұғалім өзінің қалауы бойынша сұрақтар даярлауына болады.

1.Азот қышқылының қолданылуын айтып беріңдер.

2.Азоттың табиғаттағы айналымын мысалмен түсіндіріңдер және жұмыс дәптеріндегі сәйкес тапсырманы орындаңдар.

3.Нитраттар айырылғанда қандай заттар бөлінеді?

Бұларға қосымша мұғалім параграфтың соңындағы сұрақтарды немесе жұмыс дәптері және есептер мен жаттығулар жинағын пайдалануына болады.

II. Жаңа сабақты оқып-үйрену.

Фосфор атомының химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі (х.э.п.ж.) орны және ашылу тарихын айту үшін алдын ала оқушыларға тапсырма беріледі.

Мұғалімнің жетекшілігімен оқушылар фосфордың периодтық жүйедегі орны: протон, нейтрон, электрон саны, валенттік электроны, тотығу дәрежесі және фосфордың бейметал екені туралы периодтық кестені пайдалана отырып айтып береді. Табиғатта фосфор тек қосылыс түрінде кездесетіні айтылады. Фосфор атомның кристалдық торын қарастырып, ақ, қызыл, қара фосфор жайлы(7-кесте) олардың аллотропиялық түрөзгерістерін салыстыра отырып түсіндіру қажет. Тәжірибелік көрсетілім: қызыл фосфордан аздап темір қасыққа салып оны қыздырса, фосфор түтіндене жанып Р2О5 қышқылдық оксид түзеді. Оны суда еріткенде қышқылға айналатынын ескере отырып, реакция теңдеуін жазады:

Р→Р2О5→Н3РО4

4Р + 5О2 =2Р2О5

Р2О5 + 3Н2О = 2Н3РО4


Шыны ыдыста қышқылдың түзілгені индикатор арқылы анықталады (қай индикаторекенін еске түсіріңдер). Бейтараптану реакциясына тәжірибе жасауға болады.

Фосфордың химиялық қасиеттерін оқушылар өзбеттерімен орындау үшін мұғалім төмендегідей сызбанұсқаны ұсынуына болады:



Р

фосфор
+N2 +O2

P3N5 эл. доға P2O5


+ Me +S

Me3P2 P2S3

Me3P
Фосформен реакцияға түсетін бейметалдардың электртерістігін еске түсіре отырып, түзілген өнімдегі заттардың атауларын атап, теңдеуді теңестіреді. Фосфор (V) оксидінің суда еруін берілген сызбанұсқа бойынша талдайды:

H2O H2O H2O

P2O5 HPO3 H4P2O7 H3PO4

00C метофосфор 200С пирофосфор 1000С ортафосфор

Қышқылы қышқылы қышқылы

Одан соң Р2О5–ке тән химиялық қасиеттерін: негізбен, негіздік оксидпен әрекеттсуін жазып, өнімнің аттарын атайды. Қышқылдың Н3РО4 судағы ерітіндісінің сатылап диссоциациялану теңдеуі талданады. Фосфор қышқылынан түзілетін тұздарының формуласын жазады. Ортафосфат ионға РО43- сапалық реакция тәжірибесі жасалады.



III. Алған білімді бекіту. Оқулықпен жұмыс: §19. 6-9-жаттығулар.

Үйге тапсырма: §18. 1-8-жаттығулар. §19. 6-9-жаттығулар. Есептер жинағы мен жұмыс дәптерінен сәйкес тапсырмалар.

24-сабақ. Тыңайтқыштар жайлы қысқаша мәліметтер.

Азот, фосфор және калий тыңайтқыштары
Сабақтың мақсаты: өсімдікке қажетті қоректік элеиенті бар қосылыстар – тыңайтқыштар және олардың түрлері жайлы түсінік беру. Тыңайтқыштардың Биологиялық маңызына тоқталу.

Құралдар: «Минералды тыңайтқыштар» жинақтамасы, «Минералды тыңайтқыштардың жіктелу» кестесі.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық. Өткен сабақтаалған білімді тиянақтап, жаңа өтілетін тақырыпқа сәйкестендіру мақсатымен азот, фосфор және калий тыңайтқыштары ретінде пайдаланатын тұздардың формулаларын жазғызып, ооны алудың жолдарына тоқталады.

1.Бейтараптану реакциясының көмегімен калий нитратын, аммоний сульфатын алудың реакция теңдеуін жазыңдар.

2.Берілген өзгерістерді іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңдар:

NH3→NH4Cl→NH3→NH4H2PO4


3.Аммоний нитраты NH4NO3 мен натрий нитратындағы NaNO3 азоттың массалық үлесін (%) табыңдар.

Мұғалім барлық оқушыларды белсенді қатыстыра отырып, азот, фосфор қышқылдарының химиялық қасиеттерін және нитраттар мен фосфаттардың формулаларын еске түсіреді.



II. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Әр оқушы оқулықпен жұмыс істеу арқылы ондағы материалды тыңайтқыштардың жіктелу сызбанұсқасына көңіл аударады. Азот, фосфор және калий тыңайтқыштарының формуласын дәптерлеріне көшіріп жазып, атауымен танысады. Мұғалім таратып берген «минералды тыңайтқыштар» жинақтамасымен танысады.

III. Алған білімді бекіту мақсатында оқулықтағы §22. 1-4-жаттығуларды орындайды.

1.калий нитратындағы азоттың массалық үлесін табыңдар.

2.Қос суперфосфаттағы Ca(H2PO4)2. 2H2O қоректік элемент фосфордың массалық үдесін (%)табыңдар.

3.Калий карбонаты мен калий нитратының формуласын жазыңдар.

4.Азот тыңайтқыштарының жіктелуін айты беріңдер.

5.Фосфор тыңайтқыштарды қалай жіктеледі?

Мұғалім өз қалауын басқа білім дамыту сұрақтарын даярлауына болады. Немесе параграфтың аяғында берілген сұрақтарды талдайды.

Үйге тапсырма: §20. 1-7-жаттығулар. Есептер жинағы.
26-сабақ. Көміртек. Көміртектің химиялық қасиеттері
Сабақтың мақсаты: көміртектің химиялық элемент және жай зат ретіндегі қасиеттері мен оның аллотропиялық түрөзгерістері жайлы түсінікті одан әрі жалғастырып дамыту. Олардың кристалдық торының түрлерін ажырату. Кристалдық тордың әртүрлілігіне қарай, бейметалдар қасиетіндегі өзара байланысты анықтай білу. Көміртектің қасиетін мысалға ала отырып, тотығу-тотықсыздану реакцияларын еске түсіру.

Құралдар мен реактивтер: графит, таскөмір, белсендірілген көмір, алмаз бен графиттің кристалдық тор үлгісі, бор, әктас, тұз, күкірт қышқылдары, сынауықтар, тұрғы.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық.

Сұрақ-жауап: а) минералды тыңайтқыштардың түрлері мен жіктелуін айтып беріңдер; ә) азот және фосфор тыңайтқыштарының формуласын жазып, олардың аталуын айтып беріңдер; б) §22. 7-жаттығуды орындаңдар.



II. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Көміртек –барлық тірі организмнің құрамына кіретін негізгі элемент. Жер бетінде кездесетін элементтер ішінде бос күйінде де, қосылыс түрінде де кездесетінін мұғалім оқушылардың тірек біліміне сүйене отырып баяндайды. Бос күйде көміртек, негізінен, екі түрлі турөзгеріс – алмаз бен графит түзетінін айта келіп, оқулықпен жұмыс істеу қажет. Көміртектің қай түр өзгерісін алсақ та оның дәмі, иісі болмайды. Кәдімгі температурада химиялқ енжар. Мұғалім адсобцияға тәжірибе көрсете отырып, сабақты түсіндіруді жалғастырады.

Әуелі көміртек атомының қосылыста көрсететін тотығу дәрежелеріне тоқталып, кестедегі формулаларды оқушыларға талдатқан жөн.




Көміртектің тотығу дәрежесі

Қосылыстарының формулалары

+4

+2

0



-4

CO2 (-CO32- , Na2CO3) CS2, CF4

C (гарфит, алмаз, карбин, фуллерен)



CH4 (BeC, Al4C3, SiC)

Сызбанұсқаға сүйенген оқушылар сабақты тез меңгереді. Бейметалдардың электртерістік қатарын біле отырып, әр оқушыда өз бетінше формула құру дағдысы жоспарлы түрде қалыптасады.

Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру мақсатында, көміртек және оның қосылыстарының бір-біріне айналу сызбасын беруге болады:

+4 СО2→H2CO2→Na2CO3 Осы айналымды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін қарастырсақ:

↑ ↑


+2 CO а) С→СО→СО2

↑ ә) CO2→H2CO2→Na2CO3

C← б) CH4→CO2

0 C


-4 CH4

Оқушылардың бұрын меңгерген тірек білімдеріне сүйене отырып, алдын ала жоспарлы тапсырма берген дұрыс. Мұғалімнің қалауы бойынша көрсетілімдік тәжірибелер жасауға болады.



III. Алған білімді бекіту. Оқулықтың §23. 1-6- жаттығуларын және §24. 2-4-жаттығуларын орындайды. Химия есептер жинағы мен жұмыс дәптерінен тапсырмалар беруіге болады.

Үйге тапсырма. §21. 1-9-жаттығулар. §22. 1-6-жаттығуларды және жұмыс дәптерінен тапсырмалар орындайды.

27-28-сабақтар. Көміртек (II) және (IV)оксидтері. Көмір қышқылы, карбонаттар, көміртектің табиғаттағы айналымы
Сабақтың мақсаты: оксидтердің жіктелуін еске түсіріп, олардың құрылымдық формуласы, қасиеттері,қолданылуы жайлы алған білімді қоорытындылап, оксидтердің қасиеттеріндегі айырмашылықтың себептері айтыады. Көмір қышқылын басқа бейорганикалық қышқылдармен салыстыру, карбонаттардың басқа тұздардан ерекшелігі сөз болады. Көміртектің табиғаттағы айналымы туралы түсінік беру.

Құралдар мен реактивтер: «Карбонаттар» жинақтамасы, қатты ас содасы, малахит, әктасә концентрациялы хлорсутек қышқылы HCl, газ алатын қарапайым құрал, сынауықтар, әк суы Ca(OH)2.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық.

Бірнеше оқушыға мынадай тапсырмалар орындатуға болады:

а)күкірт (IV) оксидін мысалға ала отырып, қышқылдық оксидтерге тән қасиеттерді жазыңдар;

ә)тұз түзетін және тұз түзбейтін оксидтерге мысалдар келтіріңдер;

б)§24. 4-жаттығуды орындаңдар;

в)көміртектің аллотропиялық түрөзгерістері жайлы не білесіңдер?

г)Адсорбция деген не? Өткен сабақта көрсетілген тәжірибені сипаттап айтып беріңдер.

II. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Өткен сабақты қорытындылау арқылы мұғалім жаңа сабақты түсіндіруге кіріседі. Көміртек металдармен, сутекпен, кремниймен әрекеттескенде тотықтырғыш, ал басқа бейметалдармен, оксидтермен әрекеттескенде тотықсыздандырғыш екендігіне тоқталады. Бұрын алған білімді дамыта отырып, көміртек жанғанда екі түрлі оксид – көміртек (II) оксиді СО және көміртек (IV) оксиді СО2 түзілетінін еске салады. Әр оксидтің молекула құрамы мен құрылысын нақтылайды. Олардың физикалық қасиеттерін салыстырады. Тірі организмге СО газының физиологиялық әсерін, қауіптілігін, химиялық қасиеттерін түсіндіреді. Лабороторияда СО2 газын алу және оны жинап газды анықтауды көрсетіп, газдың ауадан ауыр немесе жеңіл екеніне оқушылардың көзін жеткізеді. Ол үшін берілген формуланы пайдаланады:

Mr (CO2) 44

Dауа = ; Dауа = = 1,5,

Mr (ауа) 29


ал СО газының ауамен салыстырғанда тығыздығын оқушылар өздері табады.

Көмір қышқылы Н2СО3 екінегізді әлсіз қышқыл екендігін ал оныңтұздары карбонаттар табиғатта кеңінен таралғандығын мұғалім карбонаттар жинақтамасын көрсету арқылы түсіндіреді.

Мүмкіндік болса, корбанаттармен қатар жасыл ұнтақ малахиттің CuCO3(OH)2 айырылу тәжірибесін көрсетуге болады. «Карбонаттар» жинақтамасын пайдаланып, басқа минералдан оны ажырату үшін карбонатқа (CaCO)3 концентрациялы тұз қышқылынтамызу арқылы танып-білуді үйретеді. Егер зертте отырған зат әктас болса, қышқыл тамызғанда «быжылдап» газ бөлінгені байқалады. Оқулықтағы суретті пайдаланып, көміртек диоксиді СО2 және карбонаттардың қолданылуын, көміртектің табиғаттағы айналымын оқушылар өз бетінше оқып-үйренеді.

III. Алған білімді бекіту. Мұғалім өз қалауымен оқулықтан жаттығулар орындатып, бірнеше қосымша сұрақтар қояды.

Немесе оқушылар алдын ала даярланған тарапта құралдарды (карточка) пайдаланып, бірнеше айналымдарды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазады:

а) Na2CO3→CO2→CaCO3→Ca(HCO3)2→CaCO3→CaO

ә) CuCO3*Cu(OH)2→CuO→Cu

CO2→K2CO3→KHCO3



Үйге тапсырма: §23. 5-10-жаттығулар. §24. 4-9-жаттығулар. Есептер жинағынан, жұмыс дәптерінен тапсырмалар.

29-30-сабақтар. Кремний. Кремний диоксиді. Кремний қышқылы
Сабақтың мақсаты: химиялық элементтердің периодтық жүйесінде кремнийдің орналасуын атом құрылысы тұрғысынан сипаттап, оның қасиеттері жайлы білімді дамыту. Оксидтері мен силикаттарының табиғатта таралуы туралы мағлұмат беру.

Құралдар мен реактивтер: «Минералдар мен тау жыныстары» жинақтамасы, Na2SiO3 силикат желімі, HCl, CaCl2 ерітінділері, индикаторлар.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық. Сыныптағы оқушыларға «Көміртек және оның қосылыстары» туралы оқулықты, анықтамалықтарды, тағы басқа әдебиеттерді пайдаланып, 10 сұрақ даярлап келуге тапсырма беріледі. Бұдан шәкірттің шығармашылық қабілеті дамып, білім деңгейі жоғарылайды.

Екінші тапсырма сұрақ-жауап арқылы оқулықтағы §25-26-тарды қамтиды. Әр параграфтағы есептерді шығарып, сұрақтарға жауап беріп, оқушылар өз бетінше тапсырма орындауға дағдыланады.



II. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Кремний атомының құрылысын элементтердің периодтық жүйесіндегі орны бойынша талдайды. Кремний және оның қосылыстарының қасиеттері көміртекке ұқсайды. Көміртекке қарағанда кремний оттекпен қуатты әрекеттесіп, бірден SiO2 түзеді. Кремний (IV) оксиді –берік қосылыс. Оның кристалдық торы –атомдық, ал көміртек (IV) оксидінде-молекулалық. Кремний оксиді суда ерімейді. Жер қыртысында SiO2 кристалы кварц минералының құрамында өзен құмында, т.б. жерлерде кездеседі. Табиғатта ол таратылуы жағынан оттектен кейінгі екінші орында. Кремний жер қыртысындағы (масса бойынша) минералдар мен тау жыныстарының негізін құрайды.

Бейметалдар, қышқылдар, оксидтер және сілтілермен әрекеттескенде кремний тотықсыздандырғыш, ал металлдармен (сирек) әрекеттесіп, тотықтырғыштық қасиет көрсетеді. Кремний қышқылына, силикаттардың қасиеттеріне, қолданылуына тоқталған соң сабақ қорытындыланады.



III. Алған білімді бекіту. Мұғалім сыныптағы оқушыларды топтастыра отырып, тарапта материалдар береді, бірнеше сұрақтарға жауап іздейді. Мысалы.

1. Кремнийдің кристалдық торы не себептй берік болады?

2. Кремнийдің физикалық қасиеттерін сипаттаңдар.

3. Табиғатта креммнийдің көп таралуының себебі неде?

4. Оқулықты пайдаланып, кремнийдің және оның қосылыстарының қолданылуын айтып беріңдер.

5. Айналымдарды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңдар.

SiO2→Si→SiH4→SiO2→Na2SiO3

Үйге тапсырма: §25. 1-10-жаттығулар, есептер мен жаттығулар жинағы. § 26 (1-9-жаттығулар).

31-сабақ. Силикат өнеркәсібі
Сабақтың мақсаты: кремний қышқылының қасиеттерін көмір қышқылымен салыстыра отырып, олардың қосылыстаранаң табиғатта кездесулеріне назар аудару. Кремний қосылыстары жайлы білім қорытыныланады. Цемент, шыны, қыш өндірісі жайлы оқушылардың мағлұматтарын кеңейту.

Құралдар мен реактивтер: силикат желімі, концентрациялы тұз қышқылы, индикатор, қыш, шыны, цемент бұйымдары.

Сабақтың барысы. 1. Жаңа сабақты оқып-үйрену. Мұғалімнің талдауымен алдын ала тапсырма беру арқылы семинар-сабақ ретінде өткізуге болады. Оқушылар «шыны», «цемент», «қыш», тақырыптарын бөліп алған соң, реферат даярлайды. Қосымша әдебиеттерді пайдаланып немес интернет арқылы жаңа мәліметтер жинайды. Әр шәкірт өзі жинаған материалдарды қорғайды. Оқулықтағы §28,§29- тармен таныса отырып, тақырып соңында берілген жаттығуларды орындайды. Тест сұрақтарына жауап береді.

Үйге тапсырма: §27. 1-10-жаттығулар. Есептер мен жаттығулар жинағынан 7-10-22- есептер.

35-сабақ. Металдардың адам өміріндегі маңызы.

Металдардың периодтық жүйедегі орны. Металдардың құрылысы
Сабақтың мақсаты: металдардың периодтық жүйедегі орналасуымен таныстыра отырып, олардың физикалық қасиеттері, атомдық құрылысына және кристалдық торының еркекшелігіне байланыстыекені жайлы мәлімет.

Құралдар мен реактивтер: металдан жасалған бұйымдардың үлгісі, заттың электрөткізгіштігін сынайтын құрал, металдық кристалдықтор модельдері. Периодтық жүйе.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты оқып-үйренуді оқушылармен әңгімелесуден бастаған жөн. Металдардан жасалған бұйымдардың қалай және қайда қолданылатыны сөз болады. Өте ерте кезден адам баласының металды қолдануынан бастап, бүгінгі техника дамыған заманда металлдарды пайдаланбайтын бірде-бір өндіріс саласы жоқ екені туралы мағлұматты оқушыларды белсенді қатыстыра отырып беруге болады. Периодтық жүйеде орналасуы түсіндіріледі.

I-III топта сутек пен бордан басқалары –металдар. Барлық қосымша топшада және басқа топтардың негізгі топшасында металдар орналасқан. Период бойынша қарастырсақ кіші периодтардың бас жағында, ал үлкен периодтардың жұп қатары түгелімен және тақ қатардың бас жағында металдар орналасқан.

Мұғалім оқушылармен сұрақ-жауап әдісін пайдалана отырып, сабақты түсіндіреді. Металдардың атом құрылысында бейметалдарға қарағанда қандай айырмашылығы бар екенін металдардың электрондық құрылысынан бастап түсіндіреді. Және олардың химиялық қасиеттеріне келгенде металл атомы электронын беріп, оң зарядталатыны айтылады:

Ме0 - пē→Ме+п

Металдар атомдардарының радиусы бейметалл атомымен салыстырғанда үлкендеу болады. Бұл тек металдарға тән қасиет. Тағы бір себебі металл атомдары электронын оңай беретіндіктен, тотықсыздандырғыштық қасиет көрсетеді.

Металдық кристалдық тордың түйіндеріндегі металл атомының радиусы үлкендеу және сыртқы электрондар ядромен әлсіз байланысқандықтан тор-түйінінде атомдар және катиондар болады да, олардың аралығында бос электрондар немесе «электрон газы» пайда болады. Осы «электрон газы» металдың жалпы физикалық қасиеттерін анықтайды.



Каталог: upload -> iblock
iblock -> Сабақтың тақырыбы: «Әліппенің атасы»
iblock -> М.Құсайынов атындағы Ақтөбе облыстық дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектеп-интернат
iblock -> Өзі де, сөзі де бөлек дара тұлға Ауызша журнал: Талғампаз өнер иесі
iblock -> №4 қалалық кітапхана Құрастырған
iblock -> Аты-жөні Марапаттау кезіндегі қызметі
iblock -> Абай Құнанбаев- қазақ жазба әдебиетінің
iblock -> Абай Құнанбаев қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы Мақсаты
iblock -> Составитель: библиограф цгб
iblock -> Сабақтың тақырыбы: Шортанбай Қанайұлы
iblock -> Сабақтың тақырыбы


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет