Саяси режимнің типтері. Тоталитаризм және оның түрлері



бет1/2
Дата16.04.2020
өлшемі366,86 Kb.
#62734
  1   2
Байланысты:
дш160420

Саяси режимнің типтері. Тоталитаризм және оның түрлері.

Авторитаризм типологиялық формалар
Саяси режим деп - саяси билік пен қоғамды басқарудың әдіс тәсілдер диынтығын және азаматтардың құқықтары мен еркіндіктерінің демократиялық дәрежесін айтамыз.

Саясаттану ғылымында саяси режим демократиялық және антидемократиялық деп екі үлкен топқа бөлінеді.



Демократиялық тәртіпте халықты биліктің қайнар көзі деп санап, мемлекеттік саяси мәселелерді шешуге бірқатар жағдайлар жасалған мемлекеттік құрылыс жатады.

Демократиялық тәртіп саяси құрылымына байланысты мынадай екі түрге бөлінеді: президенттік республика, парламенттік республика;



Президенттік республикада мемлекеттің де, үкіметтің де басшысы президент болып табылады. Оны парламент немесе халық сайлау мүмкін. Егер президентті парламент сайласа, оны парламенттік президент деп аталады. Ондай мемлекетте Конституция бойынша Президент құқықтары шамалы болады. Мысалы: Үндістан, Италия. Ал, егер Президентті халық дауыс беру арқылы сайласа, ондай елді толық президенттік басқарудағы мемлекет деп атаймыз. Мұндай басқару алғаш рет АҚШ та орнаған. Сондай ақ, бүгінде әлемнің бірнеші елдері осындай басқарудағы республика болып табылады. Мысалы: Қазақстан, Ресей, Латын Америка елдері, Батыс пен Шығыстың көпшілік мемлекеттері.

Соның ішіндегі Қазақстан Республикасына тоқталып өтсек



Елімізде Президентті жалпыға бірдей, тең сайлау

құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы 5 жыл мерзімге

халық сайлайды. Президент сайлауы кезекті немесе

кезектен тыс өткізілуі мүмкін. Кезекті сайлау желтоқсанның

бірінсі жексенбісінде өткізіледі. Ал, кезектен тыс сайлау

Президент мерзімінен бұрын босаған немесе кетірілген

жағдайда өткізіледі. Бұл сайлау мерзімінен бұрын тоқтатылғаннан



кейінгі 2 ай ішінде өткізілуі тиіс. Конституция

бойынша Республика Президенті халыққа,

жоғары билік органдарына ант берген сәттен

бастап өз қызметіне кіріседі. Ал, ант беру қаңтар -

дың екінші сәрсенбісінде салтанатты түрде өтеде.

Бір адам қатарынан 2 реттен артық Президент болып сайлана алмайды. Бірақ, бұл шектеу ҚР ның Тұңғыш Президентіне қолданылмайды. ( 42 бап, 5 тармақ )

Парламент Президентке оның бастамасы бойынша әр палата депутаттары жалпы санының үштен екісінің дауысымен бір жылдан аспайтын заң шығару өкілеттігін беруге құқылы. Президент мемлекетке опасыздық жасаған кезде Парламент оны қызметінен кетіруі мүмкін. Айып тағу, оны тексеру туралы шешім Мәжіліс депутаттарының үштен екісінің бастамасы бойынша көпшілік даусымен қабылданады. Егер айып тағылған кезден бастап



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет