Тақырып: Мәдениет және өркениет. Жоспары: Өркениет ұғымы, оның құрылымы



Дата16.10.2023
өлшемі0,94 Mb.
#185861

Тақырып: Мәдениет және өркениет.

Жоспары:

1.Өркениет ұғымы, оның құрылымы.

2.Өркениет теориялары.

3.Мәдениет пен өркениеттің арақатынасы.

1.Өркениет ұғымы

(лат. Цивилис- қоғамдық, азаматтық)

  • Орта ғасырларда өркениет деп қалалық өмір туралы айтатын болған,
  • ал ағартушылық кезеңінен бастап, білімді адамдар қоғамын айтатын болған.

  • 19 ғасырда көптеген ғалымдардың концепцияларында қоғам дамуындағы белгілі бір кезеңді айтатын болған.
  • Өркениет - белгілі бір қоғамдық-саяси дәуірге тән қоғамдық даму және материалдық мәдениеттің даму сатысы.

Освальд Шпенглердің концепциясы (1880-1936)

Өзінің «Еуропаның күйреуі» деген еңбегінде сегіз мәдениетті көрсетеді:

  • Үнді
  • Қытай
  • Вавилон
  • Египет
  • Антикалық
  • Араб
  • Батысеуропалық

Шпенглердің пайымдаулары:

  • Өркениет мәдениет дамуындағы соңғы кезең, мәдениет өз шарықтау шегіне жетеді де құлдырайды..
  • Кез келген жеке мәдениет өміршең Өркениетті тудыруы мүмкін.
  • Мәдениеттің өмір сүру ұзақтығы -1000 - 1500 жыл

Арнольд Тойнби «Тарихтың жетістігі»

  • Оның ойынша дамыған Өркениеттер белгілі бір жетістіктерді қолдана отырып басқа өркениеттерге бәсекелестікке шақырады.
  • Өздерін сақтау үшін аз дамыған өркениеттер күресуге, тәжірибе жинақтауға мәжбүр.
  • Оның ойынша Батыс үнемі алдыға шығып, ал Шығысқа ғылымда, ғарышта, қорғаныс саласында қарсы шаралар қабылдауға мәжбүр. Себебі, өз мемлекеттігінен және саясаттағы, экономикадағы дербестіген айырылуы мүмкін.

Қоғамды өркениеттерге бөлу нұсқалары:

1.Тарихи-уақыттық дәуірлерге бөлу (антикалық, ортағысырлар, замануи)

2.Аймақтық-этникалық бөлу принципі.

3.Формациялық немесе әлеуметтік-таптық принцип (Маркстың үлгісі)

4. Діни-рухани айырмашылықтар негізінде ( Христиан, мұсылман)

5.Ғылыми-техникалық даму және белгілі бір технологияның үстемдігі негізінде (Д.Беллдің үлгісі)

Мәдениеттің психоталдаулық концепциясы

З. Фрейд (1856–1939) –өзінің мәдениет туралы түсініктерінде екі қарама-қайшылықты байқаған: өзінің табиғи жаратылысындағы бейсана, жыныстық құштарлық және дөрекелік және бейсаналықтың тілектерден бас тартуға негізделген мәдениет арасында.

Фрейд бойынша, Мәдениет – бейсаналықты қамауда ұстау.

Мәдениет инстинктілерді қатаң бақылайды. Осыдан Фрейд мәдениеттің дамуы адам бақытының төмендеуіне, кінәлілік және қанағатсыздық сезімін, табиғи тілектерін баса отырып күшейтуге алып келеді.

Модели общественного развития в ХХ в.

Д. Беллдің концепциясы

Карл Ясперс (1883-1969)

  • Дәуірдің рухани жағдайы (1931);
  • Философия (1932);
  • Философиялық сенім (1948);
  • Тарихтың мағынасы мен міндеттері (1949);
  • К.Ясперс «белдеулік уақыт» теориясын дамытты.

    Алғашқы өркениеттер К.Ясперстің пікірі бойынша Ніл, Қосөзен, Инд, Хуанхе аңғарларында пайда болды.



Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет