10. Сараптамалардың тағайындалуы Қарақшылық немесе қарақшылық туралы қылмыстық істер бойынша сот - медицинадан басқа сот сараптамаларының әр түрлі түрлері тағайындалады: сот-медициналық, сот-медициналық заттай дәлелдемелер, сот: психологиялық, психиатриялық сараптамалар, сондай-ақ кешенді сараптамалар
Трасологиялық сараптама адамның саусақтары мен алақандарының қалдырған іздері бойынша (дактилоскопиялық, пороскопиялық), оның тістерінің іздері бойынша ұқсастығын; сол іздер бойынша бұзу немесе шабуыл жасау құралдары мен құралдарының бірдейлігін; үй-жайдың еденіндегі, топырақтағы іздер бойынша аяқ киімнің бірдейлігін (мысалы, күту орнында) белгілейді. Трасологиялық сараптама шеңберінде көлік құралдарының іздері де зерттеледі, оның бөліктері бойынша тұтас белгіленеді.
Баллистикалық сараптама қылмыс кезінде атыс қаруын қолдануға байланысты мәселелерді зерттейді. Қару, гильзалар, оқтар, сондай-ақ күдіктінің қолдарына, манжеттеріне немесе киімінің жеңдеріне күйе шөгінділері түрінде қалдырылған атыс іздері оны зерделеу объектілері болып табылады.
Суық қарудың сараптамасы оның типін, қандай да бір түрге жататынын анықтау үшін жүргізіледі.
Заттарды, материалдарды және олардан жасалған бұйымдарды сараптау. Оның зерттеу объектілері күдіктінің киімінің сынықтары, түймелері, киім қалтасының ішіндегісі болып табылады, оның микроортасы, мысалы, қалтасында сақталған шабуыл құралына, содан кейін күдікті лақтырып тастаған және оқиға орнында табылған қылмыс жасалғаннан кейін әсер етуі мүмкін.
Егер шабуылдаушылар мен зардап шеккендер арасында күрес болса, онда өзара байланыс фактісін анықтау үшін олардың киімдері зерттеу объектісі болып табылады.
Заттай дәлелдемелердің сот-медициналық сараптамасы оқиға болған жерден табылған биологиялық текті объектілерді (қан, шаш), киім-кешек заттарын, сезікті мен жәбірленушінің ішек-қарын ішіндегісін зерттеу үшін тағайындалады. Сараптама барысында зерттеу объектілерінің топтық немесе жеке тиесілігі, шашты бөлу механизмі белгіленеді.
Сот-Топырақтану және ботаникалық сараптамалардың көмегімен оқиға орнында (күту немесе шабуыл жасау орнында) топырақ пен өсімдіктерді және қылмыскердің аяқ киімі мен киімінде қалған олардың бөлшектерін сәйкестендіру зерттеулері жүргізіледі.
Кешенді сараптамалар кеңінен қолданылады. Сонымен, қылмыскер шабуыл кезінде қолданған және оқиға орнында табылған пышақтың іздері заттай дәлелдердің кешенді сот-медициналық сараптамасымен зерттеледі. Із-зерттеу және сәйкестендіру объектілеріне қылмыскердің қол саусақтарының іздері; пышақ сақталған күртеше қалтасының микроортасы; пышақ тұтқасының астындағы ойықтардағы микроорталар (қан, тері бөліктері, жәбірленушінің ішкі органдары, жәбірленушінің киім матасының талшықтары) жатады.
Кешенді медициналық - криминалистикалық сараптама тескіш - кескіш және доғал құралдармен келтірілген тері жараларында қару материалының, бояудың, лактың, оның бетіндегі өзге де бөлшектердің бөлшектерін анықтау мәніне жүргізеді.
11. Айыпталушыдан жауап алу кәсіби криминалистік білімді, дағдыларды жандандыруды қамтиды, өйткені ол көп жағдайда жауап алынған адамға жалған айғақтар берумен немесе оларды беруден бас тартумен сипатталатын жанжал жағдайында жүзеге асырылады. Сондықтан тергеушінің айыпталушымен психологиялық байланыс орнату әдістерін, қолда бар дәлелдемелер мен қылмыстық әрекеттің жекелеген элементтері туралы ақпаратты пайдаланумен байланысты тактикалық әдістерді, тергеушінің айыпталушыдан тактикалық артықшылығын құруға бағытталған тактикалық және криминалистік әдістерді қолдануы қажет.
Айыпталушыдан жауап алу кезінде қолдану үшін ұсынылатын және тергеушінің тиісті арнайы даярлығын талап ететін криминалистік жоспардың әдістерінің қатарына "өтірікке (аңызға) жол беру және оны кейіннен әшкерелеу", "жауап алынатын адамда тергеушінің хабардарлығы туралы өрескел түсінік қалыптастыру"жатады.
Көбінесе "қылмысқа қатысушылардың айғақтарында қайшылықтарды қолдану және күшейту"сияқты әдіс қолданылады. Бұл қылмысқа қатысушылардың бірінің қылмыстық топтың қалған мүшелерінің алдында жария етілу, қылмысқа қатысушыларға қатысты әртүрлі бұлтартпау шараларын таңдау және т. б. фактілеріне негізделген жолмен жүзеге асырылады.