1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар


«Өз өмірінде қолынан тоғыз ханды өткізіп,тоғыз ханды түзеткен кісі еді» (Сыпыра жырау)



бет15/163
Дата20.02.2023
өлшемі475,11 Kb.
#169474
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   163
Байланысты:
Көк кітап.

«Өз өмірінде қолынан тоғыз ханды өткізіп,тоғыз ханды түзеткен кісі еді» (Сыпыра жырау)

  • Ер Тарғын батырды райынан қайтарған данагөй жырау (Сыпыра жырау)

    «Есен барып ,сау қайтсам,
    Домалатып басыңды алармын»-депХанзада ханға бітпес жаулығын айтқан Ер Тарғынның райынан қайту себебі (елін қырғынға үшыратпауды ойлады)

    • «Аруақты туған ер болсаң,

    Не қыласың бір қызды,»-деген пікірді айтатын (Сыпыра жырау)

    • Атам қалды дейтұғын

    • «Етектейін еріннен,

    Екі елісі қалыпты»,-деген шумақта жыршы қолданған тәсіл .(Литота)

    • Ай,Қартқожақ,Қартқожақ !

    Атыңның басын тарт,Қожақ!
    Алғанымнан айырма,
    Мені өзіңе қайырма- дегенөлең жолдарының буын,бунақ,ұйқас түрлері ( 7-8 буынды,2 бунақты ,егіз ұйқас)

    • Т.Әлімқұлұлы «Қараойға ертеде ат шалдыртыпты-мыс»-деп Махамбеттен басқа кімге айтады.(Ер Тарғынды)



    Қамбар батыр
    1.«Қамбар батыр» жырының 19 нұсқасы белгілі
    2.1903ж Қазанда жырдың алғашқы нұсқасы «Тоқсан үйлі тобыр» деген атпен жарық көрді
    3.«Қамбар батыр» жырының басты тақырыбы- жер мен ел намысын қорғау.
    4. «Қамбар батыр» жырының мазмұны- қалмақ басқыншыларына қарсы күрес.
    5. «Қамбар батыр» жырының идеясы- елдіктің, бірліктің туын жоғары ұстау, ноғайлы елін қалмақ басқыншыларынан азат ету арманы.
    6. Қамбар- елін сүйген батыр, жалғыз атты кедей жігіт.
    7.Әлімбай – Қамбар батырдың әкесі.
    8. Назым- Қамбарға ғашық жан, Әзімбайдың жалғыз қызы.
    9.Әзімбай-Назымның әкесі, атағы жер жарған бай.
    10.Қайыршақ, Қарымсақ, Сарымсақ, Қораз, Дараз, Алшыораз- Назымның ағалары
    11.Жәдігер-Әзімбайдың Қамбарға жіберген хабаршысы
    12.Қара қасқа ат- Қамбардың тұлпары
    13. Керейұлы Келмембет- Қараманның елшісі
    14.Күлбадам- Қараманның тұлпары
    15.Жырдың басында батыр туралы айтылмай, бір байдың қисапсыз молбайлығы, алты ұлы мен сұлу қызының көркі, сән салтанаты туралы жырланатын батырлар жыры- «Қамбар батыр»
    16.Жырда тоқсан үйлі тобырын( қара халқын) аң аулап асыраған батыр - Қамбар батыр
    17. Қамбар батырдың тойға келмей қалуы арқылы жыраудың аңғартқысы келген ойын табыңыз – Қамбардың қатардағы қарапайым кісі еместігін аңғартады.
    18. Қамбар батырдың ғашығы, әрі сүйген жары – Назым
    19. Қыз Назым шықты бұраңдап,
    Он сегіз толған жасына,
    Камшат бөрік келісіп,
    Бриллиант қойды басына, - деген үзінді қай жырдан алынған? «Қамбар батыр» жыры
    20. Тарлан ат- қандай эпостық кейіпкерлердікі ( Ер Тарғын, Көбікті)
    21. А.Байтұрсынов бастырған эпостық жыр- «Ер Сайын»
    22.Эпостық жанр (Тарихи жыр)


    Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   163




    ©engime.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет