7. Заттарды тазалау әдістері берілген. Екі топқа бөлініп, осы әдістердің негізделіп, қандай процестерге түсіндіру қажет.
Зертханада белгілі дәрежедегі тазалықтағы химиялық реагент болмаса, оны одан әрі тазарту керек. Ең көп таралған тазалау әдістері:
сүзу,
центрифугалау,
қайта кристалдану,
айдау (дистилляция),
сублимация (сублимация),
абсолютті (кептіру).
Декантация арқылы тазарту
Декантация – ауырлық күшінің әсерінен сұйықтың құрамындағы қатты бөлшектердің тұнбасы. Декантациядан кейін тазартылған сұйықтық қатты бөлшектердің шөгінділерінен бөлінеді; қоспаларды кетіру кезінде. Әдістің артықшылығы - оның қарапайымдылығы, ал кемшілігі - ұсақ бөлшектердің баяу шөгуі. Сұйық және қатты бөлшектердің қоспасы центрифугалау арқылы әлдеқайда жылдам бөлінеді.
Центрифугалау арқылы тазарту
Центрифугалау жылдам айналу кезінде пайда болатын орталықтан тепкіш күшті қолдануға негізделген. Кәдімгі зертханалық центрифугаларда айналу жылдамдығы шамамен 1000 айн/мин, ал арнайы (ультрацентрифугаларда) 6000 айн/мин дейін. Центрифугалардағы жасанды тартылыс күші жердің тартылыс күшінен ондаған-жүздеген мың есе асып түседі, нәтижесінде қатты бөлшектер бірнеше минут ішінде шөгеді.
Сүзгіні тазалау
Сүзу суспензияны кеуекті қалқа арқылы – қатты бөлшектерді ұстайтын сүзгіден өткізуден тұрады. Сүзгі арнайы қағаз, шүберек, кеуекті керамика, кеуекті шыны, құм қабаты және басқа да кеуекті материалдар болуы мүмкін. Қалыпты жағдайда сүзу баяу жүреді. Оны жеделдету үшін ол вакуумда жүзеге асырылады: сорғы көмегімен сұйықтық қабылдағышта вакуум пайда болады, нәтижесінде атмосфералық қысым сүзгі үстіндегі сұйықтыққа әсер ете бастайды және қысым айырмашылығы соғұрлым жоғары болады (атмосфералық және қабылдағышта), соғұрлым сүзгілеу жылдамырақ болады.
Қайта кристалдану арқылы тазарту
Қайта кристалдану әртүрлі еритін тұздарды және көптеген органикалық қатты заттарды тазарту үшін қолданылады. Қайта кристалдану - кристалдық заттарды тазарту мен бөлудің кең таралған әдістерінің бірі. Бұл әдіс заттың суық және ыстық еріткіште әртүрлі ерігіштігіне және қоспаның құрамдас бөліктерінің бір еріткіште әртүрлі ерігіштігіне негізделген.
Достарыңызбен бөлісу: |
