Естің типологиялық ерекшеліктері. Ес түрлерінің бірінің басымырақ
болып
қалыптасуы
жеке
адам
ерекшеліктеріне,
адамның
әрекет
ерекшеліктеріне байланысты болады. Мәселен, әртістерде – эмоциялық ес
жақсы дамыған болса, композиторларда – есту, суретшілерде – кӛру,
философтарда – сӛздік – логикалық ес жақсы дамиды.
Естің дамуы, сол тәрізді, адамның мамандық әрекетіне де тәуелді, ӛйткені
психика әрекет үстінде кӛрініс берумен бірге қалыптасады да. Композитор
немесе пианино ойнаушы бәрінен де әнді есте жақсы қалдырса, суретші
заттардың түсін, математик есептердің түрін, спортшы қимылдарды есте тәуір
сақтайды.
Естің таза түрлері ӛте сирек кездеседі. Кӛру – есту, кӛру – қимыл және
қимыл – есту тәрізді аралық түрлер кӛбірек тараған.
