9. Ғылымның тарихи дамуының кезеңдері
1) XVII ғасырға ғылыми білімнің пайда болуын қарастыратын ғылымның қалыптасу жолындағы алдын ала дайындық кезеңі. Мұндай ұстанымға сәйкес ғылымды қалыптастыру жолында екі кезең бөлінеді: дайындық және ғылыми. Алдын ала ғылыми кезең орта ғасырларда да ғылыми ойлаудың қалыптасуына ықпал етті. Осылайша, алдын алу кезеңі ойлаудың ғылыми стилін қалыптастыра отырып, ғылымның өз мағынасында қалыптасуына ықпал етті.
2) классикалық ғылым (XVII – XIX ғғ.) - Еуропада алғашқы буржуазиялық төңкерістер (Нидерланды, Англия) өтіп, қарқынды өнеркәсіптік даму дәуірі басталды. Дәуірдің ұраны Ф. Бэконды: ғылым қоғам өмірінің ең маңызды саласына айнала бастаған кезде "білім – күш" деп тұжырымдады. Классикалық ғылым механикалық және метафизикалық материализмге сүйенеді, оның мәні келесі ережелерге негізделеді:- объективті әлем саналы субъектіден тыс және тәуелсіз бар,- таным объектілері субъектіге әсер етеді және оның санасында мінсіз бейнелер түрінде көрініс табады,- бұл бейнелер таным объектісіне барабар, сондықтан объективті білім алу және ақиқатты түсіну мүмкін,- танымдық іс-әрекеттің нәтижелеріне субъективті сәттер болмауы тиіс,- алынған білім табиғат пен қоғам туралы толық білім беретін абсолютті ақиқат болып табылады.
3) классикалық емес ғылым (XIX ғ.аяғы – XX ғ. ортасы) – бұл физика саласындағы жаңалықтар (электрон, рентген сәулелері, радиоактивтілік, энергияны сақтау Заңы, электромагниттік өрісті зерттеу және т. б.).
4) постнеклассикалық ғылым (XX ғ. соңы). Әрбір кезеңде ғылым бір-бірімен өзара іс-қимыл жасайтын ғылым саны болды. Алдымен математика, астрономия, логика, саясат, этика, философия пайда болды. Бүгінгі күні ғылым интеграциясы жүріп жатыр (ғылым біріктіріліп, олардың түйіскен жерінде жаңа ғылымдар пайда болады – мысалы, биохимия, биоэтика және т.б.).
Достарыңызбен бөлісу: |