1 Генетикалық зерттеулер әдістері. Мақсаты: Негізгі генетикалық зерттеулер әдістерін оқып тану. Жалпы мәлімет


Тапсырма 3. Овогенез схемасын салып, ондағы бөліну зоналары мен бөліну түрлерін көрсетіндер. 1.4. Хромосомалар құрылысы. Кариотип



бет3/6
Дата10.06.2017
өлшемі449,6 Kb.
#18541
1   2   3   4   5   6

Тапсырма 3. Овогенез схемасын салып, ондағы бөліну зоналары мен бөліну түрлерін көрсетіндер.

1.4. Хромосомалар құрылысы. Кариотип.

Мақсат: Хромосомалар морфологиясы мен ішкі құрылысың, әртүрлі түрлер кариотиптерінің ерекшеліктерін оқып тану.

Жалпы мәлімет: Хромосомаларды ерекше құрылысы бар, морфологиялық және функциональды жақтарынан әртүрлі, өз өзін көбейту ерекшеліктілігі бар және бірнеше жасуша бөліну кезінде өз қасиеттерін сақтай білетін жасуша ядросының бір қажетті компоненті деп атауға болады. Эволюция барысында хромосомалар тұқым қуалаушылық қасиеттердің ең лайықты іскеасыру формасы болып табылады. Бір түрді организмнің әртүрлі соматикалық ұлпа жасушаларының хромоосмаларын зерттеуі оларға кариотип деп аталатын белгілі бір тұрақты хромосомалардың саны мен сапасы тәнекенін көрсетеді.

Тапсырма 1. Хромосомалардың морфоолгиясын оқып танып, түрлерімен бөлшектерін көрсетіп, суретін салындар.

Тапсырма 2. Хромосомалардың ішкі құрылысын оқып танып схемасын суреттендер.

Тапсырма 3. Әртүрлі түрлер кариотиптерінің ерекшеліктерін анақтандар. Метафазалық пластинкалары бойынша әртүрлі түрлердің кариограммаларын құрап, хромосомалардың өлшемді индекстерін тауып кариотип формуласын жазындар.

Семинар.

  1. Митоз. Митоздың генетикалық маңызы.

  2. Хромосомалардың морфологиясы мен ішкі құрылымы.

  3. Кариотип және оның түрлік ерекшеліктері.

  4. Офогенез бен сперматогенздің ерекшеліктері.

Қолдануға негізгі әдебиет: С. Ш. Стимбеков, «Жалпы генетикаң, Алматы, 1993 10-26 т.

Студенттердің дербес жұмысына тапсырма.

1. Келесі терминдің сөздігін жасандар: митоз, кариокенез, клетка циклі, интерфаза, хромосома, хроматида, центромера, гетерохроматин, эухроматин, соматикалық клетка, жыныс клеткасы, кариотип, гомологиялық хромосомалар, диплоидты жиынтық, гаплоидты жиынтық, S-период, мейоз, эквациялық бөліну, редукциялық бөліну, бивалент (тетрада), зигота, ұрықтану, оогенез, сперматогенз.

Келесі тақырыптарбойынша реферат жазындар:

а) Митоз және оның генетикалық маңызы.

б) Мейоз және оның генетикалық маңызы.

в) Гаметогенез және ұрықтану.



Бақылау сұрақтар.

  1. Клеткалық цикл дегеніміз не?

  2. ДНК редупликациясы клеткалық циклдің қай стадиясында өтеді?

  3. Хромосомаларда бөлінудің қай фазасында зерттеу ынғайлы?

  4. Мейоздыңбірінші бөлінуі екіншісінен және митоздан айырмашалаға неде?

  5. Мейоздың профаза І-не не тән?

  6. Мейоз І-ден кейін ДНҚ-нің түзілуі және екеселенуі мүмкін бе?

  7. Қай фазада хроматидтар бөлініп жеке хромосома болады?

  8. Гаметогенез қандай зоналардан тұрады?

  9. Гамеогенездің қай зонасында митоз және мейоз бөлінулер өтеді.

  10. Кариотип дегеніміз не?

  11. Ұрықтанудың генетикалық маңызы неде?

  12. Хромосома қандай заттардан тұрады және олардың маңызы неде?

1.5. Тұқым қуалаушылықтың молекулярлық негіздері.

Нуклеин қышқылдарының структуралық және химиялық құрылымы.



Мақсат: Нуклеотидтердің химиялық құрылымы, олардың нуклеик қышқылдарына қосылу, НҚ әртүрлілігі, комплементарлық принцип және ДНҚ-нің өзбетімен қайталану жөнінде ұғым алу.

Жалпы мәлімет: Хромосомалардың әртүрлі белгілердің дамуын анақтау қабылетін олардың ішіне кіретін нуклеин қышқылдары атқарады. ДНҚ-нің ең бірінші генетикалық маңызың дәлелдеу 1928 жылы бактериолог Ф. Гриффитстің пневмакокктарға трансформация қабылетін ашу болды. ДНҚ-нің құрылысының ерекшелігі оның екі негізгі атқаратын жұмысын қамтамасыз етеді: аутокаталитикалық және гетерокаталитикалық.

Тапсырма 1. ДНҚ-нің құрылысын оқып,танып негізгі ерекшеліктерін еске алып құрылыс моделін салындар.

Тапсырма 2. ДНҚ мен РНҚ құрылымын оқып танып таблицаны толтырындар.

ДНҚ менРНҚ-нің құрылысының салыстырмалы мәліметтері.

Салыстыру көрсеткіштері

ДНҚ


РНҚ

Азоттық негіз түрлері







Пентоза түрлері







Екінші структурасы







Бірінші тізбегінде нуклеотидтер саны







Тапсырма 3. Кесте мәліметтері бойынша әртүрлі түрлердің ДНҚ-сының ерекшеліктерін анықтандар.



Объект

Нуклеидтер саны мол. Процент


Нуклеотидтердің ерекшелік коэффициенті

А+Т / Г+Ц



аденин

гуанин

цитозин

тимин

Адам

Қой


Тауық

Таспақа


Лосось

Теңіз кірпісі

Шегіртке


30,9

29,3


28,8

28,7


29,7

32,8


29,3

19,9

21,4


20,5

22,0


20,8

17,5


20,5

19,8

21,0


21,5

21,3


20,4

17,3


20,7

29,4

28,3


29,2

27,9


29,1

32,1


29,3





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет