1. Тірі организмдер қабығы:
A) гидросфера
B) биосфера
C) тропосфера
D) литосфера
E) атмосфера
2. Халық ең көп қоныстанған дүние бөлігі:
A) Африка
B) Солтүстік Америка
C) Еуропа
D) Азия
E) Оңтүстік Америка
3. Тянь-Шань тауларын зерттеудегі ењбегі ‰шін атаққа ие болѓан
A) Ш.Уәлиханов
B) П. Семенов
C) Қ. Сәтбаев
D) Л. Берг
E) П. Паллас
4. Қазақстанның таулары… бағытында орналасқан.
A) қиғаш
B) бойлық
C) ендік
D) доға
E) шеңбер
5. Теміртаудағы өнеркәсіптің жетекші саласы
A) кокстелетін көмір
B) мыс өндіру
C) қара металлургия
D) полиметалл өндіру
E) түсті металлургия
6. Ұсақ масштаб
A) 1 : 2 000 000.
B) 1 : 1 000 000.
C) 1 : 50 000.
D) 1 : 2 000.
E) 1 : 10 000.
7. Жер шарының ауданын көрсетіңіз.
A) 510 млн. км2.
B) 149 млн. км2.
C) 1085 млн. км2.
D) 410 млн. км2.
E) 22046 млн. км2.
8. Үндістер ... байырғы халықтары.
A) Европаның
B) Австралияның
C) Азияның
D) Американың
E) Антарктиданың
9. Территориясының көлемі бойынша Африка кіші:
A) Оңтүстік Америкадан
B) Австралиядан
C) Евразиядан
D) Антарктидадан
E) Солтүстік Америкадан
10. Қазіргі кезде географиялық қабықты өзгертетін негізгі фактор:
A) Климат.
B) Сыртқы процесс.
C) Антропогендік.
D) Жер бедері.
E) Ішкі процесс.
11. Арал теңіз суының азаюының негізгі себебі.
A) Теңіз тұзының және су температурасының жоғарылауы.
B) Аралға құятын өзен суларының азаюы.
C) Температуралық режимі.
D) Арал теңізінің көлемі азаймайды.
E) Жауын-шашын мөлшерінің азаюы.
12. Азиядағы ірі тау жүйесі.
A) Альпі.
B) Алтай.
C) Орал.
D) Карпат.
E) Тянь-Шань.
13. Қазақстанның ең ірі су қоймасы
A) Шардара
B) Сергеев
C) Теміртау
D) Бұхтырма
E) Қапшағай
14. Қазақстанның ежелгі қалалары.
A) Шымкент, Астана.
B) Екібастұз, Балқаш.
C) Түркістан, Тараз.
D) Теміртау, Рудный.
E) Павлодар, Өскемен.
15. Материктер, мұхиттар, теңіздер, аралдар, өзендер, көлдер бейнеленген карта
A) экономикалық
B) синоптикалық
C) саяси
D) физикалық
E) климаттық
16. Террикондар – бұл:
A) Балкалар.
B) Бұзылған таулар.
C) Карьерлер.
D) Жыралар.
E) Бос тау жыныстарынан құралған төбелер.
17. Табиғат компоненттерінің ұштасуы:
A) Табиғат комплексі.
B) Жер қабығы.
C) Биосфера.
D) Географиялық қабық.
E) Топырақ.
18. Тауда табиғат зонасының алмасып келуі ... деп аталады.
A) биіктік белдеулілік.
B) зоналылық.
C) таулы зона.
D) ендік зоналылық.
E) табиғат кешендері.
19. Жаңа Гвинея аралдарының байырғы халқы:
A) Негрлер.
B) Мулаттар.
C) Аборигендер.
D) Самболар.
E) Папуастар.
20. Топырақтағы химиялық элементтер
A) Өсімдіктерді шірітеді.
B) Суды ерітеді.
C) Тау жыныстарын үгітеді.
D) Шірінді түзеді.
E) Өсімдіктерді қоректендіреді.
21. Баянауыл Ұлттық паркі орналасқан облыс.
A) Ақмола.
B) Қарағанды.
C) Шығыс-Қазақстан.
D) Қостанай.
E) Павлодар.
22. Қазақстанда ауыл шаруашылығы машиналарын шығаратын орталық ... қаласында орналасқан.
A) Алматы
B) Ақтау
C) Ақтөбе
D) Астана
E) Атырау
23. Шымкенттің фосфор тұздарын өндіретін зауыты шикізатты алады.
A) Арқалықтан.
B) Қаратаудан.
C) Қызылордадан.
D) Ақтөбеден.
E) Павлодардан.
24. Халық санының тез өскен кезеңі.
A) XIX ғасырдың аяғы.
B) XX ғасырдың басы.
C) XXI ғасырдың басы.
D) XX ғасырдың екінші жартысы.
E) XVIII ғасырдың аяғы.
25. Мұхит суын қозғалысқа келтіретін басты себеп:
A) Жануарлар.
B) Тұздылық.
C) Жел.
D) Температура.
E) Өсімдіктер.
26. Ең тұңғыш «Ермак» мұзжарғыш кемесі жасалды:
A) М.Ломоносовтың жобасымен.
B) Седовтың жобасымен.
C) Ф.Нансеннің жобасымен.
D) Ю.Шмидтің жобасымен.
E) С.Макаровтың жобасымен.
27. Қазақстан Республикасы аумағында антициклонды ауа райын қалыптастыратын.
A) Экваторлық ауа массалары.
B) Континентті арктикалық ауа массалары.
C) Тропиктік теңіздік ауа массалары.
D) Тропиктік ауа массалары.
E) Континентті қоңыржай ауа массалары.
28. Ең басты мәселе – ормандарды сақтап қалу проблемасы тән елдер:
A) Азия.
B) Африка.
C) Антарктида.
D) Еуропа.
E) Солтүстік Америка.
29. Севан көлі бар христиандық ел:
A) Армения.
B) Сирия.
C) Түркия.
D) Молдавия.
E) Грузия.
30. Темір кен қоры мол мемлекет:
A) Бразилия.
B) Аргентина.
C) Мексика.
D) Перу.
E) Венесуэла.
30 нұсқа
1. Жер қыртысы мен ‰стіњгі мантияныњ бµліктерінен т±ратын қабық
A) биосфера
B) гидросфера
C) географиялық
D) литосфера
E) атмосфера
2. Мұхиттық аралдардың халқын зерттеген ғалым
A) Ф.Нансен
B) Н.Пржевальский
C) Р.Пири
D) Н.Миклухо-Маклай
E) Р.Амундсен
3. «Жоңғария очерктері»-нің авторы:
A) М.П.Герасимов
B) П.П.Семенов
C) Л.И.Бутаков
D) Ш.Уәлиханов
E) Қ.Сәтбаев
4. Батыс Сібірдің оңтүстік шығысындағы жазық
A) Есіл-Тобыл
B) Құланды
C) Іле
D) Алакөл
E) Зайсан
5. Үндістан … мемлекет
A) орта дамыған
B) дамушы
C) дамыған
D) ірі дамыған
E) артта қалған
6. Аспан мен жердің түйіскен жері.
A) Көкжиек.
B) Съемка.
C) Жер бедері.
D) Бағдарлау.
E) Горизонталь.
7. Жыл бойы ауа температурасы жоғары жауын шашын мол жауатын белдеу:
A) тропиктік
B) экваторлық
C) субтропиктік
D) полярлық
E) қоңыржай
8. Монголоидтардың ...
A) терісінің түсі сарғыш, шашы бұйра, көзі ашық.
B) терісінің түсі қара, көзі ашық.
C) терісі сарғыш, реңді, көздері қысыңқы, бет сүйегі шығыңқы.
D) терісінің түсі сары, шашы тік ашық, көзі жасыл.
E) терісінің түсі ашық, шашы толқынды, тік.
9. Қалталы жануарлары көп материк:
A) Африка.
B) Австралия.
C) Антарктида.
D) Солтүстік Америка.
E) Оңтүстік Америка.
10. Қазақстанның ең ірі су қоймасы -
A) Бұқтырма.
B) Вячеслав.
C) Шардара.
D) Теміртау.
E) Қапшағай.
11. Сарыарқаның биік нүктесі.
A) Ақсоран.
B) Хан тәңірі.
C) Бесбақан.
D) Мұзбел.
E) Мұзтау.
12. Қазақстан Республикасының солтүстігіндегі ең шеткі облысы.
A) Батыс Қазақстан.
B) Қарағанды.
C) Солтүстік Қазақстан.
D) Ақтөбе.
E) Павлодар.
13. Республикамыздың қай аймағында халық басым қоныстанған:
A) Оңтүстігінде және Солтүстігінде.
B) Солтүстік-батысында.
C) Солтүстігінде, Орталығында.
D) Орталығында.
E) Шығысында, Батысында.
14. АҚШ-тың мемлекеттік басқару формасы
A) Унитарлы
B) Абсолюттік монархия
C) Теократиялық
D) Конституциялық монархия
E) Республика
15. Христофор Колумб экспидиция бастаған жыл:
A) 1521
B) 1821
C) 1492
D) 1892
E) 1700
16. Маусымдық желдер:
A) Батыс желдер.
B) Шығыс желдер.
C) Бриздер.
D) Муссондар.
E) Пассаттар.
17. Планктондардың тіршілік ететін жері:
A) Судың үстіңгі бетінде.
B) Ауада.
C) Судың астында.
D) Құрлықта.
E) Жер қабатында.
18. Биіктік белдеулердің саны ... байланысты
A) табиғат кешендерінің азоналылығына
B) таулардың биіктігі мен географиялық орнына
C) қыраттардың орографиясына
D) таулардың мұхитқа жақын орналасуына
E) ауа массаларына
19. Оңтүстік Американы Отты Жер аралынан бөліп тұрған бұғаз.
A) Юкатан.
B) Флорида.
C) Магеллан.
D) Дрейк.
E) Дот.
20. Солтүстік Мұзды мұхитының органикалық дүниеге бай бөлігі ... маңында.
A) Поляр
B) Атлант мұхиты
C) Греландия маңында
D) Солтүстік Америка
E) Солтүстік полюс
21. Ең құнарлы топырақ
A) Қара.
B) Күлгін.
C) Сұр.
D) Қызыл.
E) Қоңыр.
22. Қазақстан қорықтарының саны.
A) 7.
B) 6.
C) 4.
D) 5.
E) 9.
23. «Құрамдастыру» дегеніміз ...
A) Ірі мамандандырылған комбинаттарды құру.
B) Аймақ бойынша еңбек ресурстарын тарату.
C) Белгілі бір аймақты немесе аумақты шаруашылыққа мамандандыру.
D) Бір кәсіпорынға технологиялық процестер жағынан өзара байланысты бірнеше өндірісті біріктіру.
E) Әртүрлі аймақтың кәсіпорындар арасындағы өндірістік байланысы.
24. Дүние жүзіндегі ең биікте орналасқан елдер.
A) Эфиопия, Қазақстан.
B) Ауғанстан, Беларусь.
C) Перу, Боливия.
D) Мексика, Украина.
E) Эквадор, Австралия.
25. Жер қыртысының ең қалың болатын жері:
A) мұхит түбі
B) Арабия теңізі
C) Батыс–Сібір жазығы
D) Амазонка ойпаты
E) Гималай
26. Географиялық қабықтың дамуындағы ең ұзақ алғашқы кезең:
A) Антропогендік.
B) Органогендікке дейінгі.
C) Палеогендік.
D) Неогендік.
E) Биогендікке дейінгі.
27. Қазақстанның солтүстігіндегі қар жамылғысының орташа қалыңдығы.
A) 15-20 см.
B) 25-35 см.
C) 10-15 см.
D) 20-30 см.
E) 30-35 см.
28. Мамандандыру мен кооперативтендіру кең тараған өндіріс саласы.
A) Тамақ өнеркәсібі.
B) Металлургия.
C) Машина жасау.
D) Ауыл шаруашылығы.
E) Көлік.
29. Орталық экономикалық ауданда түсті металлургияның даму себебі:
A) Отын-энергетика базасы жақсы дамыған.
B) Кен шахта машинасы шығарылады.
C) Түсті металлургия дамымаған.
D) Шығыс Қазақстан көршілес жағдайы.
E) Түсті металдардың кен қоры мол.
30. Атлас тауы орналасқан монархиялық ел:
A) Лесото.
B) Непал.
C) Иордания.
D) Бутан.
E) Марокко.
31 нұсқа
1. Нәсілдік белгілердің қалыптасуына ... әсер етті:
A) Қоршаған орта
B) Қоғамның дамуы
C) Ақыл- ой қабілеті
D) Экономикалық даму
E) Халықтың дамуы
2. Антарктида ежелгі қай материктіњ қ±рамында болды
A) Антарктида
B) Еуразия
C) Гондвана
D) Америка
E) Лавразия
3. Қазақстан Ғылым академиясының тұңғыш Президенті :
A) Ш. Уәлиханов
B) Ә. Бейсенова
C) Қ. Сәтбаев
D) А. Қонаев
E) Қ. Карпеков
4. Түсті металл қоры мол жер
A) Батыс Сібір жазығы
B) Маңқыстау түбегі
C) Іле Алатауы
D) Кеңді Алтай
E) Торғай үстірті
5. Қазақ жерінің шығысындағы табиғи ауданы
A) Орал
B) Алтай
C) Тянь-Шань
D) Туран
E) Сарыарқа
6. Дүние жүзін алғаш рет айналып шыққан саяхатшы:
A) Васко да Гама
B) Х. Колумб
C) Ф. Магеллан
D) Н.М.Преживальский
E) Дж. Кук
7. Жердегі белгілі бір зат пен солтүстік бағыт арасындағы бұрыш:
A) полюс
B) рулетка
C) нивелир
D) азимут
E) масштаб
8. Мұхиттағы табиғат кешендерін ... байланысты айырады.
A) аралдар мен түбектерге
B) жер бетіне шығып жатқан вулкандарға
C) биіктік белдеуге
D) ендікке
E) мұхит түбінің әртүрлі тереңдігіне
9. Көлемі жөнінен екінші материк :
A) Солтүстік Америка
B) Евразия
C) Африка
D) Оңтүстік Америка
E) Австралия
10. Африкадағы ең биік жер.
A) Калиманджаро.
B) Тубкаль.
C) Камерун.
D) Марра.
E) Кения.
11. Каспий қайраңының негізгі байлығы.
A) Фосфориттер.
B) Темір рудалары.
C) Мұнай, газ.
D) Көмір, мұнай.
E) Мыс рудалары.
12. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Қарағанды.
B) Орал.
C) Тараз.
D) Алматы.
E) Астана.
13. Ауыл шаруашылығының шикізатын өндейтін салалар.
A) Жеңіл, тамақ.
B) Жеңіл, химия.
C) Қағаз, диірмен.
D) Құрылыс, тамақ.
E) Химия, құрылыс.
14. Үндістанда ... мемлекеттік тіл бар.
A) 4.
B) 5.
C) 2.
D) 1.
E) 3.
15. Таулардың пайда болу себептері:
A) Сыртқы факторлар процесінен.
B) Жердің ішкі процесстерінен.
C) Космостық сәулелерден.
D) Белгісіз себептерден.
E) Су басуынан.
16. Ыстық құрғақ далалы жерлерде көрінетін белгісіз құбылыстар:
A) Поляр жарығы.
B) Гало (сор тұзды жер).
C) Кемпірқосақ.
D) Сағым.
E) Күннің күркіреуі.
17. Мұхиттық жер қыртысы ...жыныс қабаттарынан тұрады.
A) Гранит және шөгінді.
B) Базальт және гранит.
C) Гранит.
D) Базальт.
E) Базальт және шөгінді.
18. Қылқан жапырақты, ірі жыртқыштар мен жұп тұяқтылар кездесетін табиғат зонасы:
A) Тундра.
B) Орманды тундра.
C) Аралас орман.
D) Дала.
E) Тайга.
19. Біздің планетада тіршілік пайда болған уақыт.
A) 4 - 4,5 млрд. жыл бұрын.
B) 570 млн. жыл бұрын.
C) Төрттік кезеңде.
D) 3 млрд. жыл бұрын шамасында.
E) Адамның пайда болуымен бірге.
20. Қант құрағын көп өсіретін мемлекет:
A) Канада.
B) Куба.
C) Мексика.
D) АҚШ.
E) Сальводор.
21. Адам қай қабықтың бөлігі?
A) Литосфераның.
B) Табиғат компонентінің.
C) Табиғат кешенінің.
D) Гидросфераның.
E) Биосфераның.
22. Қазақстанның континенттік ауа-райы ... айқындалады.
A) Теңіз ағысының ықпалымен.
B) Температураның қатты тербелісі және жауын-шашын мөлшерінің аздығымен.
C) Ауа мен температураның жоғары ылғалдығымен.
D) Жауын-шашын режимі және жел розасымен.
E) Тәуліктік температураның үлкен амплитудасы және жауын-шашын мөлшерінің көптігімен.
23. Қазақстанның шөл зонасының топырағы:
A) Күлгiн топырақ.
B) Сұр, қоңыр топырақ.
C) Таулы топырақ.
D) Қара, қызғылт.
E) Ашық, қызғылт топырақ.
24. Дүние жүзінде робот жасау және пайдаланудан I орында:
A) Финляндия.
B) Канада.
C) АҚШ
D) Италия.
E) Жапония.
25. Терiсi бағалы су аңдары өсірілетін Қазақстан көлі:
A) Балқаш.
B) Алакөл.
C) Марқакөл.
D) Зайсан.
E) Теңiз.
26. Қазақстандағы бокситтің мол қоры:
A) Жетіқарада
B) Торғайда
C) Қарағандыда
D) Көкшетауда
E) Құсмұрында
27. Семей қаласындағы Ертіс өзені арқылы салынған көпір құрылысына техникалық және қаражат жағынан көмек берген ... мемлекеті.
A) Канада
B) Италия
C) АҚШ
D) Үндістан
E) Жапония
28. ’’Түрксіб’’ темір жолы ... экономикалық аудандар арқылы өтеді
A) Оңтүстік, Шығыс
B) Шығыс, Солтүстік
C) Орталық, Солтүстік
D) Солтүстік, Батыс
E) Батыс, Оңтүстік
29. ТМД құрамына кіретін мемлекеттер.
A) Ауғанстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан.
B) Эстония, Латвия, Молдова, Армения.
C) Беларусь, Польша, Түрікменстан, Өзбекстан.
D) Әзербайжан, Грузия, Ресей, Түрікменстан.
E) Қазақстан, Қырғызстан, Литва, Украина.
30. Энергиясының көп бөлігін CЭС-те өндіретін мемлекет:
A) Норвегия.
B) Дания.
C) Франция.
D) Финляндия.
E) Германия.
32 нұсқа
1. Органикалық заттар массасын ыдыратып, µњдейтіндер
A) қ±стар
B) жыртқыштар
C) балықтар
D) микроорганизмдер
E) с‰тқоректілер
2. Жер бетіндегі мемлекеттер саны.
A) 100
B) 345
C) 420
D) 230
E) 510
3. Жайық, Сырдария өзендері туралы алғашқы мәліметтер қалдырған :
A) Әл-Фараби
B) Әл-Идриси
C) М. Қашқари
D) Ш. Уәлиханов
E) Геродот
4. Алюминий зауыты бар қала:
A) Ақтау
B) Зырян
C) Павлодар
D) Көкшетау
E) Жезқазған
5. Теміртауда … циклді металлургия зауыты бар.
A) комплексті
B) толық
C) жартылай
D) металл сынықтары
E) жартылай комплексті
6. Глобуста және картада параллель сызықтар мен меридиандар
бейнесі ... деп аталады
A) Шартты сызық.
B) Математикалық бағыт.
C) Кескіндеу формасы.
D) Градустық тор.
E) Ауданын анықтау.
7. Табиғат кешенінде жүретін табиғи үрдістер ... тәуелді.
A) қатерлі жағдайларға
B) жылу мен ылғалға
C) зат пен энергия алмасуына
D) рельефке
E) аумақтың көлеміне
8. Екі жарты шардың қоңыржай белдеулер бойымен соғатын желдер:
A) пассаттар
B) батыс желдер
C) бриздер
D) солтүстік–шығыс желдер
E) муссондар
9. Африканың екі мұхитқа шығатын мемлекеті:
A) Алжир
B) Нигер
C) Египет
D) Сомали
E) Марокко
10. Австралияның қай бөлігінде вулкандар бар:
A) Солтүстігінде.
B) Вулкан жоқ.
C) Батысында.
D) Шығысында.
E) Оңтүстігінде.
11. ... тұрғылықты халық жоқ
A) Оңтүстік Америкада.
B) Солтүстік Америкада.
C) Африкада.
D) Антарктидада.
E) Австралияда.
12. Географиялық қабықтың құрамына ... кіреді.
A) Литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера, биосфера, атмосфера.
B) Мантия, ядро, ионосфера, магносфера.
C) Ядро, мантия, гидросфера, ионосфера.
D) Биосфера, гидросфера, ядро, жоғарғы мантия.
E) Атмосфераның жоғарғы қабаты, мантия, гидросфера, магносфера.
13. Ебі желі соғатын өңір
A) Елдің солтүстік-шығысында.
B) Жоңғар Алатауының шығысында.
C) Солтүстік.
D) Алтай тауының шығысында.
E) Батыс өңірде.
14. Қазақстанның ірі су қоймалары.
A) Бұқтырма, Қапшағай.
B) Вячеслав, Сергеев.
C) Өскемен, Шардара.
D) Сергеев, Өскемен.
E) Шардара, Кеңгір.
15. Материктер, мұхиттар, теңіздер, аралдар, өзендер, көлдер бейнеленген карта
A) физикалық
B) климаттық
C) саяси
D) синоптикалық
E) экономикалық
16. Ресейдегі Ключи Шоқысы қай түбекте орналасқан:
A) Таймыр.
B) Кола.
C) Чукот.
D) Ямал.
E) Камчатка.
17. Қазіргі материктердің ең ежелгі тегіс участкілері:
A) Плиталар
B) Жарықтар
C) Платформалар
D) Жоталар
E) Қатпарлар
18. Тауда табиғат зонасының алмасып келуі ... деп аталады.
A) ендік зоналылық.
B) табиғат кешендері.
C) зоналылық.
D) таулы зона.
E) биіктік белдеулілік.
19. Қазақстанда марганец кен ... өндіріледі.
A) Нарынқол - Кеген.
B) Кендірлі, Мойынқұм.
C) Жезді, Қаражал.
D) Мәметі - Ақадыр
E) Индер, Жарма.
20. Маңғыстау түбегінің табиғи ресурстарын игеруге қандай жағдайлар кедергі болады?
A) Құрылыс материалдарының тапшылығы.
B) Көмірдің тапшылығы.
C) Транспорттың жетіспеушілігі.
D) Су ресурстарының тапшылығы.
E) Мұнайдың тапшылығы.
21. «Рахманов бұлағы» ... орналасқан.
A) Іле Алатауында
B) Қазақтың ұсақ шоқыларында
C) Кетмен жотасында
D) Қаратау тауларында
E) Алтайда
22. Қазақстандағы жалғыз Шығыс Қазақстан ғана өсіретін мал түрі:
A) Құс.
B) Марал.
C) Түйе.
D) Жылқы.
E) Шошқа.
23. … туу, өлу, табиғи өсу процестерінің жиынтығы
A) Халықтың ұлттық құрамы
B) Миграциясы
C) Халықтың жыныстық құрамы
D) Механикалық қозғалыс
E) Халықтың ұдайы өсуі
24. Табиғи газ өндіруден алдыңғы орында:
A) Өзбекстан.
B) Ұлыбритания.
C) Индонезия.
D) Канада.
E) Ресей.
25. Альпі тауларындағы шыршалы ормандардың биіктік белдеуі ... басталады.
A) 1500 м
B) 500 м
C) 2300 м
D) 2000 м
E) 700 м
26. Сауыр және Тарбағатай жоталары орналасқан табиғат зонасы.
A) Дала.
B) Орманды дала.
C) Шөл.
D) Шөлейт.
E) Орман.
27. Өндіріс құралдарын іске қосатын адамдарды
A) Өндіргіш күштер
B) Қызметкерлер
C) Жұмыскерлер
D) Өндірушілер
E) Еңбек қорлары
28. Қазақстанда алыс шетелдермен байланыс жасайтын темір жол магистралі ...
A) Ақтоғай - Достық.
B) Алматы - Ташкент.
C) Достық - Алашанькау.
D) Алматы - Шанхай.
E) Алматы - Стамбул.
29. Жүзім жинау мен шарап өндіруден ең алдыңғы қатардағы мемлекет:
A) Германия.
B) Чехия.
C) Дания.
D) Италия.
E) Польша.
30. Бокситтің дүниежүзілік қорының 1/3 бөлігі:
A) Австралияда.
B) Азияда.
C) Еуропада.
D) Оңтүстік Америкада.
E) Солтүстік Америкада.
33 нұсқа
1. Т‰сі мен басқа да сыртқы белгілері µзара ±қсас адамдар тобы
A) халық
B) ±лт
C) монголоидтар
D) елді мекен
E) нәсіл
2. Шоқан Уәлихановтың досы :
A) А.И. Бутаков
B) Г.Н. Потанин
C) П.К. Козлов
D) И.В. Мушкетов
E) Н.А. Северцов
3. Екібастұз көмірінің басты қолдану бағыты:
A) Атырауға тасымалдайды
B) Қостанайға тасымалдайды
C) Металлургия өнеркәсібіне пайдаланады
D) Химия өнеркәсібінде пайдаланады
E) ЖЭС, МАЭС-да жағылады
4. Қазақ жерінің шығысындағы табиғи ауданы
A) Туран
B) Сарыарқа
C) Тянь-Шань
D) Алтай
E) Орал
5. Торғай үстіртіндегі негізгі кен түрі
A) мұнай
B) темір рудасы
C) фосфор
D) мыс
E) полиметалл
6. Ұсақ масштабты картаны ажыратыңыз:
A) 1:2 000.
B) 1:20 000.
C) 1:200 000.
D) 1:200.
E) 1:2 000 000.
7. Тропосферадағы су буы ... пайда болған
A) Өзен және батпақ суларының булануынан.
B) Ауаның өзінен.
C) Мұхит суларының булануынан.
D) Су қоймалары мен көлдердің булануынан.
E) Жер асты суларынан.
8. “Оттегі фабрикалары” болып саналатын организмдер:
A) Өсімдіктер.
B) Фитопланктон.
C) Жануарлар.
D) Су шөптері.
E) Микроорганизмдер.
9. 30-шы ендіктен экваторға қарай соғатын желдер:
A) муссон
B) пассат
C) бриз
D) торнадо
E) самум
10. Оңтүстік Американың ежелгі халықтары:
A) Үндістер.
B) Ағылшындар.
C) Испандықтар.
D) Португалдықтар.
E) Европалықтар.
11. Солтүстік Американың ең биік нүктесі
A) Маста.
B) Митчел.
C) Элберт.
D) Уитни.
E) Мак-Кинли.
12. Ауа райын болжайтын адамдар.
A) Экологтар.
B) Геологтар.
C) Синоптиктер.
D) Гляциолоролог.
E) Гидрологтар.
13. Бұқтырма су қоймасы салынған өзен:
A) Орал.
B) Сырдария.
C) Ертiс.
D) Iле.
E) Есiл.
14. Ғылыми-техникалық прогрестің нәтижесінде қалдықсыз өнім беретін шаруашылықтың бір саласы ...
A) химия өнеркәсібі.
B) тамақ өнеркәсібі.
C) көмір өнеркәсібі.
D) мұнай өндіруші өнеркәсіп.
E) металлургия.
15. Көкжиек тұсының азимуты 1350 A) Солтүстік шығыс.
B) Оңтүстік батыс.
C) Оңтүстік.
D) Солтүстік батыс.
E) Оңтүстік шығыс.
16. Орташа таулардың биіктігі:
A) 0ден-1000м.дейін.
B) 200м.ден-жоғары.
C) 200м.ден – 300м. дейін.
D) 1000м.ден-2000м.дейін.
E) 100м.ден-200м. дейін.
17. Күн жылуының мөлшері мен ылғалдың әркелкілігіне байланысты табиғат зоналарының ауысу заңдылығы -
A) биіктік зоналылық.
B) ендік зоналылық.
C) мұхиттық белдеу.
D) полярлық белдеу.
E) азоналылық.
18. Солтүстік Американың Атлант мұхиты жағалауындағы отырықшы халық ... қоныс аударғандар.
A) Аустралиядан
B) Қытайдан
C) Скандинавия елдері мен Исландия аралынан
D) Орталық және Оңтүстік Еуропа елдерінен
E) Үндістаннан
19. Қазақстанның солтүстiгiнде таралған орманды дала топырағы:
A) Құмды-сазды топырақ.
B) Ферралитті топырақ.
C) Сұр, қара топырақ.
D) Ашық-қызғылт топырақ.
E) Күлгiн топырақ.
20. Қазіргі кездегі Шығыс-Еуропа жазығының Қазақстан бөлігіндегі қоршаған орта ластануының негізгі көзі
A) Мұнай-газ кен орны қалдықтары.
B) Ауыл шаруашылығына пайдаланатын жерлерді екінші рет сортаңдау.
C) Жылу электр станцияларынан ауа бассейнінің ластануы.
D) Мал шаруашылығының зардабы.
E) Химиялық өнеркәсіп қалдықтары.
21. Қазақстанның жылу кезеңі ұзақтау
A) Солтүстігінде
B) Шығысында
C) Батысында
D) Оңтүстігінде
E) Орталығында
22. Халықтың орналасуына әсер ететін факторлар:
A) Тарихи жағдайлар.
B) Климат-табиғат жағдайы, ғылым.
C) Өнеркәсіптің дамуы, мәдениет.
D) Тарихи, табиғи және экономикалық жағдай.
E) Табиғи өсім.
23. Аралдарда орналасқан мемлекетер.
A) Панама, Италия.
B) Мадагаскар, Филиппин.
C) Ұлыбритания, Үндістан.
D) Сомали, Корея.
E) Португалия, Сауд Арабиясы.
24. Жер шары халықтарының көпшілігін ... құрайды.
A) орыстар.
B) американдықтар.
C) қытайлықтар.
D) ағылшындар.
E) үнділер.
25. Мұхит суын қозғалысқа келтіретін басты себеп:
A) Тұздылық.
B) Температура.
C) Өсімдіктер.
D) Жел.
E) Жануарлар.
26. Антарктиданы қоршайтын теңіздер саны:
A) 1
B) 4
C) 2
D) 3
E) 5
27. Географиялық қабықтағы ырғақтылық …
A) табиғат компоненттерінің өзара байланысы мен әрекеттесуі.
B) адамдардың шаруашылық іс-әрекеттері.
C) белгілі бір құбылыстардың уақыт ішіндегі қайталануы.
D) табиғат кешендерінің қалыптасу тарихы.
E) табиғат компоненттері мен кешендерінің өзгеруі.
28. Мамандандыру мен кооперативтендіру кең тараған өндіріс саласы.
A) Машина жасау.
B) Тамақ өнеркәсібі.
C) Металлургия.
D) Көлік.
E) Ауыл шаруашылығы.
29. Астанасы Антанариву, аралдағы мемлекет:
A) Мадагаскар.
B) Камор.
C) Бахрейн.
D) Калимантан.
E) Сан-Томе.
30. Үлкен Тұзды көл орналасқан мемлекет:
A) Мексика.
B) Панама.
C) Никарагуа.
D) Канада.
E) АҚШ
34 нұсқа
1. Топырақтыњ мол µнім алуды қамтамасыз ете алатын қабілеті:
A) қ±нарлылыѓы
B) сулылыѓы
C) қалыњдыѓы
D) қышқылдылыѓы
E) эррозиясы
2. Адамның негізгі нәсілдері
A) 4
B) 3
C) 2
D) 5
E) 6
3. Ең суық материк :
A) Еуразия
B) Солтүстік Америка
C) Аустралия
D) Антарктида
E) Африка
4. Жезқазѓандаѓы мыс кенін ашқан
A) Ш.Уәлиханов
B) П.Семенов
C) И. Мушкетов
D) Л.Берг
E) Қ.Сәтбаев
5. Солтүстік Қазақстанның өнеркәсіп торабы
A) Петропавл
B) Балхаш
C) Жезқазған
D) Қарағанды
E) Теміртау
6. М. Бейхам жасаған аспап:
A) глобус
B) компас
C) нивелир
D) карта
E) барометр
7. Жер беті ... неғұрлым дұрыс бейнеленген.
A) физикалық картада.
B) глобуста.
C) саяси картада.
D) экономикалық картада.
E) топографиялық картада.
8. Желдің бағытын қадағалайтын құрал.
A) Термометр.
B) Анероид.
C) Барограф.
D) Анемометр.
E) Флюгер.
9. Жыл бойы ауа температурасы жоғары жауын шашын мол жауатын белдеу:
A) қоңыржай
B) субтропиктік
C) экваторлық
D) тропиктік
E) полярлық
10. Солтүстік Американың жер бедерінде басым бөлігі:
A) Қыраттар.
B) Таулар.
C) Ойпаттар.
D) Үстірттер.
E) Жазықтар.
11. Ауа райы болжамы жасалатын карта.
A) Синоптикалық карта.
B) Топырақ картасы.
C) Ауа температурасы және жауын-шашын картасы.
D) Физикалық карта.
E) Циклон және антициклон қозғалысы картасы.
12. Батыс Қазақстанның ... өзенінде бекіре балықтары тіршілік етеді.
A) Жайық.
B) Өзен.
C) Ульба.
D) Сағыз.
E) Ембі.
13. Қазақстанның ішкі көшіп-қонуы басым қалалары:
A) Алматы, Өскемен.
B) Тараз, Арқалық.
C) Маңғыстау, Тараз.
D) Астана, Павлодар, Алматы.
E) Қостанай, Ақтау, Семей.
14. Ауыл шаруашылығының шикізатын өндейтін салалар.
A) Құрылыс, тамақ.
B) Қағаз, диірмен.
C) Химия, құрылыс.
D) Жеңіл, химия.
E) Жеңіл, тамақ.
15. Дүниежүзілік мұхиттағы ең терең шұңғыма.
A) Курил-Камчат.
B) Ява.
C) Филиппин.
D) Мариан.
E) Алеут.
16. Еуразияның солтүстік орман зонасының өсімдік түрлері:
A) аралас орман.
B) мәңгі жасыл қылқан жапырақты ормандар.
C) жалпақ жапырақты ормандар.
D) бұталар.
E) ылғалды ормандар.
17. Верный қаласындағы күшті жер сілкіну болған жыл.
A) 1888 жыл.
B) 1886 жыл.
C) 1884 жыл.
D) 1887 жыл.
E) 1889 жыл.
18. Қазақстан аумағының ... шөл зонасы алып жатыр.
A) 21 %
B) 25 %
C) 44 %
D) 35 %
E) 55 %
19. Шөл зонасында орналасқан қорықтың аты:
A) Үстірт.
B) Қорғалжың.
C) Марқакөл.
D) Алматы.
E) Наурызым.
20. Қорық құрудың басты мақсаты.
A) Тек қана туристік бағытта.
B) Табиғат нысандарын шаруашылық мақсатта пайдалану.
C) Табиғат ландшафтарының эталонын (үлгісін) сақтау.
D) Тек қана мәдени бағытта.
E) Тек қана емдік бағытта.
21. Қазақстан аумағында ... облыс бар
A) 16.
B) 14.
C) 19.
D) 21.
E) 17.
22. Батыс Қазақстанды Солтүстік Кавказдың аудандарымен байланыстыратын жол.
A) Орынбор-Ташкент.
B) Атырау-Астрахань.
C) Орал-Соль-Илецк.
D) Ақтау-Жаңа Өзен.
E) Мақат-Бейнеу.
23. Жаңа индустриалды елдер.
A) Аргентина, Мексика.
B) Бразилия, Уругвай.
C) Корея, Сингапур.
D) Гонконг, Ветьнам.
E) Қытай, Тайланд.
24. Экспертқа көп мөлшерде шығарылатын дақыл
A) Жүзім
B) Банан
C) Кофе
D) Ананас
E) Какао
25. Аталғандардың ішіндегі ұлттық дін -
A) христиан, ислам, синтоизм.
B) будда, индуизм, ламаизм.
C) ислам, христиан.
D) синтоизм, конфуциан, индуизм.
E) будда, ислам.
26. Австралияның солтүстік-батыс бөлігін ... алып жатыр:
A) Атакама шөлі.
B) Үлкен Виктория шөлі.
C) Үлкен құмды шөл.
D) Үлкен суайырық жотасы.
E) Тар шөлі.
27. 1932 жылы ... басқарған экспедиция Солтүстік Мұзды мұхитын бір жүзу маусымында (навигация) өту мүмкіндігін дәлелдеді.
A) Баренц
B) Ф.Нансен
C) И.Д.Папанин
D) Г.Седов
E) О.Ю.Шмидт
28. Географиялық қабық компоненттерінің біртұтас болып келу себебі ... байланысты.
A) температура режимі мен жауын-шашын мөлшеріне.
B) күнмен түннің ауысуына.
C) өсімдіктерден оттегінің бөлінуіне.
D) зат және энергия айналымына.
E) жердің орбиталық қозғалысына.
29. «Үндістанның Руры» - деп аталған басты көмір-металлургия базасы ...
A) Мангалуру.
B) Мадрас.
C) Бомбей.
D) Калькутта.
E) Дамодар.
30. ОАР неге қосарлы экономикалы ел:
A) Қала агломерациясы жоғары дамыған.
B) Оған экономикасы дамыған, дамушы елдердің де белгілері тән.
C) Халқының санының көп болуы.
D) Еңбекке жарамды адамдардың көп болуы.
E) Ауыл шаруашылығы дамыған.
35 нұсқа
1. Грек тілінен аударғанда «география» сөзінің мағынасы :
A) жерді сызу
B) жерді сипаттап жазу
C) жерді өлшеу
D) жерді оқу
E) жерді зерттеу
2. Тәуліктегі ауа құбылысы:
A) Жауын шашын
B) Жергілікті желдер
C) Ауа райы
D) Ауа массалары
E) Климат
3. Тянь-Шань тауларын зерттеген саяхатшы :
A) Г.Н.Потанин
B) И.В.Мушкетов
C) Н.А.Северцов
D) П.П.Семенов
E) А.И.Бутаков
4. Қазақстандағы ферроқорытпа зауыттары:
A) Кентау, Ақтау
B) Жезқазған, Жезді
C) Арал, Алматы
D) Қостанай, Көкшетау
E) Ақсу, Ақтөбе
5. Түсті металлургия ... комбинаттардан тұрады.
A) байыту
B) толық циклді
C) комплексті
D) қайта өңдейтін
E) жартылай циклді
6. Табиғат комплексін өзгертеді:
A) Климат.
B) Адам.
C) Өсімдіктер.
D) Жануарлар.
E) Жел.
7. Жер шарын бірінші рет айналып шыққан адам-
A) Фернан Магеллан.
B) Джеймс Кук.
C) Христофор Колумб.
D) Джон Кабот.
E) Вaско да Гама.
8. Африкаға бірненше рет саяхат жасаған зерттеуші:
A) Н.И.Вавилов.
B) Д.Ливингстон.
C) А.Веспуччи.
D) В.Юнкер.
E) Васко Да Гама.
9. Солтүстік Американың шығыс жағалауындағы жылы ағыс.
A) Гвиана.
B) Калифорния.
C) Оңтүстік пассат.
D) Лабрадор.
E) Гольфстрим.
10. Географиялық қабықтың ырғақтылық заңдылығы:
A) Күн мен түн ауысуы.
B) Өсімдіктердің өсуі.
C) Судың булануы.
D) Желдің соғуы.
E) Мұздардың еруі.
11. Астана және Петропавл қаласы ... өзен жағасында орналасқан
A) Арыс
B) Ақсу.
C) Есіл.
D) Ертіс.
E) Обаған.
12. Қазақстан аумағындағы негізгі топырақ түрі:
A) Қоңыр
B) Сұр
C) Күлгін
D) Қара
E) Қызыл
13. Қазақстандағы миллионер-қала.
A) Тараз.
B) Орал.
C) Астана.
D) Қарағанды.
E) Алматы.
14. Сыртқа мұнай шығаратын елдер.
A) Бразилия, Алжир.
B) Қытай, Корея.
C) Сауд Арабиясы, Кувейт.
D) Үндістан, Египет.
E) АҚШ, Мексика.
15. Пландағы қашықтықтың жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін көрсететін сан:
A) азимут
B) полюс
C) нивелир
D) масштаб
E) флюгер
16. Еуропаның биік тауы:
A) Алпі.
B) Аппалач.
C) Қырым.
D) Орал.
E) Хибин.
17. Халқының саны көп халық:
A) американдықтар
B) орыстар
C) үндістер
D) қытайлықтар
E) ағылшын
18. Топырағы құнарлы табиғат зонасы:
A) Тайга зонасы.
B) Дала зонасы.
C) Тундра зонасы.
D) Батпақты жер.
E) Тропиктік орман зонасы.
19. Ылғалдану коэффициенті бұл - …
A) жауын-шашынды күндердің ашық күндерге қатынасы.
B) буланудың температураға қатынасы.
C) мұндай коэффициент болмайды.
D) жылы және суық күндердің қатынасы.
E) жылдық жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы.
20. Наурызым қорығы орналасқан облыс.
A) Ақтөбе.
B) Қостанай.
C) Солтүстік Қазақстан.
D) Ақмола.
E) Қарағанды.
21. ... Үстірт қорығында өсіріліп, көбейтіледі.
A) Марал, таутекелер
B) Жабайы қой - муфлон
C) Күзен және ақ тышқан
D) Дала барысы, тарлан мысықтар
E) Голян (көкталма балық) және ускум балықтары
22. Кеңестік Қазақстанда ауыр машина жасау айрықша дамыды
A) Пайдалы қазбалар кен орындарын игеру үшін.
B) Қазақстанның географиялық орнына байланысы.
C) Сол уақыттағы мемлекет басқарушыларының ерікті шешімінен.
D) Еңбек ресурстарының квалификациялық дайындығынан.
E) Жаңа жұмыс орындарыының қажеттілігінен.
23. Шымкенттің фосфор тұздарын өндіретін зауыты шикізатты алады.
A) Ақтөбеден.
B) Қызылордадан.
C) Арқалықтан.
D) Қаратаудан.
E) Павлодардан.
24. Ла-Манш бұғазы … елдерін бөліп жатыр.
A) Швеция мен Норвегия
B) Португалия мен Испания
C) Германия мен Дания
D) Ұлыбритания мен Франция
E) Греция мен Албания
25. Литосфералық плиталардың қозғалыс жылдамдығы жылына:
A) 8 см
B) 1 мм-ден 1 см-ге дейін
C) 10 см ден - 16 см-ге дейін
D) 7 см-ден 15 см-ге дейін
E) 1 см-ден 6 см-ге дейін
26. Адамның шаруашылық әрекеттерінен жердегі көп өзгерген табиғат кешені:
A) Ормандар.
B) Шөлдер.
C) Таулар.
D) Саванналар.
E) Тоғайлар.
27. Ең тұңғыш «Ермак» мұзжарғыш кемесі жасалды:
A) М.Ломоносовтың жобасымен.
B) Ю.Шмидтің жобасымен.
C) Седовтың жобасымен.
D) С.Макаровтың жобасымен.
E) Ф.Нансеннің жобасымен.
28. Бетпақдаланың биік нүктесі.
A) Мұзтау.
B) Ақсораң.
C) Жамбыл.
D) Абай.
E) Ақдым.
29. Табиғатты қорғау туралы алғашқы заң 1273 жылы ... шықты.
A) Ресейде
B) Францияда
C) Англияда
D) Грецияда
E) Италияда
30. Қазақстанның Ресеймен шекарасы ... экономикалық аудандары арқылы өтеді.
A) Солтүстік-Батыс, Солтүстік
B) Орталық қара топырақты
C) Украина, Кавказ
D) Орталық, Волга-Вятка
E) Поволжье, Урал, Батыс-Сібір
