37. Көшбасшылықтың негізгі стильдерін өз сөзіңізбен жазыңыз.
20 ғ. Басында Курт Левин басқарудың 3 стильін көрсетті. Олар:
Либеральды стиль:
• басшыдан жоғарыдан жарлық күтеді немесе кеңестің шешім күтеді.
• бағыныштыларына тапсырманы бергенде өтінеді.
• өзінен бар жауапкершілігін алып тастайды.
• кадрларды таңдаумен шұғылданбайды
• өзінің білімін толықтырып отырады
• бағыныштыларымен өзара қатынасқа бармайды
• жұмсақ
• формальды тәртіпті қолдайды.
Авториталды стиль:
• мәселені жеке өзі шешеді
• команда береді, бұйырады, жарлық береді
• жауапкершілікті өзіне алады немесе бағыныштыларына салады
• ынталандыруды толық басып тастайды
• билікті мамандардан қорқады
• жан жақты білімді
• қызметкерлерімен алшақ, ар қатынаста болмайды
• қатал тәртіпті қолдайды
• жазаны негізгі әдіс ретінде қолдайды, тандаулы адамдарды тек мейрамдарда мадақтайды.
Демократиялық стиль:
• шешім қабылдаудың алдында бағыныштыларымен ақылдасады
• бағыныштыларына тапсырманы ұсынады
• жауапкершшілігі өзіне берілген өкілеттікпен таратады
• бағыныштыларының ынтасын қолдау
• icкep, білімдi мамандарды таңдайды
• үздіксіз өзінің білімін толықтырып отырады
• бағыныштыларымен ара қатынаста болуды жақсы кӛреді
• саналы тәртіптi жақтайды.
38.Оқушының көшбасшылыққа жетелейтін қасиеттерін топтастырыңыз.
Оқушыны көшбасшылыққа жетелейтін жеке қасиеттер:
• қарым-қатынас орната білу;
• топты қалыптастыра, біріктіре білу;
• мақсатын анықтау;
• қажет тапсырмаларды беру және оны орындату;
• адамдардың қажеттіліктерін, қызығушылықтарын білу, оны қорғау;
• аз уақытта кӛп ақпаратты игере білу;
• белгілі біржағдайда шешім қабылдай алу;
• үлкен шығармашылық қасиеттер болу керек.
39.Оқушылардың бойында көшбасшылықты қалыптастырудағы мұғалім рөлін өз сөзіңізбен жазыңыз.
Көшбасшы – топ мүшелерінің мінез – құлқына доминаттылық және бағындыруға қатысты негізінде әсеретеу процесі. Оқушылардың бойында осы қасиеттерді қалыптастыру үшін мұғалімнің атқарар ролі өте зор болып табылады. Ол үшін әрбір оқушының ішкі түйсігінде алға ұмтылу, даму, жан-жақтағы ортаны ерекше сезіну, алға қойған мақсаттарға жетудің жолдарын қарастыру, өз ортасында беделге ие болу, сауаттылықты арттыру, іздену, мәдениетті сөйлеу, кез келген жағдайда өзін көрсете білу, тығырыққа тірелмейтін түрлі жұмыстар атқару және өзін жеке тұлға ретінде санап, мемлекетке қызмет етуге дайындауы қажеттілігін сезінуі шарт. Оқушы осы қасиеттерге ие болған жағдайда оларды болашаққа, көшбасшылыққа дайындаушы мұғалімдерге бірме-бір септігі теді. Баланың бойындағы бар қабілеті жетілдіру соншалықты дағдылы болып табылады. Себебі оқушы ойға алған істерін жандандыра біледі. Оқушылардың бойында көшбасшылық орын алмаған жағдайда оқытушы қызықты тапсырмалар мен әңгіме сабақтары арқылы көшбасшылыққа икемдей алады. Алдымен көшбасшы дегеніміздің не екендігін түсіндіреді. Оның қыр-сырын, егжей-тегжейлі оқыта келе ол қасиетті өзіне қаблдаған жағдайда қандай жетістікке тап болатындығына мән береді. Мәселен, класс ішінде бірнеше оқушы басқаларға қарағанда көшбасшылығын қалай білдіреді. Ол алдымен сыртқы ортадағы қарым-қатынасынан аңғарылады. Сөйлеу мәдениеті, басқаларды тыңдай білу сауаттылығы, тапсырманы жауапкершілікпен орындау шеберлігі, сауаттылықтың басты қызмет атқаратынын сезе білушілігі, кз келген жағдайда қиындықтан жол таба білуі сияқты басты құндылыққа ие адами қасиеттері мен сабақтағы озат оқушы екендігін дәлелдеуде жалғасады.
Достарыңызбен бөлісу: |