1. Ұлттық банк Қазақстан Республикасының Орталық банкі
Ұлттық банк – Қазақстан Республикасының Орталық банкі
жүктеу/скачать 51,07 Kb.
|
ҚазҰлтБанк
пз №2, stud.kz-38235
| 1. Ұлттық банк – Қазақстан Республикасының Орталық банкі
1.1 Ұлттық банк, оның мақсаттары, міндеттері, қызмет бағыттары Қазақстан Республикасында екі деңгейлі банк жүйесі бар. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының орталық банкі болып табылады және Қазақстан Республикасының банк жүйесінің жоғарғы (бірінші) деңгейін білдіреді. Ерекше құқықтық мәртебесі бар Қазақстанның Даму Банкін қоспағанда, барлық қалған банктер банк жүйесінің төменгі (екінші) деңгейін білдіреді. Ұлттық Банк өз құзыреті шегінде басқа елдердің орталық банктерімен және банктерімен, халықаралық банктерде және басқа да қаржы-несие ұйымдарында Қазақстан Республикасының мүдделерін білдіреді. Ұлттық банк өз міндеттерін орындаған кезде пайда табу мақсатын басшылыққа алмау керек. Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Президентіне есеп береді, бірақ оған заңмен берілген өкілеттіктер шегінде және өз қызметінде тәуелсіз. Ұлттық Банк өз қызметін Қазақстан Республикасының Үкіметімен үйлестіреді, өз қызметінде Үкіметтің экономикалық саясатын ескереді және егер бұл оның негізгі функцияларын орындауға және ақша-несие саясатын жүзеге асыруға қайшы келмесе, оның жүзеге асырылуына жәрдемдеседі. Ұлттық банк басқарудың тік тізбегі бар біртұтас орталықтандырылған құрылым болып табылады. Ұлттық банктің жоғарғы органы — басқарма, ал жедел басқару органы — директорлар кеңесі. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының Орталық банкі болып табылады, Қазақстан Республикасы банк жүйесінің жоғарғы (бірінші) деңгейін білдіреді, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектерде Қазақстан Республикасының Президентіне есеп береді. «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Заң күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы Қазақстан Республикасының Конституциясын және өзге де заңнамалық актілерін, Қазақстан Республикасы Президентінің актілерін басшылыққа алады. Қазақстан Республикасы, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары мен келісімдері[1]. Қазақстан Ұлттық Банкі заңды тұлға болып табылады, дербес балансы бар, толық өзін-өзі қаржыландыру қағидаттарында жұмыс істейді және оған ведомстволық бағыныстағы бөлімшелермен бірге басқарудың тік тізбегі бар біртұтас орталықтандырылған құрылымды білдіреді. Қазақстан Ұлттық Банкі өз қызметін Қазақстан Республикасының Үкіметімен үйлестіреді және онымен тұрақты консультациялар жүргізеді. Ол сондай-ақ өз қызметінде Үкіметтің экономикалық саясатын ескереді және егер бұл оның негізгі функцияларын орындауға және ақша-несие және валюталық саясатты жүзеге асыруға қайшы келмесе, оны жүзеге асыруға ықпал етеді. Үкiмет Қазақстан Ұлттық Банкiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi, сол сияқты Қазақстан Ұлттық Банкi де Үкiметтiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейтiндей, өзi осындай жауаптылықты өзiне алатын жағдайларды қоспағанда. Өкiлдi және атқарушы билiк органдарының Қазақстан Ұлттық Банкiнiң және оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң заңмен белгiленген өкiлеттiктерiн жүзеге асыруындағы қызметiне араласуға құқығы жоқ. Қазақстан Ұлттық Банкi өз құзыретiне жататын мәселелер бойынша Қазақстан Республикасының заңдарының негiзiнде және оларды орындау мақсатында барлық банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын банктік емес қаржы ұйымдары орындауға мiндеттi нормативтiк құқықтық актiлер шығарады. Қазақстан Ұлттық Банкі және олардың клиенттері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы басқа да заңды және жеке тұлғалар берген лицензиялардың негізінде. Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілері «Қазақстан Ұлттық Банкінің Хабаршысы» - «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Хабаршысы» ресми басылымдарында қазақ және орыс тілдерінде жарияланады. Қазақстан Ұлттық Банкінің Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген және өз атауы бар мөрі болады. Қазақстан Ұлттық Банкінің заңды тұлға мәртебесі бар құрылымдық бөлімшелерінің өз мөрі болады. Қазақстан Ұлттық Банкінің өз эмблемасы бар. Қазақстан Ұлттық Банкінің орталық кеңсесі Алматы қаласында орналасқан. Ұлттық банктің негізгі мақсаты – Қазақстан Республикасында баға тұрақтылығын қамтамасыз ету. Негізгі мақсатқа жету үшін Ұлттық Банкке мынадай міндеттер жүктелді: мемлекеттік ақша-несие саясатын әзірлеу және іске асыру; төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету; валюталық реттеу мен валюталық бақылауды жүзеге асыру; қаржы жүйесінің тұрақтылығына жәрдемдесу. Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының отырыстары қажеттілігіне қарай, бірақ айына кемінде бір рет өткізіледі. Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының кезектен тыс отырыстары Қазақстан Ұлттық Банкі Төрағасының немесе Басқарманың үш мүшесінің өтініші бойынша шақырылады. Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқарма мүшелері Басқарма отырысының тағайындалғаны туралы дереу хабардар етіледі және тағайындалған күнге дейін 10 күн бұрын Басқарма отырысының материалдарымен қамтамасыз етіледі. Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқарма мүшелері Басқарманың қарауына енгізілген мәселелер бойынша қосымша ақпаратты сұратуға құқылы. Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқарма мүшелері алынған ақпараттың құпиялылығын сақтайды. Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының отырыстарын Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы, ал ол болмаған жағдайда оны алмастыратын адам басқарады. Басқарма Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасын немесе оны алмастыратын адамды қоса алғанда, Басқарма мүшелерінің кемінде үштен екісі қатысқан жағдайда шешім қабылдауға уәкілетті. Басқарманың шешімі қатысып отырған мүшелердің жай көпшілік дауысымен қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда Қазақстан Ұлттық Банкі Төрағасының дауысы шешуші болып табылады. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы бiр апта мерзiмнен кешiктiрмей Басқарманың шешiмiн өзiнiң қарсылықтарымен қайта талқылау және дауыс беру үшiн қайтаруға құқылы. Басқарма олардың жалпы санының үштен екісінің даусымен бұрын қабылданған шешімді бекітсе. Шешімге Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы қол қояды. Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының мүшелері Басқарма қабылдаған шешімдер үшін, тіпті егер оларды қабылдау үшін дауыс бермесе де, бірақ қабылданған шешіммен келіспейтінін бірден мәлімдемесе де жауапты болады. Басқарманың қарауына мәселелерді Дирекция және Басқарма мүшелері енгізеді. Өз құзыретіне жататын мәселелер бойынша. Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулылар қабылдайды. Ұлттық Банк Басқармасының жұмыс тәртібі оның Ережесінде айқындалады. Қазақстан Ұлттық Банкінің Директорлар кеңесі Алматы қаласында орналасқан. Қазақстан Ұлттық Банкінің төрағасын Парламенттің келісімімен Қазақстан Республикасының Президенті 6 жыл мерзімге тағайындайды. Төраға мемлекеттік органдармен, банктермен, несиелік, халықаралық, шетелдік және өзге де ұйымдармен қарым-қатынаста Қазақстан Ұлттық Банкінің атынан әрекет етеді және сенімхатсыз өкілдік етеді. Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы отставкаға кетуге екі ай қалғанда Қазақстан Республикасының Президентіне жазбаша өтініш беру арқылы отставкаға кетуге құқылы. Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасын Қазақстан Республикасының Президенті қызметінен босатады. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасына Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қызметi үшiн жауапты болады және осы Заңда көзделген өкiлеттiктердi қоспағанда, Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қызметi бойынша жедел және атқарушылық шешiмдер қабылдау өкiлеттiгi берiледi. Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы үшін қолданыстағы заңнама. Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарларын Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Президентi Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасын тағайындау мерзiмiне қарамастан 6 жыл мерзiмге тағайындайды. Қазақстан Ұлттық Банкі. Төрағаның орынбасарлары Қазақстан Ұлттық Банкінің атынан сенімхатсыз өкілдік етеді және өз құзыреті шегінде құжаттарға қол қояды. Төрағаның орынбасарларын Қазақстан Ұлттық Банкі Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Президенті қызметтен босатады. Қазақстан Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары қызметінен кетуге екі ай бұрын Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы арқылы Қазақстан Республикасының Президентіне жазбаша өтініш беру арқылы өз өкілеттігін тоқтата алады. Қазақстан Ұлттық Банкінің құрылымына мыналар кіреді: - 12 департаменттен (Астанада бір департамент), 9 дербес бөлімнен тұратын орталық аппарат. - Алматы қаласындағы 16 аумақтық филиал және екі филиал: Кассалық операциялар және құндылықтарды сақтау орталығы және Ұлттық Банктің Операцияларды қолдау орталығы. - Ұлттық банктің 2 өкілдігі: - Ұлттық банктің Ресей Федерациясындағы өкілдігі; - Ұлттық банктің Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігіндегі өкілдігі; - 4 есеп беретін ұйым: - «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстандық банкаралық есеп айырысу орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны; - «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банктік қызмет көрсету бюросы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны; - «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан теңге сарайы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны; - «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банкнот фабрикасы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны. Ұлттық Банк акционерлік қоғамдардың құрылтайшысы болып табылады: - «Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры»; - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің «Q-BRO» резервтік орталығы. – Ұлттық банк акционерлік қоғам акционерлерінің бірі болып табылады - «ГНПФ» жинақтаушы зейнетақы қоры. жүктеу/скачать 51,07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|