36.Теломерлер, теломеразалар, маңызы.
Теломера — хромосоманың екі иығының ұшындағы бөлігі,
теломерлік ДНҚ мен белоктардан құралған. Барлық адамдар мен
омыртқалылардың хромосомаларындағы теломерлік
ДНҚ TTAGGG нуклеотидтердің біртекті (монотонды)
қосылысынан тұрады. Теломерлерде ешқандай генетикалық
ақпарат болмайды, сондықтанда теломерасыз олардың біршама
бөлігі түсіп қалған кезде де геном бірқалыпты қызмет ете береді.
Теломерлердің негізгі қызметінің өзі де осы болса керек, яғни
олар геномның маңызды бөлігін толық репликацияланбаудан
қорғап, буферлік қызмет атқарады. Теломерлердің
қызметі:1)механикалық,тұрақтандырушы,гендердің
экспрессиялануына әсер етуі,есептеу қызметі.
Теломеразалар – жасушаның әр бөлінуінде қысқарған хромосома
ұштарын қалпына келтіруші фермент. Барлық жасушаларда ДНҚ-
ның толық репликацияланбаған учаскелері қалпына келуі қажет.
Бұл қызметті теломеразалар атқарады. Теломеразалардың
қызметі: қысқа , жаңадан синтезделген тізбекті ұзартпай, ескі
матрицалық ұзын тізбекті ұзартады.
37.м-РНҚ,
оның
бірінші,
екінші,
үшінші
реттік
құрылымдары,
генетикалық
кодтың
қасиеттері.
Динуклеотидті жазу.
Ақпарыттық РНҚ
сирек жағдайда
матрицалық РНҚ
(
мРНҚ
)
деп те аталады, өйткені информациялық РНҚ-да, матрицадағыдай,
полипептид синтезделеді. мРНҚ молекуласы тиісті гені бар ДНҚ-
ның белгілі учаскесінде синтезделеді және сол геннің көшірмесін
дәл
түсіріп
алады.
Осындан
кейін
мРНҚ ядродан цитоплазмағашығады
да, рибосомалармен қосылады, ақуызсинтезі
осылайша
басталады.
Генетикалық код
— тірі организмдерге тән нуклеин
қышқылдары молекуласындағы тұқым қуалаушы (генетикалық)
ақпараттың нуклеотидтертізбегі түріндегі біртұтас “жазылу”
жүйесі. Бұл — барлық тірі организмдерге ортақ заңдылық.
Генетикалық код бірлігі — ДНҚ мен РНҚмолекуласындағы 3
нуклеотид
(триплет)
тізбектерінен тұратын кодон
(аРНҚ
нуклеотидтерінің триплеттері)
болып табылады. Триплеттілігі -
генетикалық код бірлігі - ДНҚ мен РНҚ молекуласындағы 3
нуклеотид (триплет) тізбектерінен тұратын кодон (аРНҚ
нуклеотидтерінің триплеттері) болып табылады. Гендегі
кодондар тізбектегі осы гендік кодтайтын ақуыздағы амин
қышқылдар тізбегін анықтайды. Арнайлылығы кез-келген кодон
нақты бір амин қышқылын анықтайды.
Достарыңызбен бөлісу: |