Бақылаусұрақтары:
Желдіңтүрлерінатаңыздар?
Желдіңкөрсеткіштеріқандай?
Желбейнесінқалайсалады?
Желдіңкөрсеткіштерінөлшейтінаспаптарынатаңыздар?
№ 7 Зертханалық-тәжірибелік жұмысТақырып: Үсіктерді (бозқырауларды)болжау.
Сабақтың мақсаты: Үсіктерді болжау үшін әртүрлі әлдістермен танысуӘдістіңмәні:Орташатәуліктіктемпературалароңболғанкездежербетініңнемесе ауа температурасының төмендеуін үсік деп атайды. Қазақстанбойыншаүсіктербарлықжерлердекездеседі.Сондықтанолардыңпайдаболуыжәнеауылшаруашылықөсімдіктергеәсерінзерттеудіңмаңызыөтежоғары.Үсіктертуралымәліметтер территорияларыныңүсіккеқауіптілігінбағалаужәнежылусүйгішөсімдіктердіңорналастырылуыннегіздеуүшін,ауылшаруашылықдақылдардыңсебужәнеөнімжинаумерзімдерінанықтауүшінқажет,аязғатөзімділігінселекцияарқылыкөтеру,соныменқатарөсімдіктердібұлқауіптіметеорологиялыққұбылыстанқорғауүшін күресушараларынәзірлеуқажет.Қоңыржайклиматаймағындакөктемгіжәнеқыстыкүнгі ызғарлар әдеттегі метеорологиялық құбылыс. Ауыл шаруашылықдақылдарғавегетациялық кезеңіндеболатынызғарларөтеқауіпті.Өтеқауіптілер бұл көктемде кеш болатын және ерте күзгі бозқыраулар.Ызғарлардың пайда болуына әсер ететін үрдістерің түрлеріне және ауа райынабайланыстыызғарлардыңүштүрінайырады:
Адвективтіүсіктер.Арктикаданкелгенсуықауаныңкелуінебайланыстыәдеттекөктемдежәнекүздепайдаболады.Бұлкездежермаңайындағыауаныңтемпературасытөмендейді.Тәуліктіктемпературасының амплитудасы үлкен болмайды, жер бетінің маңайыменекіметрбиіктегіауаныңтемпературасыныңайырмашылығыөтеазболады.Адвективті үсіктер бірнеше тәулік бойы болу мүмкін, үлкен территориялардабайқалып,жергілікті жағдайлардыңоларғаәсерітөменболады.
Радиациялық үсіктер. Орташа тәуліктік температуралар салқын жәнежел болмайтын,аспан ашық болған түндерде жылудың аспанға сәулеленунәтижесіарқылыжербетініңкүштісалқындауынабайланыстыболады.Осындай жағдайда жер бетінің және шөп жамылғысының маңайында ортаесеппентемпература2,5-3,0Стөмен,алСолтүстікҚазақстанныңконтиненталдыклиматжағдайында4,0-4,5 Стөменболады.
Достарыңызбен бөлісу: |