1. Пән туралы ақпарат Пәннің атауы

жүктеу/скачать 1,57 Mb.

бет	3/4
Дата	26.05.2022
өлшемі	1,57 Mb.
	#145171

1 2 3 4

Байланысты:
Цитология Биология-естествознание (1)

Жұмыс түрі	Бір тапсырмаға қойылатын баға (max балл)	Тапсырма саны
Жиынтық баға
Рейтинг 1
1	Практикалық жұмысты орындау және қорғау	100	7	700
2	Ағымдағы тест тапсырмаларына жауап беру	100	7	700
3	БӨЖ мен БОӨЖ бойынша тапсырмаларды орындау	100	7	700
Барлығы 2100/21=100
Рейтинг 2
1	Практикалық жұмысты орындау және қорғау	100	8	800
2	Ағымдағы тест тапсырмаларына жауап беру	100	8	800
3	БӨЖ мен БОӨЖ бойынша тапсырмаларды орындау	100	8	800
Барлығы 2400/24=100

Емтиханға жіберу рейтингісінің бағасы академиялық кезең бойынша алынған барлық ағымдық және аралық бақылаулар бағасы қосындысының орташа арифметикалық мәні болып табылады:

ЖР = (АБ1 + АБ2 + АБ3 +…. +АБn + АрБ1 + АрБ2) / (n+2),
мұндағы ЖБ –емтиханға жіберу рейтингісі; АБ – ағымдық бақылау; АрБ – аралық бақылау; n – ағымдық бақылаулар саны; 2 – аралық бақылаулар саны.
Пән бойынша қорытынды бақылауға пән бағдарламасының барлық талаптарын орындаған (барлық практикалық (семинарлық, зертханалық) жұмыстарды және БОӨЖ, БӨЖ бойынша тапсырмаларды орындаған және тапсырған), емтиханға жіберу рейтингісін (50 баллдан кем емес) жинаған білім алушы жіберіледі. Пән бойынша емтиханға жіберу рейтингісі оң баға болмаса (50 баллдан кем емес) білім алушы емтиханға жіберілмейді.
Пән бойынша қорытынды баға автоматты түрде төмендегі формула бойынша есептеледі:
Қ = (Р1+Р2)/2*0,6+емтихан бағасы*0,4,
мұндағы Р1 – бірінші аралық бақылау бағасы; Р2 – екінші аралық бақылау бағасы.
Пән бойынша қорытынды баға білім алушы тек емтиханға жіберу рейтингісі бойынша да, қорытынды бақылау бойынша да оң баға (50 баллдан кем емес) алған жағдайда есептеледі. Қандай да бір дәлелді немесе дәлелсіз себептермен қорытынды бақылауға келмеген жағдайда «Емтихан бағасы» бағанасына «0» (нөл) қойылады. Пән бойынша аралық аттестация нәтижелері білім алушыға сол күні хабарланады.

Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың төрт баллдық жүйе бойынша сандық эквивалентке сәйкес әріптік жүйесі

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Баллдардың сандық эквиваленті	Баллдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
А	4,0	95-100	Өте жақсы
А-	3,67	90-94	Өте жақсы
В+	3,33	85-89	Жақсы
В	3,0	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74
С	2,0	65-69	Қанағаттанарлық
С-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D-	1,0	50-54
FХ	0,5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24	Қанағаттанарлықсыз

Бағалау критерийлері

Әріптік жүйе бойынша баға	Баллдар (%-тік шамасы)
Әріптік жүйе бойынша баға	90-100	70-89	50-69	0-49
Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз
Бақылау сұрақтары бойынша әңгімелесу	жүйелі теориялық білімді көрсетеді, терминологияны иеленеді, құбылыстар мен процестердің мәнін қисынды және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді қорытындылар мен қорытындыларды жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгеруін және нақтылайтын сұрақтарға тез жауап беру қабілетін көрсетеді	теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін қисынды және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелденген тұжырымдар мен қорытындыларды жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгеруін көрсетеді, бірақ бұл ретте өздігінен немесе оқытушының елеусіз түзетуі кезінде елеусіз қателер жасайды	терең емес теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен үдерістерді талдаудың әлсіз қалыптасқан дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай білу және мысалдар келтіре білу біліктілігінің жеткіліксіздігі, монологиямен, терминологиямен, қисындылықпен және баяндаудың дәйектілігімен еркін меңгерілмегенін көрсетеді, оқытушы түзеткен кезде ғана түзете алатын қателерді жасайды	пәннің теориялық негіздерін білмеу, құбылыстар мен процестерді талдаудың қалыптаспаған дағдысын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді әлсіз меңгергенін көрсетеді, терминологияны меңгермейді, мазмұнда логикалық және бірізділіктің болмауын көрсетеді, оқытушының түзетуі кезінде түзете алмайтын қателерді жасайды, сабаққа жауап беруден бас тартады.
Қорытынды білім деңгейін тексеру үшін ситуациялық (оқу) міндеттерді шешу	90-100% дұрыс шешілген есептер	70-89% дұрыс шешілген есептер	50-69% дұрыс шешілген есептер	0-49% дұрыс шешілген есептер
Практикалық (семинарлық) сабақтарда жұмыс	практикалық жұмысты іс-әрекеттің қажетті реттілігін сақтай отырып, толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, кестелерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде мәселенің мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдардың нақты анықтамасы мен түсінігін береді; жауаптарды жаңа мысалдармен сүйемелдейді, жаңа жағдайда білімді қолдана алады; оқылатын және бұрын зерделенген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде меңгерген материалмен байланыс орната алады.	"5" бағасына қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшілікке жол берілді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5-бағаға қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ басқа пәндерді оқу кезінде меңгерілген бұрын оқыған материалмен және материалмен байланысты пайдаланбай жаңа жағдайда білімді қолданбай берілген; бір қате жіберілген немесе екі кемшіліктен артық емес, білім алушы оларды өздігінен немесе оқытушының шағын көмегімен түзете алады..	жұмысты толық емес, бірақ практикалық жұмыс көлемінің 50% кем емес орындады, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытынды алуға мүмкіндік береді; жұмысты жүргізу барысында қателіктер жіберілген. Сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы мәселенің мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі меңгеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын меңгеруде жекелеген олқылықтар бар; бір қатеден артық емес және екі кемшілікке жол берілген.	жұмысты толық емес немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді; Сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен іскерлікті игермеуді көрсетеді; 3 бағалау үшін қажеттіден көп қателер мен кемшіліктер жіберілген немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды.
Коллоквиумдардың әртүрлі түрлері (ауызша, жазбаша, аралас, экспресс және т. б.))	білім алушы жүйелі теориялық білімдерін көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін қисынды және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен қорытындыларды жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгеруін және нақтылайтын сұрақтарға тез жауап беру қабілетін көрсетеді	білім алушы берік теориялық білімдерін көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін қисынды және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелденген тұжырымдар мен қорытындыларды жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгеруін көрсетеді, бірақ бұл ретте өздігінен немесе оқытушының елеусіз түзетуі кезінде жылдам түзететін Елеулі емес қателер жасайды	білім алушы терең емес теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен үдерістерді талдаудың әлсіз қалыптасқан дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай және мысалдар келтіре білудің жеткіліксіздігі, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логикалық және мазмұндаудың дәйектілігін еркін меңгеруін көрсетеді, оқытушы түзеткен кезде ғана түзете алатын қателерді жасайды	білім алушы пәннің теориялық негіздерін білмеу, құбылыстар мен үдерістерді талдаудың қалыптаспаған дағдысын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді әлсіз меңгергенін көрсетеді, терминологияны меңгере алмайды, қисынды және мазмұндаудың дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, оқытушының түзетуі кезінде түзете алмайтын қателерді жасайды, жауап беруден бас тартады.
Аралық білім деңгейін тексеру үшін бақылау жұмысы	қатесіз және кемшіліксіз орындалған жұмыс үшін қойылады, тапсырмалардың кемінде 90% орындалуы тиіс.	жұмыс үшін кемінде бір қате және бір кемшілік, үш кемшілік болған жағдайда қойылады. Тапсырмалардың 70-тен 89% - ға дейін орындалуы тиіс	Егер білім алушы барлық жұмыстың кемінде 50% дұрыс орындаған болса немесе бір қатеден және екі кемшіліктен артық емес, бір қатеден және бір қатеден артық емес, үш қатеден артық емес, бір қатеден артық емес және үш кемшіліктен артық емес болса, төрт-бес кемшіліктер болған жағдайда қойылады.	егер қателер мен кемшіліктер саны 3 бағалау нормасынан асып кетсе немесе барлық жұмыстың 50% кем дұрыс орындалса қойылады
Аралық бақылауға арналған тест түріндегі тапсырмалар	100-90% дұрыс жауаптар	89-70% дұрыс жауаптар	69-50% дұрыс жауаптар	49-0% дұрыс жауаптар

11. Оқытушы талабы

Білімалушылардың оқу жетістіктерін бағалау саясаты академиялық адалдық, талаптардың бірлігі, объективтілік пен адалдық, ашықтық және ашықтық принциптеріне негізделген.
Бірінші сабақта мұғалім білімалушыларға пәннің бағдарламасы (силлабусы), пәннің жоспарланған оқыту нәтижелері және оларды бағалау тәртібі туралы таныстырады.
Академиялық әділетсіздік байқалған жағдайда ЖОО білім алушылары тарапынан:
- аудиториядағы және аудиториядан тыс сабақтар кезінде: бірінші жол берілген тәртіп бұзғаннан кейін құрылған комиссия білім алушылармен әңгімелесу өткізеді; актіде шығарылған ескерту және қабылданатын шара (бағаланатын жұмыс үшін бағаны төмендету; білім алушының жазбаша жұмысын жою, бақылау іс-шарасын қайта өткізуге ұсыныс және т.б.) тіркеледі. Академиялық адалдық фактілеріне қайта жол берілген жағдайда оқу жылы ішінде қайта комиссия құрылады, акт жасалады және одан әрі шешімдер қабылдау үшін тәртіптік-сыбайлас жемқорлыққа қарсы кеңеске (бұдан әрі – ТСЖҚК) беріледі;
- аралық немесе қорытынды аттестаттау кезінде: Академиялық әділетсіздік көрсеткен білім алушы сол академиялық кезеңде емтиханды қайта тапсыру құқығынсыз аудиториядан шығарылады. Бұл ретте емтихан ведомосына «Академиялық әділетсіздік танытқаны үшін емтиханнан алынды» деген жазба жазылады, оның түрі көрсетіледі. Емтиханды қайта тапсыру жазғы семестрде немесе келесі академиялық семестрде ақылы негізде жүзеге асырылады. Бұл ретте білім алушы осы оқу пәніне қайта жазылады, оқу сабақтарының барлық түрлеріне қатысады, жұмыс оқу бағдарламасына сәйкес оқу жұмысының барлық түрлерін орындайды және емтихан тапсырады. Емтиханнан қайта шығарылған жағдайда (ЖОО-да оқудың барлық кезеңі ішінде) білім алушы ШҚМУ-ға қайта қабылдану құқығынсыз оқудан шығарылады.
Білім алушының барлық аудиториялық сабақтарға кешікпей, сабаққа қатысуы міндетті. Сабақтан қалған жағдайда деканатта тағайындалған тәртіппен өтелінеді.
Берілген курстың білім алушылар контингентіне кірмейтін бөгде адамдардың дәріске қатысуына тыйым салынады.
Жұмысты көрсетілген мерзімде тапсыру қажет. Барлық тапсырмаларды тапсырудың соңғы мерзімі емтихан сессиясына 5 күн қалғанға дейін беріледі.
Әрбір оқу сабағы бойынша тақырыпты қайталау мен өтілген материалды өтеу міндетті. Оқу материалының меңгерілу дәрежесі жазбаша жұмыстармен немесе тестпен тексеріледі білім алушыларды тестілеу ескертусіз жүргізілуі мүмкін.
Білім алушының оқытушымен өзіндік жұмысын (БОӨЖ) орындау кезінде келесі негізгі функциялар ескеріледі:
- бірінші – оқу пәні бойынша бағыттау-бағдарлау сабақтары кезінде оқытушы берген ақпаратты білімалушылардың белсенді қабылдауын іске асыруды көздейді;
- екінші - оқытушының ұсынымы негізінде білімалушылардың өздігінен оқу-әдістемелік құралдарды, әдебиеттерді оқуын, үй тапсырмаларын, бақылау, курстық жұмыстарды және т.б. орындауын көздейді.
Бұл кезеңде білімалушылар жұмыс істеудің әдіс-тәсілдерін білу, қиындықтарды анықтау, өзін-өзі ұйымдастыру және өзіндік тәртіп талап етіледі;
- үшінші функция – өздерінде қиындық тудырған жағдайларды талдау мен жүйелеу, оқу материалын түсіну мен меңгерудегі қиындықтар себебін анықтау, басқа оқу әрекетін орындау. Білім алушы шешімі табылмаған қиыншылықтарды оқытушыларға арналған сұрақтар жүйесіне айналдырады (оларды саралайды, реттейді, ресімдейді), бұл сұрақтарға өз жауаптарының нұсқаларын дайындайды;
- төртінші функция түсініктеме, ақыл-кеңес, консультация алу үшін оқытушымен сұхбаттасуын білдіреді.

12 Емтихан сұрақтары

Цитологияның пәні мен мәселелері, оның биологиядағы орны.
Жасуша теориясы. Жасуша ағзаның құрылысының, қызметінің, жетілуінің, патологиялық өзгерістерінің бірлігі. Жасуша құрылыстарының ұқсастықтары. Дифференциациялау арнайы жасушалардың пайда болу үрдісі.
Жарық және электронды микроскопия тәсілдері және оларды жасушалардың құрылымы мен қызметін зерттеуде қолдану
Тірі жасушаларды зерттеу тәсілдері (ағзадан тыс жасушалар өсіндісі, қараңғы өріс микроскопиясы, фазалық-контрастық микроскопия, полярланған жарықта бақылау, люминесцентті микроскопия, цейтаферлі микротүсіру тәсілдері)
Фиксацияланған жасушалады зерттеу тәсілдері (цитохимимялық сапалық және сандық тәсілдер)
Прокариоттар және эукариоттар жасушаларының құрылыстары мен құрамдарының ұқсастықтары мен өзгешіліктері
Цитоплазма. Оның құрылысы мен қызметіне жалпы сипаттама. Цитоплазма матриксі (гиалоплазма), гиалоплазманың трабекулярлы жүйесі.
Жасуша қабықшасы. Химиялық құрамы, құрылымдық ерекшеліктері, пайда олуы мен эволюциясы.
Биологиялық мембраналар: құрылысы, химиялық құрамы, функциясы. Биологиялық мембраналардың қазіргі моделі.
Плазматикалық мембрана (плазмалемма): химиялық құрамы, ультроқұрылымы.
Плазмолемманың функциясы: мембрана арқылы заттардың белсенді және пассивті тасымалы. Сұрыптаулы өткізгіштік.
Рецепторлы қызметі: жасуша бетінің ақуызды және полисахаридті рецепторлары.
Фагоцитоз және пиноцитоз үрдістері кезіндегі плазматикалық мембранның ролі.
Плазматикалық мембрананың жасуша аралық контактілер (қарапайым десмосома, тығыз және саңылаулы) және арнайы құрылымдарды (микроталшықтар, кірпікшелер, талшықтар, фоторецепторлардың арнайы құрылымдары) түзудегі ролі
Эндолазмалық тор. Жалпы сипаттамасы. Түйіршікті ЭПТ-дың құрылысы мен қызметі. ЭПТ жүйесіндегі ақуыздың синтезі, жинақталуы және тасымалдануы. Ретикулум цитоплазмалық мембраналар көзі.
Түйіршіксіз ЭПТ-дың құрылысы мен қызметі. Түйіршіксіз ЭПТ-дың полисахаридтерді, майларды, стероидтарды және т.б. заттарды синтездеудегі ролі. Түйіршіксіз ЭПТ-дың түрлі химиялық агенттерді активсіздендірудегі ролі.
Көлденең-жолақ бұлшықет ұлпасындағы саркоплазматикалық ретикулум және оның қызметі.
Гольджи аппараты. Жалпы сипаттамасы, жасушадағы жинақталуы, ультроқұрылымы және химиялық құрамы. Диктиосома. Гольджи аппаратының атқаратын қызметтері: сегрегация, секреттерді және т.б. заттарды жетілдіріп, бөлуі. Гольджи аппаратындағы синтетикалық үрдістер.
Лизосомалар. Құрылымы, химиялық құрамы, лизосомалар типтері. Атқаратын қызметтері мен пайда болуы. Лизосомалардың жасушаішілік және жасуша сыртындағы ас қорыту үрдістерімен, фагоцитозбен және Гольджи аппаратының жұмысымен байланысы.
Митохондриялар. Олардың құрылымы: мембранасы, кристері, матриксі. АТФ-ты синтездеудегі ролі.
Жасушадағы АТФ синтезінің жолдары. Кристер құрылысы.
Митохондриялардың генетикалық аппараты және ақуыз синтездеу жүйесі.
Митохондриялардың пайда болуы.
Пластидтер. Жалпы сипаттамасы, құрылысы, классификациясы, қызметі.
Прокариотты және төменгі сатылы эукариотты жасушалардың фотосинтездік құрылымдары.
Пластидтердің онтогенезі және функциональді қайта құрылулары.
Өсімдік жасушаларының вакуольдері.
Микротүтікшелер: олардың құрылысы мен химиясы. Тубулиндер, олардың қасиеттері мен микротүтікшелер түзудегі ролі. Микротүтікшелердің жасуша бөлінуінің ахроматин жіпшелерін түзудегі ролі. Митоз кезіндегі ұршықтың хромосомалардың таралуындағы ролі. Цитоплазмалық микротүтікшелердің каркастық қасиеті.
Центриоль; ультроқұрылымы, репликациясы, жасушаның бөлінуіндегі маңызы. Жасушаның тіршілік цикліндегі центриольді аппараттың функциональді өзгерістері. Қ
арапайымдылардағы центриольдердің аналогі. Центриольді құрылымдардың қозғалыс органоидтарымен байланысы.
Базальді денешіктер, кірпікшелер мен талшықтар.
Микрофиламенттер: құрамы, құрылысы, функциясы. Микрофиламенттердің плазматикалық мембранамен және басқа да жасуша органеллеларымен байланысы.
Микрофибрилдер, немесе аралық микрофиламенттер, олардың сипаттамасы, ролі. Тонифибрилдер.
Жасуша ядросының құрылымы мен химиясы: ядро қабықшасының құрамы мен құрылысы, бөліну кезіндегі ядро қабықшасының тағдыры;
ядрошық – саны, ултроқұрылымы, химиясы, ядрошықтың физиологиясы, бөліну кезіндегі ядрошықтың тағдыры;
кариоплазма, ядро матриксі,
ядролық – плазматикалық зат алмасу.
Хроматин, хроматин ДНҚ-сы, диффузиялы және конденсацияланған хроматин, хроматиннің құрылымы, интерфазалы ядроның хроматині. Хроматиннің ядро қабықшасымен байланысы. Редупликация мен транскрипция кезіндегі хроматиннің құрылымы.
Жасуша тіршілігіндегі ядроның ролі. Ядроның негізгі функциялары: транскрипция, редупликация және генетикалық материалды тарату.
Хромосомалар құрылымы, морфологиясы. Гетерохроматин және эухроматин.
Митоздық хромосомалардың ультроқұрылымы.
Хромосомалық цикл, жасуша цикліндегі хромосомалардың құрылымдық үзіліссіздігі туралы концепция.
Кариотип туралы түсінік.
ДНҚ-ның молекулярлы құрылысы мен генетикалық құрылымы.
Жасушаның тіршілік циклі. Митоз циклі: интерфаза және митоз.
Прокариот жасушалардың бөлінуі.
Эукариот жасушаларының митоз жолымен бөлінуі.
Амитоз, эндомитоз.
Жасушалар дифференциациясы – ағзаның функцияларының әралуандылығын қамтамасыз ететін, гетерогенді жасушалық құрамының пайда болуы. Ядро мен цитоплазманың жасуша дифференциациясындағы ролі.
Дифференциация факторлары және осы үрдісті реттеу. Эмбриональді детерминация. Индукциялы әсер етулер. Дифференциацияның гуморальді және жүйке факторы.
Ісік трансформациясы.
Жасушаға зақымдағыш факторлардың ықпал жасауы. Паранекроз теориясы.
Жасуша зақымданған жағдайда органоидтарының құрылымының өзгерулері.
Жасуша ішілік репарация.
Жасушаның өлуі: жасушаның өлгенінің цитологиялық белгілері.
Жасушаларға алкогольдің әсері

13. Әдебиеттер тізімі

жүктеу/скачать 1,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4

1. Пән туралы ақпарат Пәннің атауы

Жұмыс түрі