Тапсырма №2 Есеп 1. Кәсіпорынның таза пайдасын анықтаңыздар, егер өткізілген өнімнің толық өзіндік құны – А мың тенге; өткізілген өнім құны – Б мың тенге; пайдаға салық – 24%, ҚҚС - 18%, басқа салықтар Г мың теңгені құраса; несиені қайтару – Д мың тенге. Мәліметтер төмендегі кестеде берілген.
Нұсқа
А
Б
Г
Д
1
2890
3890
250
230
2
3350
4400
270
220
3
3780
5100
290
250
4
4320
5500
310
270
5
5150
6350
330
290
Есеп 2. Төмендегі кестеде келтірілген мәліметтерді пайдалана отырып, жетіспейтін көрсеткіштерді анықтаңыздар және барлық ұяшықтарды толтырыңыздар.
Нұсқа
Бағасы, тенге
Өзіндік құн, тенге
Пайда, тенге
Рентабельділік, %
1
1000
900
2
1000
1000
3
1000
1100
4
1000
800
5
2000
1600
6
3000
2400
7
250
1000
8
2500
1000
9
25000
1000
10
1000
-100
11
1000
0
12
1000
100
Есеп 3. Барлық бұйымдар бойынша жоспармен салыстырғанда өнімнің нақтылы рентабельділігі қалай өзгергенін анықтаңыздар. Жоспарлы көрсеткіштер кестеде келтірілген. Жыл ішінде кәсіпорын А бұйымы бойынша өнімнің өзіндік құнының 7%-ға төмендеуіне, Б бұйымы бойынша 3,5% төмендеуіне қол жеткізді. Көтерме бағасы өзгеріссіз қалды.
Көрсеткіштер
А бұйымы
Б бұйымы
Бір бұйымның бағасы, тенге
150
75
Бір бұйымның өзіндік құны, тенге
100
50
Өткізілген бұйымдар саны, дана
1000
500
Есеп 4. Кезең ішінде кәсіпорын А тонна өнімді Бтг/т баға бойынша сатты; өнім бірлігінің толық өзіндік құны В тенге/т тең. Сол кезеңде Г мың тенге сомасында артық жабдық сатылды; жабдықтың қалдық құны Д мың тенге құрады. Қарастырылтаны кезеңде өткізуден тыс табыстар мен шығыстар сомасы – Е мың тенге. Төтенше шығыстар Ж мың тенге. Пайда салығы 35%.
Жалпы пайданы, салық салынғанға дейінгі пайданы, әдеттегі қызметтен түскен пайданы және таза пайданы есептеңіздер. Мәліметтер төменде келтірілген.
Нұсқа
А
Б
В
Г
Д
Е
Ж
1
23475
3750
3068
253
345
10
20
2
23860
3600
2950
410
500
12
18
3
24580
3800
3000
180
275
14
7
4
25015
3550
2880
312
420
16
15
5
25630
3850
3150
228
318
18
9
Есеп 5. Ағаш үйлердің өткізілуін ескеріп кварталға пайданың қалыптасу және бөліну жоспарын жасаңыз.
Бастапқы мәліметтер:
Кесте 1
Шығын элементтері
Шығын баптары
Барлығы,
Өзіндік құн
Материалдар, тг
Жұмыскерлер еңбек ақысы,тг.
Құрылыс машиналары мен механизмдерін эксплатациялау бойынша шығындар,тг.
Жанама(накладные)шығындар, тг.
тг.
%
Материалдық шығындар,тг.
32307
-
2300
-
34607
61,4
Жұмыскерлер еңбек ақысы, тг.
-
4602
3780
6600
14982
26,6
Әлеуметтік мұқтаждықтарға аударымдар,тг.
-
1771,8
1455,3
2733,5
5960,6
10,6
Негізгі қорлар амортизациясы, тг
-
-
563,6
-
563,6
1,0
Басқа да шығындар
-
-
-
247,9
247,9
0,4
Барлығы,
өзіндік құн
тг.
%
32307
57,3
6373,8
11,3
8098,9
14,4
9581,4
17
56361,1
100,0
Кесте 2
1. Өткізуден түскен түсім
2.Материалдық құндылықтарды өткізуден пайда
3. Негізгі қорларды өткізуден -//-
4. Осы кәсіпорынға салынған айыппұл 5. Көтеру кранын арендаға беруден табыс 6.Сотпен байланысты шығындар 7. Өтеу мерзімі болған дебиторлық қарыздар
8. Өрттен болған шығындар
Ескерту. Резервтік қорға аударылған қаражаттарды да міндетті түрде есептеу қажет.
Әдістемелік нұсқау. Тапсырманы орындау үшін дәріс тезистерімен және ұсынылған әдебиеттермен танысып шығу ұсынылады.
Әдебиет ҚР Кодексі «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) (03.07.2019 берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексі (02.04.2019 берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Қазақстан Республикасының «Оңалту және банкроттық туралы» Заңы (24.05.2018 берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Баскакова О.В. Экономика предприятия (организации): Учебник. – М.:Дашков и К, 2013.
2019-2020 жылдарға өндіріс тиімділігінің сараланған көрсеткіштерін (жалпы және үлестік) есептеп, оларды талдау қажет.
Есеп 2 «Береке» АҚ кәсіпорынның өтімділік және қаржылық тұрақтылық көрсеткіштерін есептеп шығару керек.
мың тг
Әдістемелік нұсқау. Тапсырманы орындау үшін дәріс тезистерімен және ұсынылған әдебиеттермен танысып шығу ұсынылады.
Әдебиет Ажмухамедова А.А. Кәсіпорын экономикасы: оқу құралы/А.А.Ажмухамедова. – Алматы: TechSmith, 2019
Негізгі қорларды бағалау: НҚ-дың толық бастапқы құны, қайта қалпына келтіру құны, қалдық құны, жойылу құны
Негізгі қорлардың тозуы және амортизация. Амортизацияны есептеу әдістері
Негізгі қорларды тиімді пайдалану көрсеткіштері: экстенсивті, интенстивті, интегралды, жалпылама (қор қайтарымы, қор сиымдылығы, еңбектің қормен қарулануы, негізгі қор рентабельдігі)
Аралық бақылау:
Емтихан сұрақтары: Кәсіпорын – шаруашылықты жеке жүргізетін субъект және нарықтық қатынастардың негізгі жүргізушісі.
Өндірістік кәсіпорындардың негізгі белгілері.
Кәсіпорынның басты міндеттері және функциялары.
Кәсіпорынның сыртқы ортасы: оның қызметіне ықпал ететін жағдайлар және факторлар.
Кәсіпорынның кәсіпкерлік міндеттемелері мен құқықтары.
Негізгі және қосымша белгілері бойынша кәсіпорындардың жіктелуі.
Кәсіпорындардың бірлестіктері.
Кәсіпкерлік: нысандары және түрлері.
Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекел, оны бағалау әдістері.
Кәсіпорынның негізгі капиталының экономикалық мәні, олардың құрамы және құрылымы.
Негізгі қорлардың тозуы, негізгі түрлері.
Негізгі капиталды амортизациялаудың маңызы.
Қазақстан Республикасындағы кәсіпорындардың негізгі құралдарын бағалау әдістері.
Амортизацияны есептеу әдістері: біркелкі, өндірістік, жеделдетілген, қалдық құнын азайту.
Қазақстан Республикасындағы амортизациялық саясат.
Негізгі капиталдың ұдайы өндірісі және пайдалану көрсеткіштері.
Кәсіпорынның негізгі капиталын тиімді пайдалану факторлары және жолдары.
Негізгі капиталдың бәсекеқабілеттілігін арттыру Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамыту басымдықтарының бірі ретінде.
Кәсіпорынның тіркелген активтері.
Кәсіпорынның материалдық емес активтері: түсінігі, түрлері.
Материалдық емес активтердің амортизациясы.
Айналым капиталы: оның маңызы, құрамы және құрылымы.
Айналым капиталын қаржыландыру көздері.
Айналым құралдарының айналымдылығын және пайдалануын сипаттайтын көрсеткіштер.
Кәсіпорын жұмысының экономикалық көрсеткіштерін жақсартуда айналым құралдарының айналымдылығын жеделдетудің мәні.
Айналым құралдарына қажеттілікті анықтау.
Кәсіпорынның айналым қаржыларын пайдалануды жақсартудың негізгі бағыттары.
Шикізат пен отын-энергетикалық ресурстар түсінігі және жіктелуі.
Пайдалы қазбалар қорының жіктелуі және оларды экономикалық бағалау.
Қазақстан Республикасының шикізат базасы және оны дамыту бағыттары.
Кәсіпорынның энергетикалық ресурстарын пайдалану.
Ауыл шаруашылық базасын дамыту.
Шикізаттың химиялық түрлерінің өндірісін дамыту.
Өндіріс тиімділігін көтеруді және қоршаған ортаны қорғауды ескере отырып материалдық ресурстарды ұтымды пайдалану жолдары.
Шикізат таңдауды экономикалық негіздеу, шикізатты кешенді түрде пайдалану, өндіріс қалдықтарын өндіру, шикізатты алғашқы өңдеуден өткізу және толықтырудың экономикалық тиімділігі.
Кәсіпорынның еңбек ресурстарына қажеттілігін анықтау.
Кәсіпорын жұмыскерлерінің жалпы санын анықтау.
Кәсіпорындағы персоналды басқару тұжырымдамасы.
Кәсіпорынның қызметінің тиімділігін қамтамасыз етуде ұйымдастырушылық мінез-құлықтың мәні және маңызы.
Еңбек ресурстарын пайдалану көрсеткіштері.
Еңбек өнімділігі: мазмұны, өсіру факторлары және резервтері.
Еңбек ақы еңбекті мотивациялаудың негізгі нысаны ретінде.
Еңбек ақыны мемлекеттік реттеу. Еңбек ақыға мемлекеттік кепілдік беру.
Квалификациялық анықтамаларды әзірлеу.
Кәсіпорындардың еңбек ақыға бөлетін қаражаттарын, кәсіпорын жұмысшыларының табыстарын, әлеуметтік қажеттіліктерге бөлінетін аударымдарды салықтық реттеу.
Әлеуметтік салықты есептеу әдістемесі.
11. КУРС БОЙЫНША ДЕРЕКТЕР МЕН РЕСУРСТАР
Негізгі әдебиеттер/ материалдар Arthur A. Thompson JR., John Formby. Economics of the firm:theory and practice. – Prentice Hall; Revised edition. – 2011.
Баскакова О.В. Экономика предприятия (организации): Учебник. – М.:Дашков и К, 2013.
Куатова Д.Я. Экономика предприятия: практический курс: Учебное пособие. – Алматы: ТОО РПИК «Дәуір». – 2015.
Қосымша әдебиеттер/ материалдар Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім). (2019.21.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен). http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375
Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексі (02.04.2019 берілген өзгерістер мен толықтырулармен). http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі (26.11.2019 берілген өзгерістер мен толықтырулармен). http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375
ҚР Кодексі «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) (03.07.2019 берілген өзгерістер мен толықтырулармен). http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375
Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексі (19.04.2019 берілген өзгерістер мен толықтырулармен). http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375
Қазақстан Республикасының «Оңалту және банкроттық туралы» Заңы (24.05.2018 берілген өзгерістер мен толықтырулармен). http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375
Ажмухамедова А.А. Кәсіпорын экономикасы: оқу құралы/А.А.Ажмухамедова. – Алматы: TechSmith, 2019
Абылкасимова Ж.А., Орынбекова Г.А., Алибаева М.М. Экономика предприятия. Учебное пособие. – Алматы, TechSmith, 2019 г. -192 с. https://elib.kz/ru/search/?page=4
Егембердиева С.М. Кәсіпорын экономикасы: оқу құралы (практикум) / С.М. Егембердиева.–Алматы:Эверо,2020.– 208 бет. https://elib.kz/ru/search/read_book/1150/
Үмбиталиев А.Д. Кәсіпорын экономикасы: Оқулық. Екінші басылым/А.Д. Үмбиталиев, Ғ.Е.Керімбек, К.Б.Сатымбекова/Алматы: TechSmith, 2018
Әбдіхалықов Ә. Кәсіпорын экономикасынан ағымдық және межелік бақылау жұмыстары : Оқу-әдістемелік құрал. - Алматы : Отан, 2015.
Әбдіхалықов Ә. Кәсіпорын экономикасынан практикум : Оқу-әдістемелік құрал. - Алматы : Отан, 2015. - 174 бет
Горелов А. Кәсіпорын экономикасы: Оқу-әдістемелік курс/ - Алматы: Отан, 2015.
Оразалин К.Ж. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы / К. Ж. Оразалин. - Алматы: LEM, 2014. - 296 бет
Зейнуллина А.Ж., Сарсенбаева А.А. Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айырысудың бухгалтерлік есебін ұйымдастыру:монография/А.Ж.Зейнуллина, А.А.Сарсенбаева. –Алматы: TechSmith, 2018
Оразалин К. Ж. Кәсіпорын экономикасы [Теория, тест сұрақтары, есептер] : оқу құралы / К. Ж. Оразалин. - Алматы : LEM, 2014. - 296 бет эл. опт. диск (CD-ROM).
Николас Грегори Мэнкью, Марк П. Тейлор. Экономикс, 4-басылым, 2018
Сапаны басқару және бақылау: оқу-әдістемелік құрал/Е.Қ.Ақынбеков, А.Қ.Жаппарова, А.Т.Онлабекова және т.б.-Алматы: ССК, 2019
Серкебаева Р.К. Налоги и налогооблажение: учебное пособие/Р.К.Серкебаева. –Алматы: ССК, 2019
Электронды ресурстар: http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000375 - Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің ақпараттық-құқықтық жүйесі