1 тақырып. Кіріспе «Зайырлылық және дінтану негіздері»пәнінің мәні. 1-тапсырма
Қожа Ахмет Иасауидің діни философиясы (хикмет ілімі)
жүктеу/скачать 0,65 Mb.
|
doc1547570651
Қожа Ахмет Иасауидің діни философиясы (хикмет ілімі). Иасауи ілімі, өткен тақырыптарда айтылғандай, халқымыздың дәстүрлі дүниетанымы мен діни ұстанымы болатын. Жалпы ХІХ ғасырға дейінгі қазақ даласындағы медреселерде «Әліби», «Иман шарт», «Шарайт әл-Ислам», «Ғылымхал», «Әптиек» және т.б пайдаланылған діни кітабтар Әбу Ханифа мектебі мен Иасауи ілімі негізінде қалыптасқан еңбектер болатын. Ж.Баласағұнидың «Құтадғу білік» шығармасы қандай еңбек? Ж.Баласағұни шамамен 1015/1017 жылдары дүниеге келген деп есептеледі. Оның қайтыс болған уақыты мен қанша жыл өмір сүргені туралы ешқандай мәлімет жоқ. Ұлық Хажиб Жүсіп Баласағұни Шығыс Түркістан өлкесінің мәдени орталықтарының бірі, мұсылман әлемінің Шығыстағы қақпасы болған Баласағұн қаласында туып, өмір сүрге. Оның ең құнды еңбегі «Құтадғу білік» («Құт дарыған білім») шығармасы 1069- 1070 жылдары жазылған М.Қашқари ғылымның қай салаларына үлес қосты? М.Қашқари (ХІғ.) – түркі тілдерін ең алғаш зерттеген ғұлама ғалым. Әкесі Хұсайын ибн Мұхаммед сол кездегі Орта Азияны билеген хан әулетінен шыққан. М.Қашқаридың өмірі мен қызметі жайында деректерді оның әлемге белгілі «Диуани лұғат ат-түрік» еңбегінен алуға болады. Өз еңбегінің қалай жазылғандығы туралы ғұлама: Мен түріктер, түркімендер, оғыздар, яғмалар, қырғыздардың қалаларын, қыстаулары мен жайлауларын ұзақ жылдар бойы аралап шықтым, сөз жинадым, әр алуан тіл ерекшеліктерін үйреніп, оларды анықтап отырдым. Мен бұл істерді тіл білмегендігімнен емес, сол тілдердегі әрбір жеке айырым белгілерді бақылау үшін істедім. Әйтпесе, мен тілдерді өте жақсы, жетік білетін мамандардың санатынанмын деген. 26- тақырып. ХІХ-ХХ ғасырлардағы дін ғұламалары. Абай мен Шәкәрімнің діни мұралары Ы.Алтынсариннің діни оқулығы қалай аталады? Оқулықта қандай мәселелер қамтылды? Ыбырай Алтынсарин (1841-1889) – қазақ халқының аса көрнекті қоғам қайраткері, ұлағатты ұстаз. 1841 жылы қазіргі Қостанай облысының Қостанай ауданында туып өскен. Жас кезінде әкесі қайтыс болып, атасы Балғожа бидің тәрбиесін алады. 1850 жылы атасы Балғожа Ыбырайды Орынбор қаласындағы қазақ балалары үшін арнайы ашылған жеті жылдық мектепке оқуға береді. 1857 жылы мектепті бітірген Ыбырай 2 жыл атасы Балғожа бидің хатшысы болып қызмет атқарады. Кейін Орынборға ауысқан Ыбырай 1860 жылы Орынбор бекінісінде (Торғай) қазақ балалары үшін мектеп ашу бұйрығын алып, сол мектепте орыс тілінің мұғалімі болып жұмыс істейді. Хакім Абай ғылымға қандай баға береді? 
Абай Құнанбайұлы (1845-1904) – қазақ халқының ұлы ойшылы, ақын. Абай шығармасы – мұсылман дінінің көкейкесті, зәру мәселелеріне арналған құнды туынды. Оның ислам дінінің негіздері, оларды түсіндіруі, насихаттау жөніндегі жиған тергендері өзара тығыз байланысқан сан-салалы тақырыптарды қамтиды. Абайдан қалған мол рухани мұраны өлеңдері мен аоэмалары, аудармалары және ақынның өзіне ғана тән өзгеше жанрда жазылған қарасөздері құрайды. Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) – ақын, жазушы, дін білгірі, тарихшы, философ. Оның қазақ халқының рухани азығына айналған шығармаларының көбі ХХ ғасырдың басында жарық көрді. 1911 жылы Орынборда Шәкәрімнің «Мұсылмандық шарты» еңбегі басылып шықты. Шәкәрім бұл еңбегінде ислам дінінің басты қағидаларын, иман ғибадаттарын қазақ тілінде қарапайым халыққа түсінікті қылып жазып шығуды мақсат етеді. Онда ол ең әуелі иман шарттарына тоқтаған. Алла тағаланың барлығына, бірлігіне ақылмен ойлап иман келтіруге ерекше мән береді. Құраннан, ғұламалардың пікірлерінен мысал келтіре отырып, адам кәлиманы айтқанымен, мағынасын түсінбесе, иманға есеп емес екенін ескертеді. 1-тапсырма Жоғарыдағы мәтінді пайдалана отырып кестені толтырыңдар.
27- тақырып. Жаңа діни қозғалыстар туралы түсінік, сипаты және ерекшеліктері . Жаңа діни қозғалыстар мен дәстүрлі діндер: танымдық, психологиялық және болмыстық қайшылықтар 1-тапсырма. Қазақстанда қандай жаңа діни ағымдар бар.Кестені толтыр.
2-тапсырма Терминдермен жұмыс Діни бірлестік- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 28- тақырып. Теріс пиғылды діни ағымдар,олардың белгілері мен зардабы 1-тапсырма. Схеманы толтырыңыз Теріс пиғылды діни ағымдардың мақсаты Батыста оларды жаңа діндер деп атайды.Ондай діни ұйымдар елдің тыныштығын бұзуға әрекет етеді.Олардың әрекеті сол мемлекеттің адамдары мен қоғам өміріне аса қауіпті деп саналады.Олар адамның мінез-құлқын зерттеп,әсер ету жолдарын жүргізеді. ЕРЕКШЕ БЕЛГІЛЕРІ 
2-тапсырма Мәтінді оқып ұғып ал. Теріс пиғылды діни ғұрыптардың ықпалына түскен адамды қалай айыруға болады -араласып жүрген адамдары,кәсібі,отбасы,достарына қарым-қатынасы өзгереді -діни тақырыптарға әсіре әуестенушілік -отаншылдық,өз елінің мәдениеті,салт-дәстүріата-бабасына мысқылдап қарау,үлкенге құрмет,кішіге ізет көрсетуден қалу -ата-анасына бағынбау,,істерін теріс көру -бөтен пікірлер айту,оғаш қылықтар көрсету -еш себепсіз үйден кетіп қалу -кітапханадағы әдебиеттердің мазмұнының өзгеруі -тамақтану тәртібінің бұзылуы -өзінен-өзі тұйықталу
3-тапсырма Қазақстанда қызметіне тыйм салынған экстремистік және террористік ұйымдар
30- тақырып Қазақстан-дінаралық келісім аумағы. Қазақстанның дін туралы Заңнамасы. 1-тапсырма.Мәтінді толықтыр
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2-тапсырма.Мәтінді толықтыр
3-тапсырма. Көп нүктенің орнына сөздерді қойып мәтінді толықтыр Егер, 1989 жылдың 1 қаңтарына карай 30 діни бірлестікке енетін 700 діни бірлестік болса, ----------------- қаңтарына қарай республикада 62 діни бірлестікке енетін 5000 қауым бар. Олардың 75 % мұсылман қауымы құраса,------------- қауымды басқа діни бірлестіктер құрайды. Олардың ішінде Евангельдік христиан-баптистердің ------------- қауымы болса, 222-сі орыс православиялық шіркеуінің қауымдары. Республикада барлық халықтың 70 % жуығы , православиялықтар–28 %, католиктер–1 %, протестантар–0, 5 %, басқалары–0,01 %.--------------------------------- үлкен қоғамдық өзгерістер дін еркіндігіне жол ашты. КСРО тұсындағы ------------------ кейін 70 жыл бойы қысылған халыққа қалаған дінін ұстануға рұқсат берілді. Қазақстан қоғамы полиэтникалық және полидінді болып келеді. Тәуелсіздік алғалы бері, -------------------------- көптеген діни бірлестіктер құрылып, көпшілігі жойылып кетті. Өзгерген жағыдайда, ------------------- адамдардың бір-бірінің діни сенімін сыйлауға діни жанжалға жол бермеуге үйренуге тура келді. -------------------------------- діни келіспеушіліктердің болмауына барынша тырысып, осы бағытта дұрыс саясат ұстанып отыр. Қазақстан өкіметі ----------------------- бейбіт қарым-қатынас принциптерін енгізіп, діни бостандықты қамтамасыз етуге кепіл болып отыр. Қазіргі дүниеде --------------- салдарынан күн сайын мыңдаған адам зардап шегуде. Дін біріктірудің, ---------------------------- күшті факторы бола алады. Ол үшін діндерден қайшылықтарды емес, керісінше, ортақ белгілер мен қағидаттарды, ортақ негіздер мен ортақ құндылықтарды, біріктіруші бастауды іздеуге міндеттіміз. Айта кету керек, ----------------------------- толеранттылық пен конфессияаралық келісім ісінде игі дәстүрлерге ие. Қазақстан көне заманнан бері саналуан мәдениеттер мен діндердің тоғысу мекені болған. -------------------- аумағында бірнеше ғасырлар бойы тәңіршілдік, зороастризм, манихейлік, буддизм, ------------------------ (оның әсіресе нестериондық және яковиттік тармақтары) және ислам сияқты әртүрлі нанымдары бейбіт қатар өмір сүрген, яғни толеранттылық пен -------------------------- келісімнің үлгісі болған. Сондықтан Елбасы Н.Назарбаев атап айтқанындай: “...бізге төзімсіздік немесе діни фанатизм жат. Бұл рухани дәстүр, бұл қандай шеңберде болмасын --------------------- деген ашықтық. Бұл–Қазақстандағы конфессияаралық келісімнің ең маңызды негіздерінің бірі. Біз әлемге өзіміздің толеранттығымызбен, ұлтаралық, конфессияаралық келісім мен диалогты сақтауымызбен танылдық. Біздің еліміздің өскелең ------------------ бұдан әрі қарай да сақталуға, дамуға тиіс”. 31- тақырып Діни сенім бостандығы туралы түсінік 1-тапсырма.Сандық мәліметтермен жұмыс.Кестені толтыр Діни сенім бостандығы
2-тапсырма.Мәтінді талдаңыз,өз ойыңызды білдіріңіз.
Біздің еліміздегі мемлекет пен діни бірлестіктердің өзара қарым-қатынас моделінің негізгі: -адам құқықтары мен бостандығын құрметтеу; -қоғамдық және діни мүдделердің тепе-теңдік ұстанымын қамтамасыз ету -сындарлы қатынас және әріптестік ұстаным орнату -өзара түсінушілікке және өзара әрекеттесуге қолдау білдіру 32- тақырып Қазіргі Қазақстандағы дінаралық татулық пен келісім тұғырнамасы 1-тапсырма Кестені толықтыр
 
жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|