Тауар биржалары, брокерлер және агенттер арқылы Қызметтерді пайдалану

Тауар биржасындағы биржалық мәмілелер нақты тауармен мәмілелер және нақты тауарсыз мәмілелер болып бөлінеді, олар өз кезегінде шұғыл, форвардтық, бартерлік, шарт бойынша, ал нақты тауарсыз фьючерстік және опциондық болып бөлінеді. Биржалық мәмілелерді жасасу және орындау тәртібі Мемлекеттік заңдармен және биржалық сауда ережелерімен айқындалады.

Биржа өз атынан мәміле жасамайды, ол тек оларды жүзеге асыруға жағдай жасайды. Брокерлік мәміленің мысалын №1 қосымшада көруге болады.

Тауар биржасында мәмілелерді жасау және орындау схемасын толығырақ қарастырайық:

1. Клиент (сатушы және сатып алушы) өзінің мүдделерін биржада ұсына алатын брокерлік фирманы іздейді.

Егер клиентке брокерлік фирманы таңдау қиын болса, ол белгілі бір брокерлік фирманы ұсынатын биржаға жүгіне алады немесе клиенттің өтінімдері аукционында сатуды ұйымдастырады.

2, Брокерлік фирманы таңдағаннан кейін клиент онымен брокерлік қызмет көрсетуге (брокерлік қызмет көрсетуге) шарт жасасады. Брокерлік фирма өзіне міндеттер алады:

* клиент үшін оның қалауы бойынша және ол белгілеген шарттармен мәмілелер жасауға · ;

* клиентке биржада тауарларды сатып алуға және сатуға байланысты ақпараттық қызметтерді ұсыну;

* кез келген басқа делдалдық қызметтерді көрсету.

Брокерлік қызмет көрсетуге шарт құрамында:

1) шарттың мәні;

2) тапсырмаларды орындау тәртібі;

3) кепілдіктер;

4) есеп айырысу шарттары;

5) Тараптар арасындағы байланыстарды жүзеге асыру тәртібі;

6) тараптардың жауапкершілігі және дауларды қарау тәртібі;

7) шарттың қолданылу мерзімі, оны өзгертуге және тоқтатуға негіздер.

3. Брокерлік қызмет көрсету шартына сәйкес, бір жағынан клиент пен екінші жағынан брокерлік фирма арасында нақты тауарды сатуға немесе сатып алуға шарт – тапсырма немесе шарт-комиссия жасалады.

* Шарт-тапсырма брокерлік фирма биржада клиенттің атынан және оның есебінен әрекет еткен жағдайда жасалады;

* Шарт-комиссия-егер ол биржада клиенттің мүддесі үшін өз атынан және өз есебінен (немесе клиенттің есебінен) әрекет етсе.

5. Егер клиент пен брокерлік фирма арасында шарт-тапсырма жасалған болса, онда клиенттің мүддесі үшін биржада істерді жүргізу үшін оған міндетті түрде бір реттік немесе тұрақты сенімхат ресімделеді.

6. Брокерлік фирма клиенттің белгілі бір кепілдіктеріне ие болуы керек, олар клиенттердің (сатушының немесе сатып алушының) кім екендігіне және Клиент пен брокерлік фирма арасында қандай келісім-шарт жасалғанына (тапсырыс немесе комиссия) байланысты.

Егер клиент сатып алушы ретінде әрекет етсе, ол өзінің төлем қабілеттілігіне кепілдік беруі керек.

Сатып алуға арналған комиссия шарты бойынша клиент брокерлік фирмаға кепілдік береді; олар брокерлік фирма аударған аванс ретінде қызмет етеді.

7. Брокердің белгілі бір тауарды сатуға (сатып алуға) өтінімі. Ол биржалық ақпараттық арнаға сауда-саттық басталғанға дейін 2-3 күннен кешіктірілмей енгізілуі тиіс.

8. Тиісті тауар секциялары бойынша сауда-саттыққа шығарылған тауарлар туралы ақпаратты брокерлерге сауда-саттық басталғанға дейін 24 сағат бұрын береді және сауда-саттық күні сауда-саттықты ұйымдастыру бөлімінің қызметкерлері биржалық залда іліп қояды. Ол:

* сауда-саттыққа шығарылатын тауардың атауы;

* оның бағасы;

* саны;

* сатуға арналған тауарды ұсынатын брокерлік кеңсенің нөмірі;

* оның орналасқан жері;

* есептеу шарттары;

* жеткізу мерзімі.

9. Брокерлерді тіркеу және оларды сауда залына жіберу. Тіркеу үшін брокер өзіне брокерлік фирма берген сенімхатты көрсетуге міндетті.

10. Биржалық сауда-саттықты жария түрде өткізу процесінде мәміле жасасу.

Жүйені жоспарлай отырып, олар тауарлар мен қызметтерді бөлуді, қойма жұмыстарын ұйымдастыруды, Сауда - саттықты, Франчайзингті және сатып алу-сату мәмілелерін тікелей жүзеге асыруды бағдарламалайды.

Селективті арнада тауарлар таңдалған делдалдар арқылы сатылады. Қарқынды арнада сатуға арналған тауарлар әртүрлі сату нүктелерінде кеңінен ұсынылады. Эксклюзивті арна сатушылардың шектеулі санын қамтиды.