1 зертханалық жұмыс бойынша есеп беру пәні: «Автоматика құрылғылары мен элементтері»
жүктеу/скачать 5,6 Mb.
|
ЭиУА лабка 1 (4)
| Асинхронды электр қозғалтқыш
Асинхронды электр қозғалтқыш – айнымалы токқа арналған, айналу жиілігі статордың ток тудыратын магнит өрісінің айналу жиілігіне сәйкес келмейтін электр қозғалтқыш. 5 сурет – Асинхронды электр қозғалтқыш Асинхронды электр қозғалтқыштың ауа саңылауларымен бөлінген статоры мен роторы болады. Орамдары мен магнит өткізгіші олардың ең белсенді бөліктері болып табылады. Қалған бөліктері беріктікті, қаттылықты, салқындатуды, бұрылуын қамтамасыз етеді. Статор орамасы үш фазалы (жалпы жағдайда көп фазалы) орам болып табылады, оның өткізгіштері статор айналасында біркелкі таралады және 120 ° бұрыштық арақашықтықпен фазалардағы слоттарға салынған. Статор орамасының фазалары стандартты «үшбұрыш» немесе «жұлдыз» схемаларына сәйкес қосылып, үш фазалы ток желісіне қосылады. Статордың магниттік ядросы статор орамасындағы токтың өзгеруі кезінде магниттеледі, сондықтан ол магниттік шығындардың минималды болуын қамтамасыз ету үшін электрлік болат плиталардан алынады. Магниттік тізбекті пакетке жинаудың негізгі әдісі – араластыру. Ротор құрылымы бойынша асинхронды электр қозғалтқыштар екі негізгі түрге бөлінеді: қысқа тұйықталған ротормен және фазалық ротормен. Екі тип бірдей статор құрылымына ие және тек ротор орамасының құрылымымен ерекшеленеді. Ротордың магниттік тізбегі статордың магниттік тізбегіне ұқсас – электрлік болаттан жасалған. 6 сурет – Асинхронды электр қозғалтқыштың роторы Қосылу кезінде статор мен ротор әртүрлі жиілікте айналатын магнит өрістерін тудырады. Бұл жағдайда ротордың магнит өрісінің айналу жиілігі әрқашан статор магнит өрісінің айналу жиілігінен аз болады. Бұл процесті анықтау үшін тұрақты магнит алып, оны мыс дискісінің жанында өз осінің айналасында айналдырыңыз. Диск магниттен сәл артқа қалып айнала бастайды. Магнит айналған кезде диск құрылымында тұйық шеңберде қозғалатын Фуко токтары (индукциялық токтар) қозғалады. Шын мәнісінде, олар металды қыздыратын қысқа тұйықталу токтары. Дискіде оның өзіндік магнит өрісі «пайда болады», содан кейін ол магнит өрісімен өзара әрекеттеседі. Асинхронды қозғалтқышта статор орамдары айналмалы өрісті қалыптастыру үшін қолданылады. Олар тудыратын магнит ағыны ротор өткізгіштерінде ЭҚК жасайды. Статордың магнит өрісі индукцияланған токпен өзара әрекеттескен кезде ротор орамында электромагниттік күш пайда болады, ол қозғалтқыш білігін айналдыруға бағыттайды. 7 сурет – Ротор мен статордың құрылысы Процесс келесідей орындалады: 1. Қозғалтқыш іске қосылған кезде статордың магнит өрісі ротордың контурымен қиылысады және электр қозғаушы күш тудырады; 2. Қысқа тұйықталған роторда айнымалы ток пайда болады; 3. Екі магнит өрісі (статор және ротор) айналу моментін жасайды; 4. Айналмалы ротор статор өрісін «қуып жетуге» тырысады; 5. Статор мен ротордың магнит өрісінің айналу жиіліктері сәйкес келген сәтте ротордағы электромагниттік өрістер әлсіреп, айналу моменті нөлге айналады; 6. Статордағы магнит өрісі осы кезде қайтадан сәл артта қалған ротор тізбегін күшейтеді. Яғни, ротор әрдайым статордағы магнит өрісіне қарағанда баяу жүреді, бұл асинхрондылықты қамтамасыз етеді. Статордағы магнит өрісінің айналу жиілігі қоректендіру желісінің жиілігіне және полюстер жұптарының санына әсер тәуелді. Полюстер жұптарының саны қозғалтқыштың түріне байланысты болғандықтан және өзгеріссіз қалатындықтан, өріс жылдамдығын өзгерту үшін түрлендіргіштің көмегімен жиілігін түрлендіру керек. Асинхронды электр қозғалтқыштың артықшылықтары Асинхронды электр қозғалтқышының құрылғысы мен жұмыс істеу принципі қарапайым болғандықтан, ол көптеген артықшылықтарға ие және халық шаруашылығының барлық салаларында және күнделікті өмірде кеңінен қолданылады. Осы типтегі қозғалтқыштар сипатталады: - сенімділік және ұзақ мерзімділік. Қозғалмалы және қозғалмайтын бөлшектердің байланысының болмауы тозу мүмкіндігін азайтады; - жұмыстың қарапайымдылығы. Оларды пайдалану үшін сізге арнайы білім қажет емес; - жан-жақтылық. Оларды кез-келген жабдыққа орнатуға болады. Асинхронды электр қозғалтқышының пайда болуы ғылымның, өнеркәсіптің және ауыл шаруашылығының дамуына зор үлес болды. Реле
Реле – бұл электрлік немесе электрлік емес шамалардың берілген мәні үшін электр тізбектерінің әр түрлі бөліктерін тұйықтауға және ашуға арналған электр құрылғысы.
Көріп отырғаныңыздай, реледе катушка, стержень, якорь бекітілген серіппелі контакт, сондай-ақ атқарушы контактілер бар. Схемалық сызбаларда электромагниттік реле төмендегідей көрсетілген. 9 сурет – Реленің жұмыс бөліктері Сызбадағы реле таңбасы екі бөліктен тұрады. Бір бөлігі (K1) - электромагниттік катушканың белгісі. Ол екі шығыс мәннен тұратын тіктөртбұрыш ретінде белгіленеді. Екінші бөлік (K1.1; K1.2) - реле басқаратын контактілер тобы. Реленің жұмыс істеу принципі келесі сызбада айқын көрінеді. Тізбектің сол жағында басқару схемасы орналасқан. K1 – электромагниттік реле, SA1 – қосқышы және G1 – батарея. Сондай-ақ, тізбектің оң жағында реле арқылы басқарылатын атқарушы схема көрсетілген. Атқарушы тізбек HL1 жүктемесінен (сигнал шамы), K1.1 релелік контактілерінен және G2 батареясынан тұрады. Жүктеме, мысалы, электр шамы немесе электр қозғалтқышы болуы мүмкін. Бұл жағдайда жүктеме ретінде HL1 сигнал шамы қолданылады. 10 сурет – Жұмыс істеу схемасы SA1 қосқышымен басқару тізбегін тұйықтағаннан кейін, G1 аккумуляторынан шыққан ток K1 релесіне түседі. Реле жұмыс істейді, ал оның контактілері K1.1 басқару тізбегін тұйықтап тастады. Жүктеме G2 батареясының кернеуімен қамтамасыз етіледі және HL1 шамы жанады. Егер сіз SA1 қосқышымен тізбекті ашсаңыз, онда кернеу K1 релесінен алынады және K1.1 релесінің контактілері қайтадан ашылып, HL1 шамы сөнеді. 11 сурет – Электромагниттік реле жүктеу/скачать 5,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|