10 практикалық жұмыс



бет8/8
Дата15.01.2022
өлшемі408,69 Kb.
#111876
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
№10 тап күрд есеп Алшора Айғаным

Генетикалық байланыс дегеніміз - заттардың әр түрлі кластары арасындағы (біздің жағдайда, бейорганикалық қосылыстар кластары арасындағы) олардың өзара конверсиясына негізделген қатынас (сол элемент осындай өзара түрлендіруге негізделген).

Генетикалық сызықтардың бірнеше мысалын қарастырайық.



  1. Генетикалық сызық металға негізделген

металл → негізгі оксид → сілтілік → тұз

Ca  CaO  Ca (OH) CaSO4

1) 2Ca + O 2CaO

2) CaO + H2 Ca (OH)2

3) Ca(OH)2 + H2SO CaSO4 + H 2 O

металл → негізгі оксид → тұз → ерімейтін негіз → негізгі оксид

Cu  CuO  Cu(NO3) Cu(OH) CuO

1) 2Cu + O 2CuO

2) СuО + 2HNO3  Cu (NO3)2 + H2O

3) Cu (NO3)2 + 2NaOH  Cu(OH)2 + 2NaNO3

4) Сu (ОН) СuO + H2O



металл → амфотерлі оксид → тұз → амфотерлі гидроксид → тұз

Zn  ZnO  ZnCl Zn(OH) K2ZnO2

1) 2Zn + O 2ZnО

2) ZnО + 2HCl  ZnCl2 + H 2 O

3) ZnCl2 + 2KOH  Zn(OH)2 + 2KCl


  1. Генетикалық сызық бейметаллға негізделген

металл емес → қышқыл оксиді → қышқыл → тұз

 SO H2SO   Na2SO3

1) S + O SO2

2) SO2 + H2 H2SO3

3) H2SO3 + 2NaOH    Na2SO3 + H2O

бейметалл → қышқыл оксиді → тұз → қышқыл оксиді

 CO  Na 2 CO  CO 2

1) C + O  CO 2

2) CO 2 + 2NaOH  Na 2 CO 3 + H 2 O

3) Na 2 CO 3 + 2HCl  2NaCl + H 2 O + CO 2

6. а) Берілген айналулар сызбанұсқасында Ca3(PO4)2 → X → HSiO3 → Y → Si X және Y заттарының формулаларын анықтаңыз.

Шешуі:

Ca3(PO4)2 + 5C + 3SiO2 → 2P + 3CaSiO3 + 5CO

CaSiO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2SiO3

H2SiO3 → SiO2 + H2O

4SiO2 → Si4 + 4O2.
Бұл жерде X - CaSiO3,Y - SiO2

ә) Берілген айналулар сызбанұсқасында NaCl → Na (+Х) → NaOH → NaHCO3 (+Ү)→ Na2CO3 X пен Y заттарының формулалары.

Шешуі:

4NaCl + 3CO2 → 2Na2CO3 + 4Cl

Na2СО3 + Са (ОН)2 → 2NaOH + CaСО3

2NaOH + Н2СО3 → 2NaHCO3 + Н2О

2NaHCO3 → Na2CO3 + H2O + CO2
Бұл жерде X - Na2CO3,Y - NaHCO3

б) Берілген айналулар сызбанұсқасында Li→Li2O→Li2SO4→LiNO3 қай сатыда тотығу-тотықсыздану реакциясы жүретінін көрсетіңіз.

Шешуі:

1. Li0 + O₂0 → Li₂+1O-2

Li0 - 1e → Li+1 │4

O20 + 4e → О-2 │1

4Li + O₂ → 2Li₂O

2. Li2O + H2SO4 → Li2SO4 + H2O

3. Li2SO4 + Ba(NO3)2 → BaSO4 + 2LiNO3

в) Берілген айналулар сызбанұсқасында N2→NH3→NH4Cl→AgCl қай сатыда өршіткі пайдаланатынын көрсетіңіз.

Шешуі:

1-саты: N2→NH3→NH4Cl→AgCl

2-саты: N2 + 3H2 → 2NH3
3-саты: NH3 + HCl → NH4Cl
4-саты: NH4Cl + AgNO3 AgCl↓ + NH4NO3


г) Берілген айналулар сызбанұсқасында KMnO4→X→Fe(OH)3 Х затының формуласын анықтаңыз

Шешуі:

KMnO4 + 3 Fe(OH)2 + 2 H2O → 3 Fe(OH)3 + MnO2 + KOH

Х затының формуласы темірдің (ІІ) гидроксиді Fe(OH)2 және сутек H2O.



д) Берілген айналулар сызбанұсқасында Fe2(SO4)3→X→Fе2O3→Fe X формуласын анықтаңыз

Fe2(SO4)3→X→Fе2O3→Fe

Шешуі:

Fe2(SO4)3 + 6NaOH 2Fe(OH)3 + 3Na2SO4

2Fe3+ + 3SO42- + 6Na+ + 6OH- 2Fe(OH)3 + 6Na+ +3SO42-

2Fe3+ + 6OH- 2Fe(OH)3  /:2

Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3

2Fe(OH)3 → Fe2O3 + 3H2O

Fe2O3 +3H2 → 2Fe + 3H2O



е) Көміртек элементінен түзілетін бейорганикалық қосылыстардың генетикалық қатарын құрастыр.

Келесі түрлендірулерді сипаттайтын реакция теңдеулерін жазыңыз:



C→CO2→Na2CO3→BaCO3→BaCl2

Шешуі:



  1. оксидті алу үшін көмір (көміртек) жағылады:

C + O2→CO2

  1. содан кейін пайда болған көмірқышқыл газы сілтімен әрекеттеседі:

2NaOH + CO2→Na2CO3 + H2O

  1. Келесі кезеңде натрий карбонатынан (суда еритін) ерімейтін тұз – барий карбонатын алу керек. Мұны істеу үшін оған кез-келген еритін барий тұзының немесе барий гидроксидінің ерітіндісін қосу жеткілікті, мысалы,

Na2CO3 + Ba(NO3)2→BaCO3↓ + 2NaNO3

  1. Барий карбонатының тұнбасын хлоридке айналдыру үшін біз тұз қышқылымен әрекет етеміз (тұздар күшті қышқылдарда ериді):

BaCO3 + 2HCl→BaCl2 + CO2↑ + H2O

Бұл жағдайда метаболикалық реакция соңына дейін жүреді, өйткені ол газ шығарумен бірге жүреді.



ж) Мына берілген заттармен: KNO3, HNO3, CuO, Zn, SO3, H2SO4, Cu(OH)2 төмендегі заттардың қайсысы әрекеттеседі? Сәйкес келетін реакция теңдеуін құрастырып, реакция типін көрсет.
Шешуі:

а) натрий гидроксиді;

NaOH + KNO3 → NaNO3 + KOH (алмасу реакциясы)

NaOH + HNO3 → NaNO3 + H2O (бейтараптандыру реакциясы, алмасу реакциясы)

CuO + 2NaOH → Cu(OH)2 + Na2O (алмасу реакциясы)



Zn + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2 (орынбасу реакциясы)

SO3 + 2NaOH → Na2SO4 + H2O (алмасу реакциясы)

2NaOH + H2SO4 = Na2SO4 + 2H2O (алмасу реакциясы)
ә) күкірт қышқылы;

2KNO3 + H2SO4 → K2SO4 + 2HNO3 (алмасу реакциясы)

CuO + H2SO4 = CuSO4 + H2O (алмасу реакциясы)

Zn +H2SO4=ZnSO4+H2 (орынбасу реакциясы)

H2SO4 + 2SO3 → H2S3O10 (қосылу реакциясы)

Cu(OH)2 + H2SO4 = CuSO4 + 2H2O (алмасу реакциясы)

з) Мына берілген заттармен: KNO3, HNO3, CuO, Zn, SO3, H2SO4, Cu(OH)2 төмендегі заттардың қайсысы әрекеттеседі? Сәйкес келетін реакция теңдеуін құрастырып, реакция типін көрсет.
Шешуі:

а) барий гидроксиді;

2KNO3 + Ba(OH)2 → 2KOH + Ba(NO3)2 (Иондық алмасу)

2HNO3 + Ba(OH)2 = Ba(NO3)2 + 2H2O (Иондық алмасу)

Cu(OH)2 + BaO = CuO + Ba(OH)2 (Иондық алмасу)

Ba(OH)2 + SO3 → BaSO4 + H2O (орынбасу реакциясы)

Ba(OH)2 + H2SO4 → BaSO4 + 2H2O (алмасу реакциясы)
ә) тұз қышқылы;

KNO3 + HCl → KCl + HNO3 (алмасу реакциясы)

2HNO₃ + 6HCl = 2NO↑ + 3Cl₂↑ + 4H₂O (тотығу – тотықсыздану реакциясы)

CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O (алмасу реакциясы)

Zn + 2 HCl → ZnCl2 + H2 (орынбасу реакциясы)

SO3 + 2HCl→ SO2 + Cl2 + H2O (тотығу – тотықсыздану реакциясы)



H2SO4 + 2HCl→ SO2 + Cl2 + 2H2O (тотығу – тотықсыздану реакциясы)

Cu(OH)2 + 2 HCl→ CuCl2 + 2H2O (алмасу реакциясы)

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет