Басқарудың (басшылықтың) демократиялық стилі алқалы, жолдастық деп те аталады. Оның өзіне тән ерекшелігі - бастық пен топты құрайтын қызметкерлер арасындағы белсенді қарым-қатынас. Бұл стиль ақпараттың таралуына ықпал етеді және шешім қабылдауды жеңілдетеді, алайда авторитарлық стильде шешімдер тезірек қабылданады. Демократиялық басқару стилін жүзеге асыру қиынырақ. Ол басшыға жеке жауапкершілік сезімі, басқаларды түсіну қабілеті, толеранттылық және т. б. сияқты қасиеттерді ұсынады.
Басшылықтың босбелбеу стилі (либералды, араласпайтын, анархиялық) басқару функциясы толығымен «жетекшісіз топқа» айналатын топ мүшелеріне берілетіндігімен сипатталады. Шындығында, көшбасшы бар, бірақ оның ұстанымы көрінбейді. Мұндай топ өте қарқынды өмір сүреді, бірақ оны ұйымдастыруға көп күш жұмсайды.
Аталған басқару стильдерінің әрқайсысының өзіндік артықшылықтары да, кемшіліктері де бар. К. Левиннің көшбасшылық типологиясы орыс психологиясында кең таралған, бірақ көшбасшылық стильдерінің тағы бірнеше маңызды теориялары бар. Мұндай теорияларға, мысалы, Дуглас Мак Грегор теориясы кіреді, ол көшбасшының адам мәнін қабылдауына байланысты «Х» және «У» стильдерін ажыратады.
Бекітуге арналған сұрақтар:
Қарым-қатынас дегеніміз не?
Қарым-қатынас функциялары атап беріңіз.
Әлеуметтік психологиядағы «көшбасшылық» және «басшылық» ұғымдарының мәнін ашып беріңіз.
Басшылық стильдеріне нелерді жатқызамыз?
Пайдаланылған әдебиеттер:
Тәжібаев Т. Жалпы психология Алматы, «Қазақ университеті», 1993ж.
Маклаков А.Г. Общая психология М., 2000г.
Жарықбаев Қ. Жантану негіздері: оқулық. А. «Білім». 2002ж.
Намазбаева Ж.И. Психология .Алматы: 2005ж.
Годфруа Ж. Что такое психология М., «Мир», 1996ж.
Крылова А.А. Психология, М., «Проспект», 1998г.
Майерс Д. Әлеуметтік психология [Мәтін] = Social Psychology: [оқулық] / Д. Г. Майерс, Ж. М. Туенж ; ауд. Г. Қ. Айқынбаева [және т.б.]. - 12-бас. - Астана: «Ұлттық аударма бюросы» ҚҚ, 2018. - 559, [1] б.: сур. - (Рухани жаңғыру).
Ильин Е.П. Психология общения и межличностных отношений. - СПб.: Питер, 2009. - 576 с. ил. - (Серия «Мастера психологии»).
Достарыңызбен бөлісу: |
