Тыныс алудың жүйкелік және гуморальдық реттелуі.. Сопақша мида тынысалу, тыныс шығару орталығы орналасады Тынысалу орталығы жөтелу, түшкіру сияқты қорғаныш рефлекстерін тудырады.
Гуморальдық реттелу. Адреналин мен тироксин гормондары да тыныс алуды жиілетеді.
Жасанды тыныс алу жолдары. Адам суға кеткенде, ток соққанда, газбен уланғанда есінен танып қалуы мүмкін. 5–7 минут ішінде жүрек пен өкпенің жұмысын қалпына келтіру керек. Жедел жасанды тыныс алдырып, жүрекке массаж жасау қажет
Тынысалу мүшелерінің аурулары және оның гигиенасы. Өкпені жарақаттайтын ауру – туберкулез. Ауырған адам терлегіш, әлсіз, дене қызуы көтеріңкі болады. Тамаққа тәбеті тартпайды, жөтеледі, қан түкіреді.Күтіну шаралары: витаминді, қуатты тамақ ішу; бойды таза ұстау; таза ауада көп серуендеу; дәрігер белгілеген дәрілерді уақытында ішу.
Тұмау – бүкіл ағзаны әлсірететін өте кең тараған қауіпті жұқпалы
Темекі шегудің тыныс мүшелеріне зияны. Темекі түтінінде адам ағзасына зиянды 200-ден астам улы заттар болады.. Темекі түтінінде болатын күйе (сажа) мен қара май (деготь) ұсақ брон-хиолалар мен өкпе көпіршіктерін бітеп тастайды. Темекінің түтініндегі радиоактивті заттар ағзаға жиналады. адамның өкпес. Темекі құрамындағы улы зат – никотин. Ол орталық жүйке жүйесін зақымдайды.
3. Тірек сызбаны дәптерге жазу. Тірек-сызбаны мұғалім түсіндіреді, оқушылар жазып алады. (5 мин). Содан соң мұғалім тірек-сызбаны түсініп қарауға 3 минут уақыт беріп, 1-2 оқушы қайталайды.
Үйге тапсырма. §41- 43 қайталау тірек-сызбаны жаттау.
Тыныс алу жүйесіне тірек-сызбанұсқа
Тынысалу жолдары .Өкпе мен бронхылардың құрылысы:
1 – мұрын қуысы; 2 – кеңірдек; 3 – оң жақ және сол жақ өкпе; 4 – бронхылар; 5 – көмекей; 6 – бронхиолалар мен өкпе көпіршіктері; 7 – өкпе көпіршігінің құрылысы; 8 – қантамырлар; 9 – өкпе көпіршіктері; 10 – жарып көрсетілген өкпе көпіршіктері; 11 – көпіршіктердегі капиллярлар торы
Достарыңызбен бөлісу: |
