3-сабақ. Зат есімнің жіктелуі, тәуелденуі

3-сабақ. Зат есімнің жіктелуі, тәуелденуі (Posessive case of Nouns).

Менің университетім.
1-тапсырма(The 1-task). Мына сұрақтарға жауап беріңіздер (Answer these questions).

- Сенің отбасың үлкен бе?

- иә, менің үлкен отбасым бар

- Атаң мен апаң кім? Олар жұмыс істей ме?

- менің ата-әжем зейнеткерлікке шықты. Олар жұмыс істемейді

- Әкеңнің мамандығы кім? Ол қайда жұмыс істейді?

- ол дәрігер. ол ауруханада жұмыс істейді

- Шешеңнің мамандығы кім? Ол қайда жұмыс істейді?

- ол мұғалім. ол мектепте жұмыс істейді

- Ағаңның мамандығы кім? Ол қайда жұмыс істейді?

- ол инженер. ол зауытта жұмыс істейді

- Сенің қарындасың бар ма?

- иә, менің қарындасым бар

- Оның аты кім?

- Оның аты - ризвана

- Ол нешінші сыныпта оқиды?

- ол 9-сыныпта оқиды

- Қарындасың қалай оқиды?

- ол өте жақсы оқиды

- Сен қазір қайда оқисың?

- мен Қазақстанда оқимын
1. Мен қазақ емеспiн, тәжікпiн

2. Сен қазақ емессiн, тәжіксiн

2. Сіз қазақ емессiз, тәжіксiз

3. Ол – қазақ емес, тәжік

Мен Студентпiн,инженермiн,тәжікпiн,дәрігермiн,Тәуелдікпiн

Сен Студентсiн,инженерсiн,тәжіксiн,дәрігерсiн,Тәуелдіксiн

Сіз Студентсiз,инженерсiз,тәжіксiз,дәрігерсiз,Тәуелдіксiз

Ол Студент,,,,,,инженер,,,,,,,,тәжік,,,,,,,дәрігер,,,,,,Тәуелдік

3-тапсырма (The 3-task). Мына сөздерді тәуелдеңіздер (Use these words in Posessive case):

аға, іні, үй, қарындас.

Менің. ағам,,,,, інім,,,,,,үйiM,,,,, қарындасым

Сенің. аған,,,,,інін,,,,,,,үйiн,,,,,,,қарындасын

Сіздің. ағаныз,,інінiз,,үйiнiз,,қарындасыныз

Оның ағасы,,,,інісi,,,,үйi,,,,,,қарындасы

4-тапсырма (The 4-task). Диалогты ағылшын тіліне аударыңыздар (Translate this dialogue into English).

- Бұл кімнің дәптері? Whose notebook is this?

- Бұл менің дәптерім.- This is my notebook.

- Бұл кімнің бөлмесі?- Whose room is this?

- Бұл сенің бөлмең - This is your room

- Бұл кімнің сөмкесі?Whose bag is this?

- Бұл Суманттың сөмкесі.This is Sumant's bag.

Менің университетім (My university)

оқу ғимараттары – academic buildings

білім алу – to get knowledge

қоғамдық денсаулық сақтау – social medical care

халықаралық медицина факультеті – international medical faculty оның тұңғыш (бірінші) ректоры – its first rector

бай кітапхана – a big library

жалпы медицина – general medicine

жайлы жатақхана – comfortable hostel

медициналық білім – knowledge of medicine
Мен Үндістаннан келдім. Қазір мен С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университетінде оқимын. Университет 1931(мың тоғыз жүз отыз бірінші) жылы ашылды. Қазір университет Санжар Жағыфарұлы Асфендияровтың атымен аталады (Now the University is named after S.Zhiyarov.) Ол оның тұңғыш (бірінші) ректоры болды.

Университетте жалпы медицина, стоматология, фармацевтика, қоғамдық денсаулық сақтау және халықаралық медицина факультеттері бар. Университеттің оқу ғимараттары, асханасы, бай кітапханасы, жайлы жатақханалары бар (There are educational buildings, a big library and comfortable hostels). Жатақханалар университеттен алыс емес. Университетте шетелдік студенттер көп. Мұнда жақсы білім алуға барлық жағдай жасалған (There are all conditions to get good knowledge in our university).

Университетте сабақ қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде өтеді. Мен халықаралық медицина факультетінде оқимын. Мен медициналық білімді ағылшын тілінде аламын (I get medical knowledge in English). Медицина университетінде оқу маған ұнайды.
Мәтін бойынша қойылған сұрақтарға жауап беріңдер

(Answer the questions on the text):

оқу ғимараттары;educational buildings

жайлы жатақханалар; comfortable dormitories;

алыс емес; not far;

шетелдік студенттер; foreign students

жақсы білім алу; to get a good education;

жағдай жасалған; the conditions are created;

медициналық білім.medical education.

1.Мен ... .қазір.. медицина университетінде оқимын.

2.Университеттің ... .атымен аталады.. С.Ж.Асфендияров болды.

3.Университетте ..факультеттер. ... көп.

4.Мұнда жақсы ... университетте... барлық жағдай жасалған.

5.Мен ... .жалпы медицина.. факультетінде оқимын.

6.Мен ...оқу. ағылшын тілінде аламын.
8-тапсырма (The 8-task). Көп нүктенің орнына қажетті жіктік жалғауын қойыңыздар (Fill in with the suitable endings).

1.Мен дәрігер емеспiн,студентпiн

2.Сен араб..сын. ба, үндіс.сiн. бе?

3.Мен араб емес..пiн., үндіс..пiн

4.Сіз қазақ.сыз.. ба, өзбек.сiз.. бе?

5.Шешем инженер емес..., мұғалім....

1.Менің қарындас..ым. бесінші сыныпта оқиды.

2.Менің аға.м.. инженер болып жұмыс істейді.

3.Сіздің дос..ыныз. жалпы медицина факультетінде оқи ма?

4.Оның ата..сы. зейнеткер.

5.Оның шеше..сi. дәрігер емес, мұғалім.

4-сабақ.

1-тапсырма. Диалогты ағылшын тіліне аударыңыздар (Translate this dialogue into English).

- Сендер дәрігерсіңдер ме, студентсіңдер ме?

-- Are you a doctor or a student?

- Біз дәрігер емеспіз, студентпіз.

_- We are not doctors, we are students.

- Сендер украинсыңдар ма, орыссыңдар ма?

--- Are you Ukrainian or Russian?

- Біз орыс емеспіз, украинбыз.

--We are not Russians, we are Ukrainians.

2-тапсырма. Көп нүктенің орнына қажетті жіктік жалғауларын қойыңыздар (Fill in the gaps with suitable personal inflections).

1. Біз қазақ емеспiз,тәжік.пiз..

2. Сендер қазақ емесciндер, тәжіксiндер...

3. Сіздер қазақ емессiздер., тәжіксiздер

3. Олар – қазақ емес ..., тәжік ...

3-тапсырма (The 3-task). Мына сөйлемдерді ағылшын тіліне аударыңыздар (Translate these sentences into English).

Сөздік(Vocabulary)

үлкен – large, big

жылы – in year

жарық – light қызық – interesting, funny

жатақхана – hostel

емес – not

2.Бұл қызық кітап. This is an interesting book.

3.Бұлар біздің достарымыз. These are our friends.

4.Бұл сендердің қаламдарың. These are your pens

5.Бұл олардың жатақханалары. These are their dormitories.

5.Менің қаламым жоқ. I don't have a city.

6.Біздің жатақханамыз жақсы. Our dormitory is good

7.Біздің бөлмеміз үлкен. Our room is big.

8.Менің бөлмем жылы. My room is warm.

9.Бұл сенің бөлмең бе? Is this your room?

10.Бұл сіздің үйіңіз бе? Is this your home?

11.Иә, бұл менің үйім. Yes, this is my house.

12.Жоқ, бұл менің үйім емес. No, this is not my house.

13.Жоқ, бұл менің дәптерім емес. No, this is not my notebook

14.Бұл сендердің бөлмелерің бе? .Is this your room?

15.Жоқ, бұл біздің бөлмеміз емес.No, this is not our room.

Менің өлкем (My native Land)

ресми атауы – official name

астана – capital

мемлекеттік тілі – state language

тарихи – historical

мәдени – cultural

дәстүр – custom

ерекше – special

әлем – world

ең – the most

жабайы аңдар – wild animals

түр – kind, type халқының саны – population

жер көлемі – territory

көне ескерткіш – ancient monuments

танымал – well-known

ғасыр – century

ғимарат – building

жеті кереметтің бірі – one of the seven wonders

басқа елдер – other states

ғажайып – wonderful

ел – nation
Мен Үндістаннан келдім. Қазір мен Қазақстанда медицина университетінде оқимын. Менің елімнің ресми атауы – Үндістан Республикасы. Астанасы – Нью Дели. Үндістан Республикасының мемлекеттік тілдері хинди және ағылшын тілдері. Халқының саны жағынан Үндістан әлемде екінші орын алады. Жер көлемі жағынан жетінші орын алады.

Үндістанның тарихы өте ерте заманнан басталады.Үндістанда тарихи, мәдени орындар өте көп. Көне ескерткіштердің ішінде ең танымалы –Тәж Махал. Ол XVII (он жетінші) ғасырда салынған. Бұл ғимарат – әлемдегі жеті кереметтің бірі.

Үндістанның дәстүрі, музыкасы, биі басқа елдерден ерекше. Үндістанда жабайы аңдардың түрлері өте көп. Үндістан – ғажайып ел.
Мәтін бойынша қойылған сұрақтарға жауап беріңіздер(Answer the questions on the text)

Сен қайдан келдің?мен үндістаннанмын

Қазір сен қайда оқисың?Қазір мен Қазақстандағы медициналық университетте оқимын.

Сенің еліңнің ресми атауы қандай?Менің елімнің ресми атауы - Үндістан Республикасы

Үндістанның астанасы қай қала?Астанасы - Нью-Дели.

Үндістан Республикасының мемлекеттік тілдері қандай тілдер?

Үндістан Республикасының ресми тілдері - хинди және ағылшын.

Үндістан халқының саны жағынан нешінші орын алады?Үндістан әлемдегі халқы жағынан екінші орында.

Жер көлемі жағынан нешінші орын алады?Үндістан жерінің көлемі бойынша жетінші орында.

Үндістанның тарихы қашаннан басталады?Үндістан тарихы ежелгі дәуірден бастау алады.

Үндістандағы қандай көне ескерткіш ең танымал ескерткіш?Ежелгі ескерткіштердің ішіндегі ең танымалы - Тәж Махал.

Тәж-Махал қашан салынған?Ол XVII (он жетінші) ғасырда салынған.

Үндістанның дәстүрі, музыкасы, биі қандай?Үнді дәстүрлері, музыкасы мен биі басқа елдерден ерекшеленеді.

Үндістанда жабайы аңдардың түрлері көп пе?Үндістанда жабайы жануарлардың көптеген түрлері бар.

5-тапсырма. Көп нүктенің орнына мәтінне қажетті сөздер мен сөз тіркестерін қойып, сөйлемді толықтырыңыздар(Complete the sentences with suitable words and word-combinations).

1.Мен ..Үндістаннан . келдім.

2.Қазір мен ... Қазақстанда медицина университетінде... оқимын.

3.Менің елімнің ...ресми атауы ... – Үндістан Республикас.

4.Халқының саны жағынан Үндістан ..әлемде . екінші орын алады. 5.Үндістанның ..тарихы. өте ерте заманнан басталады.

6.Тәж Махал – әлемдегі ..жеті . кереметтің бірі.

7.Үндістанда ... жабайы аңдардың... түрлері өте көп.

6-тапсырма. Мына сөздерді тәуелдеңіздер(көпше) (Use these words in Posessive Case)

Дос, ел, астана, дәстүр.

#Біз----доспыз.... елмiз. астанамыз. дәстүрмiз

#Сендер---доссындар. елсiндер. астанасындар. дәстүрсiндер.

#Сiзер-----доссыздар. елсiздер. астанасыздар.