§41. Табиғи сұрыпталу – эволюцияның бағыттаушы факторы.
1. Ч. Дарвин тіршілік үшін күрестін қанша түрін анықтады?
2.Қолдан сұрыптаудың ерекшелігін білу мақсатында Ч. Дарвин қай елдің ауыл шаруашылық практикасына көп көңіл бөлді?
3. Жыртқыш пен жемтігінің өзара қатынасы нені білдіреді?
4.Бақ-бақ өсімдігінің жер бетін басып кетпей, тіршілігін жою себептері?
5. Мектепте сыныптан сыныпқа көшу кезінде кандай күрес жүреді?
6. Шөлді жерлердегі өсімдіктер қандай болады?
7. Егер гризли аюы мен ақ аюдын тіршілік етет орындарын ауыстырсақ не болады?
8. Неге тірі ағзалар қыс келгенде өлмейді? Мысалы?
9.‘глобальное потепление’ кезінде қандай ағзалар тірі,кандай тіршілігін жояды? 5мысалдан?
10. Жойылып жатқан қандай түрді білесін? Неліктен ол жойылады?
11. Қазіргі заманда адамдар қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес бар ма?
12. Таракандар ядролық жарылыстан кейін тірі қала ма? Неге?
13. Тіршілік үшін күрестін қайсы формасы аса қиын жағдайда өтеді?
14. Мутациялық өзгергіштік деген не?
15. Өзгергіштік деген не? Неше түрі бар?
1 Жауабы: 1. Түраралық күрес, 2. Түрішілік күрес, 3. Сыртқы орта жағдайларына қарсы күрес. Немесе1түрішілік 2түраралық 3қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес .
2 Жауабы:Англия.
3 Жауабы: Түраралық күресті білдіреді.
4Жауабы:- жемістері шөппен бірге малға азық
- жемістерімен құстар қоректенеді
- өсімді мүшелерімен өсімдікқоректі жануарлар қоректенеді
- адамдар, көліктер, тракторлар басады
- басқа биік өсімдіктер әсер етеді
- өсімдіктердің өз бәсекелестігі
- тұқымдары шөлде, жартастарда тіршілігін жояды
- тұқымдары қолайсыз жағдайға түседі
- өсімдіктер аяз бен құрғақшылықтан жойылады
- өсімдіктер аурудан өледі (вирус, бактерия).
5 Жауабы:Тіршілік үшін күрес,түрішілік күрес.
6 Жауабы:аласа,жапырақтары тілімделеді немесе тікенекке айналады,тамырлары тереңге кетеді.
12 Жауабы:Ия тірі калаалады.Егер радиация 10000рад тан аспаса.Себебі олардын радиациадан корғайтын ақуыз бар.
13 Жауабы:Қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес.
14 Жауабы:Генетика тарауынан өзгергіштіктін түрі.
15 Жауаба:Өзгергіштіктін тұқым қуалайтын және тұқым куаламайтын түрлері бар.Тұқым қуалайтыны ол модификациялық немесе фенотиптік, тұқым куаламайтыны мутациялық немесе генотиптік.