48-ші ғылыми-әдiстемелiк конференциясының материалдары
жүктеу/скачать 5,84 Mb. Pdf көрінісі
|
3-книга
| Түйін сөздер: кадрларды даярлау жүйесі, PhD диссертациялар, ғылыми кадрлар, ақпараттық
ресурстар, ғылыми-білім беру саласы. 2011 жылы Қазақстанда заң жүзінде кадрларды даярлаудың үш деңгейлі жүйесі бекітіліп, толықтай PhD докторантураға ауысуы жүзеге асырылды. PhD докторантураның алғашқы түлектерінің қорғалуы 2008 жылы өткізілді. Алайда, тағы 3 жыл аралығында дәстүрлі қорғау жүйесі бойынша ғылым кандидаты, ғылым докторы және PhD философия докторлары ғылыми дәрежелері беріліп отырды. Осы жұмыстың зерттеу негізі болып табылатын мемлекеттік тіркеу бойынша Қазақстан Республикасында қорғалған PhD диссертациялардың статистикалық мәліметтерінің көпаспектілі талдауы және олардың сандық сипаттамалары, түрі, салалық және аймақтық құрылымына негізделген ғылыми-техникалық әлеуетті дамытудың үрдістері мен жай-күйін анықтау олып табылады. 2008 жылдан 2016 жылға дейінгі кезеңдегі қорғаныстың талдауы ғылыми-білім беру саласындағы процестер мен адами ресурстардың құрамдас бөлігін анықтауға мүмкіндік береді. Дегенмен, 2016 жыл әлі аяқталмаған және ол туралы мәліметтер толық емес. Ғылым саласын бағалаудағы сандық тәсіл толыққанды емес және көптеген маңызды көрсеткіштер туралы түсінік бермейді. Бірақ ғылым дамуының деңгейін салыстыруға мүмкіндік береді. Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру және ғылыми кадрларды даярлаудың PhD докторантура бағдарламаларына көшуінен бастап, 9 жыл ішінде «НЦНТИ» АҚ 1539 диссертацияны тіркеді (1-сурет). Жоғары білікті кадрларды даярлау және біліктілігін арттырудың дәстүрлі жүйесі бойынша жыл сайын 1500 Кандидаттық және 300-500 докторлық диссертация тіркелді. Осы мәліметтерге қарағанда, PhD докторлары санының өте баяу өсуі байқалады. PhD докторантура бағдарламасы бойынша ғылыми кадрларды даярлаудың он жылда дерлік дәстүрлі оқыту жүйесі мен жоғары білікті кадрларды аттестациялау арқылы бір жылдық қорғаныс көрсеткішіне әзер қол жеткізді. Қазақстанда ғылыми кадрларды көбейту мәселесі адам ресурстарының өсуіне ғана емес, сонымен бірге доктор дәрежесінде қорғалған ғалымдардың абсолютті санының өте аз екеніне байланысты, сондай-ақ, олардың басым бөлігі ғылымнан тыс жерлерде жұмыс атқарады. Яғни, жоғары білікті кадрларды даярлаудан және дайындықты өте қымбат және шетел ғалымдарының қатысуымен жүретін докторлық дәрежесі бар жоғары білікті мамандармен толықтырылғаныменен, олардың көпшілігі ғылымнан тыс жерде жұмыс істеуді таңдайды [2, 7-10б.]. 322 1 сурет – Тіркелген PhD диссертациялардың динамикасы Ғылым докторлары және (PhD) философия докторы дәрежесін иеленетін мамандарды даярлау кәсіби оқу бағдарламалары негізінде кем дегенде үш жыл мерзімге шетелдік жоғары оқу орындарының профессорларының докторанттармен бірлесіп жұмыс істеп, тренингтер өткізуге қатысуы арқылы жүзеге асырылады. Дегенмен, жақсы халықаралық байланыстары бар тек кейбір қазақстандық университеттер ғана бакалавриат, магистратура және докторантураның білім беру бағдарламаларын игеріп отыр. 2008 - 2011 жж. аралығында PhD диссертациялары даярланып, олардың қорғалуы республиканың тек 3 университеттерінде ғана өтті. Олар Алматы қаласындағы Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және ҚазҰАУ мен Астана қаласындағы Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ университеттерінің студенттері. 2012 жылдан бастап PhD дәрежесіндегі диссертацияны қорғайтын университеттер саны айтарлықтай өсіп, сол жылы Алматы, Астана, Шымкент және Қарағанды қалаларында 11 жоғары оқу орнында ғылым дәрежелері бойынша қорғау жұмыстары өтті. 2013 жылы - 12 ЖОО-да; 2014 жылы - 20, 2015 жылы - 38, 2016 жылы - 19 жоғары оқу орны (1-кесте). Бүгінгі күні профильді докторлық диссертация және (PhD) профессорлық-оқытушылық құраммен қамтамасыз етілген 41 жоғары оқу орны жоғары білікті мамандарды даярлаумен айналысады. Бұл тізімнен ЖОО-дардың жартысында алғашқы қорғау жұмыстары өтті, ал басқалары айтарлықтай мол тәжірибе жинады. 1 сурет – 2012-2016 жж. аралығында PhD докторлық диссертациялар бойынша қорғау жұмыстары өткен жоғары оқу орындар. Жоғары оқу орынның атауы Қала атауы Қорғалған диссертациялар саны 2012 2013 2014 2015 2016 1. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Алматы 65 65 161 75 19 2. Абай атындағы ҚазҰПУ Алматы 6 25 19 10 10 3. Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ Астана 44 41 47 38 9 4. «Астана» Медициналық университеті АҚ Астана 10 - 12 6 8 5. С.Д. Асфендиярова атындағы ҚазҰМУ Алматы 3 15 9 11 7 6. К. Сатпаева атындағы ҚазҰТЗУ Алматы 21 21 45 38 4 7. КарҰМУ Карағанды 2 3 8. КарҰТУ Карағанды 3 5 3 9. жүктеу/скачать 5,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|