«5В011700-Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне «хх ғасырдағы қазақ әдебиеті» пәнінен практикалық сабақтарды ұйымдастыру мен өткізуде арналған әдістемелік нұсқау көмекші құрал ретінде пайдаланылады
жүктеу/скачать 61,06 Kb.
|
практика «ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті»
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұсынылатын әдебиеттер
| Жүсіпбек Аймауытовтың өмір жолы, қоғамдық-саяси, ғылыми-педагогтік және әдеби қызметі. Мәдени өмірге, әдебиетке сіңірген еңбегінің ұзақ жылдар бойы жөнсіз бұрмалануы. Ж.Аймауытовтың қоғамдық-саяси, ғылыми-педагогикалық және әдеби қызметі жөніндегі тарихи шындықтың қалпына келтірілуі.
«Қарт Қожа», «Ақбілек» романдарымен «Күнікейдің жазығы» повесі. Олардың жанрлық сипаты. Тақырыбы мен идеясы. Жазушының сюжет дамыту, образ жасау, композиция құру шеберлігі. Романдарында тарихи шындық пен көркемдік шешімінің бірлік табуы. «Қанапия мен Шорбану», «Мансапқорлар», «Ел қорғаны» пьесалары. Олардың қазақ драматургиясындағы орны. Тақырыбы мен идеясы, тартыс сипаты. Қаһарман мен оқиға арақатынасын көрсетудегі ұтымды тәсілдері. Кейіпкерлердің сөзі мен ісіндегі өзіндік шеберлік белгілері. Аудармашылық қызметі. А.С.Пушкин, Н.В.Гоголь, Л.Н.Толстой шығармаларынан аудармалары. Олардың көркемдік деңгейінің жоғарылығы. Әдебиет мәселелері жайында жазылған мақалалары. «Мағжанның ақындық туралы», «Аударма туралы», т.б. мақалаларында көтерілген әдебиет мәселелері және олардың маңызы мен мәні. Алғашқы мағжантанушы ретіндегі әдебиеттанудағы орны. Әдеби шығарманы талдау, күрделі мәселелерді шешу мәнері. Ж.Аймауытов шығармашылығы және бүгінгі әдеби процесс. Дәстүр мен жаңашылдық мәселесі. Ж.Аймауытов шығармашылығы мен қазіргі қазақ әдебиетіндегі көркемдік үлгілерге тән ортақ белгілер мен дара ерекшеліктер. Ж.Аймауытов әдеби мұрасының қазақ әдебиеті тарихында алатын орны. Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [6], [14], [13], [9], [10], [18], [27]. 13-тақырып. Мағжан Жұмабаев (1893-1938). М.Жұмабаевтың Абайдан кейінгі қазақтың ұлы ақыны екені. Ұзақ уақыт ақын шығармашылығына біржақты көзқарастың болуы. Мұның басты себебі Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов негізін қалаған азатшыл бағыттан айнымауы болып табылатыны, 20 жылдардағы әдеби айтыстарда өзіндік бағыт ұстануы. М.Жұмабаевтың сезімнің сыршыл суреткері, лирик ақын екені. Европа әдебиетіндегі ағымдардың ерекшелігін («символизм», т.б.) қазақ әдебиетіне алғашқылардың бірі болып ендіруі. Ақынның махаббат, сезім тақырыптарына жазылған өлеңдеріндегі суреткерлік шеберлігі («Сүй, жан сәулем», «Сен сұлу», «Жұлдызды – жүзік, айды – алқа ғып берейін», «Шолпан», т.б.). Ақын лирикасындағы ел тағдыры мен жер тағдыры, дала мен қала өмірінің салыстырмалы шындығы. Өмір мен өлім жайлы толғаныстарының терең философиялық түйіндеулермен берілуі. Өлеңдеріндегі саз, әуез, ырғақтың келісімді сипат табуы. Ақынның көркем аударма саласындағы ізденістері. М.Горькийдің «Сұңқар жыры», «Жұртын сүйген жүрек», «Темірді жұмсартқан ана», «Хан мен ұлы» әңгімелерін аударудағы өзіндік ерекшеліктері. М.Жұмабаев поэмаларындағы ұлт табиғатының даралануы. Ақын поэмаларындағы қазақ тұрмысының өткенін жырлау арқылы, ұлттық мәдениеттің ежелгі арналарының табиғи тұнбасын аршуға ұмтылудың басымдылығы. Аңыздық сюжеттерді өмір шындығымен тұтастыра жырлауға бейімділігі. («Қойлыбайдың қобызы», «Қорқыт», т.б.). Поэмаларында тарихи тақырыпты терең игеруі («Батыр Баян», «Оқжетпестің қасында»). Поэмаларының жанрлық ерекшеліктері, тақырып пен идея бірлігі, сюжеттік желісі мен образдылығы. Поэмаларындағы ауыз әдебиеті үлгілерінің атқаратын көркемдік-эстетикалық қызметі. «Батыр Баян» поэмасында халық трагедиясының жеке бас трагедиясынан жоғары қойылуының мәні. Отандық патриотизмнің жан-дүние, ішкі сезіммен ұштаса жырлануы. Ақынның кейіпкер характерін жасаудағы шеберліктері. Көркем образды ішкі сезім, мінез-құлық, психологиялық иірімдерді ашу арқылы сомдауы. М.Жұмабаевтың әдеби-сын саласындағы еңбектерінің («Ақан сері», «Әубәкір ақсақал Диваев», «Базар жырау», т.б.) құндылығы. Жалпы М.Жұмабаев шығармашылығының қазақ әдебиеті тарихында алатын орны. жүктеу/скачать 61,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|