5В050400 «Журналистика» мамандығына арналған

1.Ұйымдастырушылық функция не үшін қажет?

2.Журналистік ұйымдастырушылық деген не?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Амандосов Т.С. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы. А.,1978

2. Жақып Б. Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары, Алматы 2004

3. Нургожина Ш.И. Введение в журналистику: учебное пособие.–Алматы:Қазақ университеті,2001

Адамдардың топтасуына, қауымның қалыптасуына жеке тұлғалардың өзара эканомикалық, саяси әлуметтік және ақпараттық тұрғы қарым‑қатынасы әсер етеді.Қоғам‑бұл өзара байланысы нықталған және қоршаған ортаға сәйкес дербестігі орныққан адамдар бірлестігі.

Ақпараттық байланыс‑қоғамдағы маңызды қарым‑қаиынастардың бір түрі.Себебі, ақпарат адамдардың бірлестігінің мақсат‑мүддесін анықтауға, олардың өзара түсінісуіне жөне ортақ ісәрекетке жұмылдыруына әсерін тигізеді.Сондықтан да аұпараттың қоғамдағы ролі ерекше.

Біздің қоғамымыздағы аса зор рөл атақаратын БАҚ. әсіресе бүгінгі таңда оның қызметі алдыңғы орында. Себебі, тікелей мемлекет ісіне қатысты маңызды мәселелерді талқылап, күн сайын бұқараға жеткізіп отырғаны бір болса, екінші бір жағынан алып қарайтын себебіміз сол қоғамымыздағы өзекті проблемалардың барлығын талқылай келе оның жауабын шығарып, жүзеге асуына, проблемадан шығудың жолдарын қарастырып қоймай, яғни оның тікелей қолдаушысы бола алатыны оның пәрменділігін аңғартады. Ақпарат құралдары әрқайсысы ір кезде дүниеге келген. Міне осы ір кезде қалыптасқан, дамыған БАҚ ты біз біртұтас жүйе ретінде қарастырамыз. Оларға: газет, журнал, кітап баспалары, теледидар, радио, ақпарат агенттіктері жатады. Миллиондаған газеттер күн сайын оқырман қолына түседі, жүздеген радиостанциялар толық эфирді жаулап алып, әлемнің түпкір түпкірінен хабарлар жеткізеді. Осыдан ақ БАҚ бүгінгі таңда атқарып отырған қызметінің орасан зор екенін аңғартпақ. Қоғамда әртүрлә көзқарастар болады. Олардың біреулері журналистиканың белсенділігін, кемшілігін ашық сынайды, қолдайды да. Тағы бір тобы олардың жұмыстарына қанағаттанбайтынын байқатады. Үшіншіден; газет журнал, телерадио хабарының жаңаша бет бейнесіне өз көзқарасын ашық білдіретін, болып жатқан өзгерістерді, сабырлықпен сырттай бақылайды. Еліміз егемендік алғаннан кейін тоталитарлық кезеңдегі БАҚ тың міндеті қоғамдағы экономикалық саяси және рухани мәселелер БАҚ та толық қамтыла бастады. Енді осы газетжурналдарға және басқа да БАҚ тың қоғам өмірінде алатын орнына анықтама берелі;

Бірінші сөз ететініміз газеттер. Жалпы БАҚ тың үлкен бір саласы газет, журнал радио, теледидар, телефон. Газеттің бет бейнесін айқындайтын факторлар;

а) газеттің шығарушысы, құрылымы

б) оның әлеуметтік мақсат мүддесі

в) қандай аудиторияға лайықталғандығы

сондай ақ газеттер: қоғамдық ұйымдардың, мемлекеттік мекемелердің, мемлекеттер мен ведомостволардың, шығармашылық одақтардың кооперативтер мен акционерлік қоғам органдары ретінде шығарылып, түрлерге бөлінеді. Газет өзінің шығарылу мерзіміне қарай

а) ертеңгілік

б) кешкілік болып бөлінеді.

Газеттің төменгі буыны деп көп тиражды, қабырға газеттерін атайды. Қазір апталық газеттер мен қосымшалар шығарыла бастады. Газеттің тиімдігі мен әсерлілігі олардың сапасын анықтайды.

Қазір қазақстан журналистикасы ерекше қызықты әрі күрделі құбылыс. Онда жетпіс жыл бойы қызмет еткен кеңес журналистикасының дәстүрлері бар. Сонымен қатар Қазақстан журналистикасында БАҚ туралы қабылданған екі заңға байланысты журналистік қызметтің қазіргі тенденциялары айқындалып, қазақ баспасөзінің қайта жаңғырған ұлттық дістүрлері көрініс табуда.

Қазақстан журналистика ғылымының үлкен тарихы бар, ол зерттеудің ғылыми бағыттарын қалыптастырды, ғылыми ізденістердің негізін қалады.

Курстың теориялық және методологиялық негізін құрайтын ҚР БАҚ тың ақпараттық талдамалы материалдары, ҚР ның БАҚ туралы заңы журналистика мектебінің әр түрлі өкілдерінің еңбектері.

Қазақстан журналистика ғылымының мектебі коммунистік журналистика институты құрылған 1934 жылдан бастау алады. Института Қазақстан тарихының белгілі қайраткерлері дәріс оқыған. Олардың арасында С.Мұқанов, С.Асфендияров, С.Сейфуллин т.б. болды. ҚазМҰУ де филология факультетінде журналистика бөлімі, кейіннен факультет болып құрылған оқу орнында Қазақстанның журналистика тәжірибесінің барлық сферасында қызмет жасайтын ғылыми зерттеулер айрықша бағыт болып қалыптасты. Осы сферадағы ғылыми ізденістердің бүгінгі күні де негізгісі болып табылады.

Кеңестік журналистика ғылымы кезінде Мәскеу мемлекеттік университетінің ғылыми мектебінің айтарлықтай ықпалы зор болды. Себебі ғылыми және методологиялық орталық Мәскеуде болғандықтан жоғары журналистік білім Мәскеу университетінің ғалымдары дайындаған принциптерге негізделді. Сондықтан Қазақстан үшін де журналистика теориясының негізі болып өала бермек,

Қазақ журналистикасы тарихын оқытудың негізін қалаған Қазақстан ғылымының ,алымдары, журналистика факультетінде қызмет еткен Х.Бекхожин, Т.Амандосов, Т.Қожакеев, М.Арғынбаев, Ш.Елеукенов, Ә.Ыдырысов болды. Журналистика ғылымының әр түрлі саласында зерттеу жасаған ғалым профессорллар М.Барманқұлов, С.Қозыбаев, Н.Омашевтардың еңбектері өз жалғасын табуда.

Қазіргі қазақ журналистикасы белгілі бір бағытта зерттеу жасап қана қоймай, жаға аралас ғылымаралық және пәнаралық зерттеулер жасауда. Адамзат қызметінің барлық түріне журналистика ықпалының артуына байланысты көптеген зерттеулер еліміздің БАҚ бейнеленген мемлекет ішіндегі саяси экономикалық әлеуметтік қоғамдық процестерге арналуда.

Соңғы он жылдағы зерттеулердің бірқатары республиканың егемендігі мен тәуелсіздігіне байланысты. Қазақстан ақпарат кеңістігінде пайда болған БАҚ ның қызмет етуі мен ұйымдастыруының жаңа пішіндеріне арналды.

1.Газеттің бет бейнесін айқындайтын факторлар

2.Ақпараттық байланыс‑қоғамдағы маңызды қарым‑қаиынастардың бір түрі

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Амандосов Т.С. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы. А.,1978

2. Жақып Б. Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары, Алматы 2004

3. Нургожина Ш.И. Введение в журналистику: учебное пособие.–Алматы:Қазақ университеті,2001

Журналистикаға дейінгі құбылыстар. Журналистиканың пайда болуы

2. БАҚ жүйесінің қалыптасуы

3. Журналистика әлеуметтік институттар жүйесінде

4. Журналистика және басқару жүйесі

5. Журналистиканың тарихи түрлері

6. Баспасөз бостандығына қазіргі көзқарас

7. Журналистиканың функциялары

8. Журналистиканың принциптері

9. Қазақстан журналдарының бүгінгі жіктелісі

10. Қазақстан газеттерінің бүгінгі жіктелісі

11. Салалық газеттер және журналдар

12. Қазақстанның ақпарат агенттіктері

13. Шет елдік ірі ақпарат агенттіктері

14. Қазақ теледидарындағы құрылымдық өзгерістер

15. Тәуелсіз телеарналар

16. Қазақ радиосындағы құрылымдық өзгерістер

17. Тәуелсіз радиостанциялар

18. Кітап басу ісіндегі жаңалықтар

19. Қазақстан баспалары

20. Жеке меншік кітап баспалары

21. Қазақстандағы облыстық газеттер

22. Қазақстандағы аудандық газеттер

23. Қазақстандағы көптиражды газеттер

24. Қазақстан Рсепубликасының «Баспасөз және бұқаралық ақпарат құралдары туралы Заңдары»

25. Қазақстан Республикасының «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы Заңы»

26. Қазақстан Рсепубликасының «Мәдениет туралы Заңы» және журналистиканың мәдени функциясы

27. Міржақып Дулатов баспасөз туралы

28. Ахмет Байтұрсынов баспасөз хақында

29. Мұхтар Әуезов баспасөз жайында

30. Сәкен Сейфуллин баспасөз туралы

31. Ілияс Жансүгіров баспасөз жайында

32. Журналистік этика туралы

33. Қазақстан Журналистер Одағы (өткені мен бүгіні)

34. Шығармашылық туралы түсінік

35. Публицистік шығармашылық

36. Президент Аппараты баспасөз қызметінің жұмысы туралы

37. Қазақстан Республикасы Үкіметі баспасөз қызметінің жұмысы туралы

38. Қоғамдық пікір және журналистика

39. Әзілхан Нұршайықов журналист мамандығы туралы

40. Журналистиканың тиімділігі

41. Журналистиканың пәрменділігі

42. Қазіргі қазақ журналистикасының ақпараттық қызметі

43. Публицистика. Қазіргі қазақ публицистикасы

44. Журналистика және халықаралық құқық

45. Журналистикадағы авторлық құқық

46. Шыншылдық және обьективтілік жаңа кезеңде

47. Журналистикадағы жалпыадамзаттық принциптер; халықтығы, интернационализм, гуманизм

48. «Егемен Қазақстан» газетінің бүгінгі бет-бейнесі, айдарлары

49. «Жас алаш» газетінің беттері, айдарлары

50. «Қазақстан–Заман» газетінің беттері, айдарлары

51. «Ана тілі» газетінің беттері, айдарлары

52. «Қазақ әдебиеті» газетінің беттері, айдарлары
СТУДЕНТТІҢ ОҚЫТУШЫМЕН ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ

5.1. Қазақ журналистикасының пайда болу ерекшеліктері.

5.2. БАҚ жүйесі туралы түсінік

5.3. Қазақ зиялылары баспасөз жайында (20 жылдардың материалдары бойынша)

5.4. Журналистикаға дейінгі құбылыстар. Көне Грек, Рим, Мысыр, Қытай, Үндістан тарихынан мысалдар

5.5. Қазақ публицистикасының бастаулары

5.6. Қазақ ауыз әдебиетіндегі публицистикалық сарын

5.7. Шешендік өнер үлгілері

5.8. Көне түркі жазба ескерткіштері. Орта ғасырлық ойшылдар шығармалары.

5.9. Журналистикадағы бұқаралық ақпарат ұғымы

5.10. «Ж-Т-А» жүйесінің мәні

5.11. Журналистік қызметтің үш кезеңі

5.12. Мемлекет және ұлт анықтамасы

5.13. Ұлттық идеология туралы түсінік

5.14. Бұқаралық сана және журналистика

5.15. Журналистиканың идеологиялық функциясы

5.16. Қоғамдық пікір және журналистика

5.17. Журналистиканың ұйымдастырушылық және мәдени ререативті функциялары. Функцияның жаңа түрлері

5.18. Журналистиканың негізгі принциптері. Баспасөздің шыншылдығы мен обьективтілігі

5.19. Баспасөздің тиімділігі мен пәрменділігіне жетудің жолдары

5.20. БАҚ аудиториясының талап-тілектері мен қажеттіліктері

5.21. Баспасөз бостандығы туралы түсінік

5.21. Журналистикадағы авторлық құқық

5.22. Журналистика – шығармашылық қызметтің саласы

5.23. БАҚ Заңы журналистің құқықтары мен міндеттері туралы

5.24. Журналистік шеберлік

5.25. БАҚ-ның жіктелісі. Қазақстан БАҚ жүйесі
6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3-Кесте Пәннің оқу-әдістемелік картасы

Дәріс сабағының тақырыбы	Семниар сабағының тақырыбы	Көрнекі құралдар, плакаттар, лаборатория-лық стендтер	Өз бетімен дайындалу сұрақтары	Бақылау түрі
1	2	4	5	6
1.Журналистиканың қоғамдық құбылыс ретінде пайда болуы, қалыптасуы мен дамуы	1.Қазақ журналистикасының пайда болу ерекшеліктері.	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
2.Қазіргі кезеңдегі Қазақстан журналистикасының функцияларын іске асырудың принциптері мен пішіндері	2.Қазақ публицистикасының бастаулары. Ауыз әдебиетіндегі публицистикалық сарын	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
3.Қоғамдық пікір және БАҚ: қалыптасуы мен көрініс табу процестері	3.Журналистикадағы бұқаралық ақпарат ұғымы	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
4.Журналистика –шығармашылық қызметтің саласы. БАҚ аудиториясы: қалыптасуы мен үйретудің проблемалары	4.Журналистиканың тиімділігі және пәрменділігі	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
5.Журналистік этика	5. Мемлекет және ұлт анықтамасы	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
6. Журналистика –қоғамдық-саяси және ақпараттық қызметтің саласы	6.Баспасөз бостандығының әлеуметтік-тарихи, экономикалық және заңдық қырлары	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
7. Журналистік қызметтің құқықтық негіздері	7.Журналистикадағы авторлық құқық	Дәріс тезисі, бақылау тапсырмалары	Тест тапсырмалары-мен жұмыс	Жазбаша
8. Журналистика принциптері	8.Газеттер. Олардың жіктелісі. Баспасөз қызметтері	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
9. Баспасөз бен журналистік қызметтің бостандығы	9.Кітап баспалары	Дәріс тезисі,	Психологиялық оқулықтармен жұмыс	Жазбаша, ауызша
10. Журналистік қызметтің нәтижелік проблемалары	10.БАҚ-тағы маркетинг және менеджмент	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
11. БАҚ жүйесі мен типологиясы	11. Ақпарат агенттіктері	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
12. Журналистік қызметті ұйымдастыру	12.Жарнама және БАҚ	Дәріс тезисі, кесте		Жазбаша, ауызша
13. Журналистика –шығармашылық қызметтің саласы	13. Электронды БАҚ	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
14. Журналистиканың негізгі функциялары	14. Электронды БАҚ	Дәріс тезисі,		Жазбаша, ауызша
15. Мемлекеттік, ұлттық жалпыадамзаттық мүдделер және журналистика	15. Мемлекеттік, ұлттық жалпыадамзаттық мүдделер және журналистика	Дәріс тезисі, бақылау тапсырмалары	Тест сұрақтарына жауап беру	Жазбаша

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4-Кесте Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы	Саны	Студенттердің саны	Қамтамасыз ету пайызы
1	2	3	4
Б.Жақып Публицистиканың шығармашылық негіздері	2	7	16%
Амандосов Т.С. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы. А.,1978	1	7	10%
Ворошилов В.В. Журналистика. Учебник-СПб.:1999	2	7	16%
Елеукенов Ш.Р. Кітаптану негіздері. А.,1999	2	7	16%
Корконосенко С.Г. Введение в журналистику. Уч. Пособие. Кишинев:1990	2	7	16%
Прохоров Е.П. Введение в теорию журналистики.М:1989	1	7	11%
Любосветов В. Основы журналистики.М.:1984	1	7	11%
Основы творческой деятельности журналиста. Редактор құраст. Корконосенко С.Г. СПб.:2000	1	7	11%
Орлова Т.Д. Введение в теорию журналистики.Минск1989	1	7	11%
Ученова В.В. У истоков журналистики. М.:1989	1	7	11%
Жақып Б. Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары, Алматы 2004	1	7	11%
Нургожина Ш.И. Введение в журналистику: учебное пособие.–Алматы:Қазақ университеті,2001	1	7	11%
Б.К.Барманкулов Телевидение: деньги или власть. А.,1998	2	7	16%

8. Негізгі әдебиеттер

1.Амандосов Т.С. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы. А.,1978

2. Жақып Б. Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары, Алматы 2004

3. Нургожина Ш.И. Введение в журналистику: учебное пособие.–Алматы:Қазақ университеті,2001

4. Прохоров Е.П. Введение в теорию журналистики.М:1989

5. Елеукенов Ш.Р. Кітаптану негіздері. А.,1999

6. Ворошилов В.В. Журналистика. Учебник-СПб.:1999

7. Б.Жақып Публицистиканың шығармашылық негіздері

8. Б.К.Барманкулов Телевидение: деньги или власть. А.,1998

8.1.1. Қосымша әдебиеттер

8.1.1. Ученова В.В. У истоков журналистики. М.:1989

8.1.2. Орлова Т.Д. Введение в теорию журналистики.Минск1989

8.1.3. Основы творческой деятельности журналиста. Редактор құраст. Корконосенко С.Г. СПб.:2000

8.1.3. Корконосенко С.Г. Введение в журналистику. Уч. Пособие. Кишинев:1990

8.1.4. Любосветов В. Основы журналистики.М.:1984