5В060400 «Физика» мамандығы бойынша
жүктеу/скачать 1,52 Mb. Pdf көрінісі
|
5В060400 «Физика» маманды ы бойынша
- Бұл бет үшін навигация:
- Пән ғылымның дамуына қысқаша тарихи шолу
| ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
Кіріспе Пәнді оқытудың мақсаты: студенттерге электродинамиканың заманауи физикалық негізін түсіндіру; студенттің болашақтағы кәсіби қызметінде электродинамиканың негізгі принциптері мен әдістерін қолдана білуді үйрету. Пәнді оқытудың міндеттері: студент электродинамиканың іргесін қалайтын зандарды және негізгі ұғымдарды, оның басты тәсілдерін меңгере отырып, бүл пәннің негізгі есептері мен оларды шешу жолдарын жақсы түсінуі қажет; электродинамиканың негізгі тәсілдерінің математикалық аппаратын игеріп алуы тиіс; нақты электромагниттік жүйелер үшін есептеу жолдарын меңгеру. Аталған пәнді оқытудағы нысандар ретінде заряд, электрмагниттік өрістегі заряд қозғалысының теңдеулері,электромагниттік өрістің тензоры, Максвелл теңдеулері, электромагниттік толқындар, потенциалдар, т.б. Пәнді оқытудағы әдістер: векторлық жіне тензорлы есептеулер, математикалық физика және дифференциалдық геометрия әдістері. Ғылымның басқа ғылымдар арасындағы рөлі мен орны : электродинамика ғылым ретінде электромагниттік әсерлесулер мен физикалық оптика, радиотолқындардың таралу физикасын және жалпы физиканы қамтиды. Бұдан өзге электродинамика техникада үлкен орын алады. Пән ғылымның дамуына қысқаша тарихи шолу . Электродинамиканың тарихы-бұл физикалық негізгі ұғымдардың эволюциялық тарихы. Электр және магнетизм саласын оқыту мәселесі 1600 ж. Гильберттің "Магнит жайлы" кітабы шығуымен байланысты. 18 ғасырдың ортасына дейін маңызды және нәтижелі зерттеулер қойылған болатын:электр тогымен шартты түрде байланыстағы:тартылу және тебілу(1672ж.,О.Герике), заттардың өткізгіштер мен изоляторларға бөлінгіштігі(1729ж.,С.Грей), электр тогының екі түрде таралуы(1733- 1737жж.,Ш.Дюфе).Магнетизмді зерттеуде де жақсы нәтиделер болды.Электр тогын практикалық түрде қолдану 18 ғасырдың екінші жартысынан бастау алды. Б.Франклин (1706-1790жж.) есімімен электр тогының ерекше бір материалдық субстанция екендігі жайлы гипотеза байланысты. 1785 жылы Ш.Кулонның екі нүктелік зарядтар арасындағы әсерлесу заңы бекітілді. А. Вольт(1745-1827жж.) есімімен электр тогын өлшеуіш құралдардың пайда болуы тығыз байланысты. 1826ж. Ом заңы бекітілді. 19-ғасыр магнетизмді кеңінен зерттеумен басталды. 1820 ж.Г.Х.Эрстед электр тогының магниттік әсерін ашты. 1820ж. Био-Савардың(Ж.Био, Ф.Савар), П.Лаплас жалпы түрде негізге алған заңы ашылды. Сол уақыттарда механикалық күшті анықтайтын магнит өрісі онда енгізілген электр тогының бөлшегіне қандай әсер беретіндігі туралы-Ампер заңы бекітілді. Сонымен қоса А.Ампер екі ток күшінің күштік байланысының заңын ашты. Заттардың магниттік қасиеттерін түсіндіруге арналған Ампердің 1820ж. ұсынылған молекулалық токтар жайлы гипотезасы физикада ерекше орын алады(магнетизмнің электрлік негізі жайлы гипотеза) 1831ж. М.Фарадейэлектромагниттік индукция заңын ашты. Өзі жүргізген тәжірибелер негізінде ол электр тогы мен магнетизмнің жалпы көрінісіне сипат берді,кеңістікте шекткі мәнді жылдамдыққа ие электромагниттік(ЭМ) толқындардың бар болуын жорамалдады.Ол парамагнетизм және диамагнетизм, магнит өрісінің күш сызықтары бойында таралатын сызықты поляризацияланған жарық жазықтығының поляризация бұрылуын(Фарадей эффектісі) ашты,диэлектрлік өтімділік ұғымдарын енгізді. 1873ж. Джеймс Клерк Максвелл (1831-1879гг.) электродинамиканың теориялық негізі болып қалыптасқан қысқаша теңдеулерді анықтап берді. Максвелл теңдеулерінің бір нәтижесі ЭМ толқындардың бар болу жорамалы еді,ол да электромагниттік толқындардың болу мүмкіндігін жорамалдады. Біртіндеп, ғылымда электромагниттік өрістің жеке бір материялық дүние және кеңістікте ЭМ қатынастардың таратушысы ретінде көрініс қалыптаса бастады.1895 ж. А.С.Попов үлкен жетістікке ие болған құрылғы-радионы ойлап тапты. Ол ғылым мен техниканың одан әрі дамуына орасан зор әсерін тигізді. жүктеу/скачать 1,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|