Әртүрлі стандарттардың сипаттамалары. Стандарттау объектлерінің ерекшеліктеріне және тағайындалатын талаптардың мазмұнына байланысты стандарттардың төмендегі түрлері әзірленеді:
- негізін қалаушы стандарттар;
- өнімдер мен көрсетілетін қызметтер стандарттары;
- бақылау (сынау, өлшеу, талдау) әдістерінің стандарттары;
- процестер стандарттары.
Негізін қалаушы стандарттартағайындайды:
- белгілі әрекеттер саласы үшін жалпы ұйымдастыру- әдістемелік жағдайларды;
- өнімді, процестерді (жұмыстарды) және көрсетілетін қызметтерді әзірлеу және пайдалану процестерінде әртүрлі ғылым, техника және өнімдердің өзара байланысын, техникалық бірегейлігін және өзара түсінушілігін қамтамасыз ететін жалпы талаптар, нормалар мен ережелерді;
- басқа да жалпы жехникалық талаптарды.
Кең мағынада алғанда негізін қалаушы стандарттардың объектілері болып мемлекеттік және салааралық маңызы бар объектілер: мемлекеттік стандарттау жүйесі, мемлекеттік сертификаттау жүйесі, өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі, конструкторлық құжаттардың бірдей жүйесі (ЕСКД), өлшем бірліктері, салааралық маңызы бар терминдер мен анықтамалар (сапаны басқару, сенімділік, буып түю) және т.б. табылады.
Тар мағынада қарастырғанда негізін қалаушы стандарт нақты жүйенің стандарттар комплекстерінде жалпы ережелерді анықтаушы стандарт болып табылады. Мысалы: ҚР СТ 1.0 – 2000 «ҚР Мемлекеттік стандарттау жүйесі. Негізгі ережелер».
Негізін қалаушы стандарттарды былай бөлуге болады:
а) ұйымдастыру-әдістемелік стандарттар. Бұлар белгілі салады жұмыстарды жүргізу жәніндегі жалпы ұйымдастыру- эдістемелік ережелерді тағайындайды. Мысалы: ҚР СТ 1.2 – 2000 «ҚР Мемлекеттік стандарттау жүйесі. Мемлекеттік стандарттарды әзірлеу тәртібі»; СТ РК 1081 – 2002 «Тағамдық өнімдердіге технологиялық ңұсқаулар мен рецептуралар әзірлеу тәртібі. Негізгі жағдайдар».
