6-сынып
Сабақ: 6
Мерзімі:
Тақырыбы: Жер бетінде қашықтықты өлшеу. Қашықтықты қағаз бетіне белгілеу. Масштаб.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға масштаб, оның түрлері, қашықтықты өлшеу, оны қағаз бетіне түсіру әдістері туралы білім беру. Картадағы кез-келген географиялық объектінің масштабына қарап қашықтығын анықтауға және оны дәлме-дәл қағазға түсіруді үйрету.
Дамытушылық: Азимут туралы білімді одан әрі тереңдету, оқушыларды бағдарлауға, олардың ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Жергілікті жерді бағдарлау кезінде оқушылардың география пәніне деген қызығушылықтарын тудыру.
Сабақтың түрі: жаңа тақырып
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: Дүниежүзінің физикалық картасы.
Сабақтың кезеңдері:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Жаңа материалды меңгерту кезеңі
3. Жаңа тақырыпты бекіту кезеңі
4. Сабақты қорытындылау кезеңі
5. Бағалау кезеңі
6. Үйге тапсырмасын беру кезеңі
Сабақтың барысы
Сабақ-тың кезеңде-рі
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1. Ұйымдастыру кезеңі
(2 мин)
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Орындарынан тұрып мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау. Сабаққа дайындалу.
|
2. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі
(20 мин)
|
Масштаб дегеніміз (немісше мас-өлшеу; штаб-таяк)- жер бетіндегі өлшенген қашықтықты қағазға түсіргенде қанша рет кішірейтілгендігін көрсететін бөлшек санды айтады.
Масштаб
Сандық атаулы сызықты
Сандық масштаб туралы айтып, мысал келтіру.
Атаулы масштаб туралы айтып, мысал келтіру, сандықтан атаулыға айналдыруды үйрету.
Сызықты масштаб туралы айтып, мысал келтіру, сандықтан сызықтыққа айналдыру жолдарын үйрету.
|
Оқушылар дәптерлеріне мұғалімнің белгілегендерін жазып, өз ойларын ортаға салып, сұрақтарын қояды. Өзара және мұғаліммен пікір алмасады. Интерактивті тақтадағы суреттерді бірге талқылап, оларды түсіндіреді. Керек жерлерін жазып, сызып алады.
|
3. Жаңа тақы-рыпты бекіту кезеңі
(10 мин)
|
Картадан материктердің Солтүстіктен Оңтүстік бағыттағы қашықтығын өлшеу, екі қала аралықтарын өлшеуді, масштабқа айналдыруды үйрете отырып төмендегі тапсырманы беру:
Еуразия материгінің С-О бағытындағы қашықтығын өлше;
Алматы мен Астана қала аралықтарын өлшеп, масштабын анықта;
Мәскеу мен Астана қаласы аралығындағы ара қашықтықты өлшеп, масштабын анықтау, сандық маштабтан сызықтық масштабқа айналдыр.
|
Картаны пайдаланып тапсырмаларды орындау. Түсінбеген жерлерін мұғалімнен сұрап алу.
|
4. Сабақты қорытындылау кезеңі
(10 мин)
|
Тақырыпты қорытындылай келе фронтальды сұрақтар қою:
Масштаб дегеніміз не?
Оның неше түрі бар?
Масштабтың қандай маңызы бар?
Түрлері бойынша мысалдар келтір.
|
Мұғалімнің сұрақтарына өз немесе мұғалімнің қалауымен жауап береді.
|
5. Бағалау кезеңі
(2 мин)
|
Оқушыларды сабаққа қатысуларына, тапсырмаларды орындауларына қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай 5 баллдық шкаламен бағалайды.
|
Өздеріне лайықты бағаларын алады. Ескертулері болса мұғалімге айтады.
|
6. Үйге тапсырма беру кезеңі
(1 мин)
|
§ 8 оқу, Қара теңіз жағалауының ұзындығын анықтап, масштабын тап.
|
Мұғалімнің тапсырмасын күнделіктеріне жазып, түсінбегендерін сұрайды.
|
6-сынып
Сабақ: 7
Мерзімі:
Тақырыбы: Жергілікті жердің планы. Жергілікті жердің қарапайым планын түсіру.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға план дегеніміз не? деген сұраққа жауап беру. Планды түсіру әдіс-тәсілдерімен шартты белгілерімен таныстыру. Планның шаруашылық үшін маңызы туралы айту.
Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрістерін, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Географиялық мәдениетке баулу, география пәніне деген қызығушылықты ояту.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: жергілікті жердің планы картасы, интербелсенді тақта.
Сабақтың кезеңдері:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
3. Жаңа тақырыпты меңгерту кезеңі
4. Жаңа тақырыпты бекіту кезеңі
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
6. Бағалау кезеңі
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
Сабақтың барысы
Сабақ-тың кезеңде-рі
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1. Ұйымдастыру кезеңі
(2 мин)
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Орындарынан тұрып мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау. Сабаққа дайындалу.
|
2. Үй тапс-ырмасын тексеру кезеңі. (10 мин)
|
Өткен тақырып бойынша фронтальді сұрақтар қою:
Азимут дегеніміз не?
Масштаб дегеніміз не?
Масштабтың түрлерін атап, оларға мысал келтір.
1: 25.000 масштабын атаулы және сызықтық масштабқа айналдырыңдар?
Жерорта теңізінің ұзындығын өлшеу жолдарын айтып, масштабын айналдыр.
|
Мұғалімнің үйге берілген тапсырмаларына дайындалып, сұрақтарды мұқият тыңдап, жауап беру. Интерактивті тақтадағы суреттерді еске түсіріп, мұғалімнің сұрақтарына жауап беру.
|
3. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі
(13 мин)
|
План (латынша жалпақ, тегіс)- жер бетінің қағазға кішірейтіліп түсірілген нұсқасын айтады.
Жер бедері дегеніміз- жер қыртысының бетіндегі ойлы-қырлы жиынтығын айтады.
Абсолют биіктігі дегеніміз (латынша абсолют- толық, сөзсіз)- жер бетіндегі нүктенің мұхит немесе теңіз деңгейінен бастап есептелінетін биіктікті айтады.
Салыстырмалы биіктік дегеніміз (латынша)- жер бетіндегі кез- келген нүктенің басқа бір нүктенің биіктік айырмасын айтады.
Жер бетінде салыстырмалы биіктіктер деңгейлегіш құралдарымен анықталады.
Горизонтальдар (грекше горизонт-шектеуші)- биіктіктері бірдей нүктелерді қосатын қисық сызықтарды айтады.
Бергштрих (немісше берг-тау; штрих-сызық). Тақтаға сызып, көрсету.
|
Оқушылар дәптерлеріне мұғалімнің белгілегендерін жазып, өз ойларын ортаға салып, сұрақтарын қояды. Өзара және мұғаліммен пікір алмасады. Интерактивті тақтадағы суреттерді бірге талқылап, оларды түсіндіреді. Керек жерлерін жазып, сызып алады.
|
4. Жаңа тақы-рыпты бекіту кезеңі
(10 мин)
|
Атласта, кітапта орналасқан топографиялық картадағы шартты белгілерді талдау, топографиялық картамен жұмыс істеуді түсіндіріп, төмендегі аулдар мен қала типтес ауылдардың координатасын табу:
|
Оқушылар атластағы топографиялық картамен жұмыс істейді, шартты белгілердің айырмашылығын қарайды, мұғалімнің берген тапсырмасын орындайды. Координаттарды іздейді.
|
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
(7 мин)
|
Тақырыпты қорытындылай келе фронтальды сұрақтар қою:
Сонымен план мен картаның қандай айырмашылығы бар?
Жер бедері дегеніміз не? оның қандай түрлері бар?
Абсолют биіктік пен салыстырмалы биіктіктің айырмашылығы неде? Олар картада қалай белгіленген?
Шартты белгілердің қандай маңызы бар?
Топографиялық карталарда координатты қалай табу керек?
Бергштрих дегенніміз не?
Қандай карталарда бергштрих беріледі?
|
Мұғалімнің сұрақтарына өз немесе мұғалімнің қалауымен жауап береді.
|
6. Бағалау кезеңі
(2 мин)
|
Оқушыларды сабаққа қатысуларына, тапсырмаларды орындауларына қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай 5 баллдық шкаламен бағалайды.
|
Өздеріне лайықты бағаларын алады. Ескертулері болса мұғалімге айтады.
|
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
(1 мин)
|
§ 9 оқу, шартты белгілерді сызып, жаттау. Топографиялық картамен жұмыс істеуді үйрену.
|
Мұғалімнің тапсырмасын күнделіктеріне жазып, түсінбегендерін сұрайды.
|
6-сынып
Сабақ: 8
Мерзімі:
Тақырыбы: Глобус. Глобустан картаға көшу.
Мақсаты:
Білімділік: Географиялық ендік, бойлық, координаталық тор деген түсініктерді қалыптастыру. Географиялық координаттарды анықтау жолдарын, әдіс-тәсілдерін үйрету. Глобус, оның маңызы мен глобустан картаға көшіру тәсілдері туралы білім беру.
Дамытушылық: Интербелсенді тақтамен, глобуспен жұмыс істеуді дамыту.
Тәрбиелік: География пәніне деген қызығушылықты ояту, географиялық мәдениетке тарту.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: жергілікті жердің планы картасы, интербелсенді тақта, глобус, дүниежүзінің физикалық картасы.
Сабақтың кезеңдері:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
3. Жаңа тақырыпты меңгерту кезеңі
4. Жаңа тақырыпты бекіту кезеңі
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
6. Бағалау кезеңі
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
Сабақтың барысы
Сабақ-тың кезеңде-рі
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1. Ұйымдастыру кезеңі
(2 мин)
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Орындарынан тұрып мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау. Сабаққа дайындалу.
|
2. Үй тапс-ырмасын тексеру кезеңі. (10 мин)
|
Шартты белгілерді пайдалана отырып, географиялық диктант алу:
|
Мұғалімнің үйге берілген тапсырмаларына дайындалып, сұрақтарды мұқият тыңдап, жауап беру. Интерактивті тақтадағы суреттерді еске түсіріп, мұғалімнің сұрақтарына жауап беру.
|
3. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі
(13 мин)
|
1. Глобус Жердің нақты үлгісі екендігіне оқушылардың көзін жеткізу.
2. Глобустан қажетті нүктелерді табу және өлшеу жұмыстарын жүргізу. Меридиандар, параллельдерді табу.
3. Жер шары бетіндегі географиялық объектілер карта бетіне бұрмаланусыз түспейтіндігі. Ендік, бойлықпен жұмыс істеуді, географиялық координаттарды анықтау жолдарын үйрету.
|
Оқушылар дәптерлеріне мұғалімнің белгілегендерін жазып, өз ойларын ортаға салып, сұрақтарын қояды. Өзара және мұғаліммен пікір алмасады. Интерактивті тақтадағы суреттерді бірге талқылап, оларды түсіндіреді. Керек жерлерін жазып, сызып алады.
|
4. Жаңа тақы-рыпты бекіту кезеңі
(10 мин)
|
Төмендегі тапсырмаларды орындау:
Қазақстан Репсубликасы қандай жарты шарда және қай ендікте орналасқан?
Африка материгінің төрт шеткі нүктесін тауып, олардың 4 бағытта орналасуына көз жеткізу.
|
Оқушылар тапсырмаларды орындау барысында атласты, жарты шарлар картасын және дүниежүзінің физикалық картасын пайдаланады.
|
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
(7 мин)
|
Тақырыпты қорытындылай келе фронтальды сұрақтар қою:
Глобус дегеніміз не?
Глобустан картаға көшіру жолдары қандай?
Ендік, бойлықытң сызбасын тақтаға сызып көрсет.
Меридиан, параллель, экватор сызығын глобустан тауып көрсет.
Географиялық координаттарды білудің қандай маңызы бар?
|
Мұғалімнің сұрақтарына өз немесе мұғалімнің қалауымен жауап береді.
|
6. Бағалау кезеңі
(2 мин)
|
Оқушыларды сабаққа қатысуларына, тапсырмаларды орындауларына қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай 5 баллдық шкаламен бағалайды.
|
Өздеріне лайықты бағаларын алады. Ескертулері болса мұғалімге айтады.
|
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
(1 мин)
|
§ 11-12 оқу. 29 суретті салып келу.Анықтамаларды жаттау.
|
Мұғалімнің тапсырмасын күнделіктеріне жазып, түсінбегендерін сұрайды.
|
6-сынып
Сабақ: 9
Мерзімі:
Тақырыбы: Түрлі карталарда меридиандар мен параллельдердің бейнелену ерекшеліктері.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға алдыңғы сабақта алған географиялық координаттар, оларды анықтау, оның әдіс-тәсілдерін, анықтау жолдарын қарастырып, оны тәжірибе жүзінде қолдана алуды үйрету, білім беру.
Дамытушылық: Интербелсенді тақтамен, глобуспен жұмыс істеуді дамыту.
Тәрбиелік: География пәніне деген қызығушылықты ояту, географиялық мәдениетке тарту.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: интербелсенді тақта, глобус, дүниежүзінің физикалық картасы.
Сабақтың кезеңдері:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
3. Жаңа тақырыпты меңгерту кезеңі
4. Жаңа тақырыпты бекіту кезеңі
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
6. Бағалау кезеңі
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
Сабақтың барысы
Сабақ-тың кезеңде-рі
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1. Ұйымдастыру кезеңі
(2 мин)
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру.
|
Орындарынан тұрып мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау. Сабаққа дайындалу.
|
2. Үй тапс-ырмасын тексеру кезеңі. (10 мин)
|
Үй жұмысы бойынша сұрақтар қою:
1. Географиялық координаттар дегеніміз не?
2. Географиялық ендік дегеніміз не?
3. Географиялық бойлық дегеніміз не?
4. Глобустан қашықтықты қалай өлшеуге болады?
5. Неге жер бетінен картаға еш бұрмаланусыз түсіруге болмайды?
|
Мұғалімнің үйге берілген тапсырмаларына дайындалып, сұрақтарды мұқият тыңдап, жауап беру. Интерактивті тақтадағы суреттерді еске түсіріп, мұғалімнің сұрақтарына жауап беру.
|
3. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі
(13 мин)
|
Сонымен өткен сабақта біз географиялық координаттарды, оларды ендік және бойлық бойынша анықтауды үйрендік. Сонымен қатар глобустан меридиандар мен параллельдердің орналасу ретін, Гринвич меридианы туралы білдік. Бүгін біз өткен тақырыпты бекіту үшін географиялық координатты анықтайтын арнайы формулалармен танысамыз.
Градус торы дегеніміз- меридиан мен параллель сызықтарының қиылысында пайда болған торды айтады.
Картада географиялық координатты анықтайтын формула:
Мысалы: нүкте 40º пен 45º солтүстік ендіктердің, 70º пен 75º шығыс бойлықтардың аралығында жатыр. Ендікті дәлірек анықтау үшін сызғыш пен екі параллельдің ара қашықтығын (АВ) және төменгі параллельден нүктеге дейінгі қашықтықты (АН) өлшейміз. Картада АВ 5º тең.
АВ-5º
АН-х
х= АН*5º/ АВ
АН қашықтығының градус мөлшерін 40º-қа қосамыз. Егер картадан АН қашықтығын орнына ВН қашықтығын өлшесек, табылған шаманы 45º-тан алып тастар едік. Бәрібір нәтижесі бірдей.
Бойлықтарды да осы әдіспен есептеп табамыз. Сызғышпен СД және СН қашықтықтарын өлшейміз:
СД-5º
СН-х
х= СН*5º/ СД
Шыққан нүкте 70º қосамыз Н нүктенің бойлығы шығады.
|
Оқушылар дәптерлеріне мұғалімнің белгілегендерін жазып, өз ойларын ортаға салып, сұрақтарын қояды. Өзара және мұғаліммен пікір алмасады. Интерактивті тақтадағы суреттерді бірге талқылап, оларды түсіндіреді. Керек жерлерін жазып, сызып алады.
|
4. Жаңа тақы-рыпты бекіту кезеңі
(10 мин)
|
Төмендегі тапсырмаларды орындау:
географиялық объектінің координатасы
|
Географиялық объектінің аты
|
6º ш.б. 46º с.е.
72º ш.б. 48º с.е.
72º б.б. 32º о.е.
60º б.б. 66º о.е.
|
|
|
Оқушылар тапсырмаларды орындау барысында атласты, жарты шарлар картасын және дүниежүзінің физикалық картасын пайдаланады. Берілген координаттар арқылы географиялық объектіні табады.
|
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
(7 мин)
|
Тақырыпты қорытындылай келе фронтальды сұрақтар қою:
- Географиялық координаттарды анықтаудың қандай тәсілдері бар?
- Градус торы дегеніміз не?
- Тақтадан ендік пен бойлықты сызып көрсет.
- Гринвич меридианнын тап.
|
Мұғалімнің сұрақтарына өз немесе мұғалімнің қалауымен жауап береді.
|
6. Бағалау кезеңі
(2 мин)
|
Оқушыларды сабаққа қатысуларына, тапсырмаларды орындауларына қарай, жауаптарының дұрыстығына қарай 5 баллдық шкаламен бағалайды.
|
Өздеріне лайықты бағаларын алады. Ескертулері болса мұғалімге айтады.
|
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
(1 мин)
|
§ 13 оқу. Өздерің тұрған мемлекеттің, облысты, қаланың координатасын анықту.
|
Мұғалімнің тапсырмасын күнделіктеріне жазып, түсінбегендерін сұрайды.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
