Әбілқайыр ханның Ресей бодандығын қабылдаудағы мақсаты: «... Шведтермен бітімге келген соң І Петр қырғыздарға олардың тілі мен әдет-ғұрыптарын жақсы білетін, тегі Уфа татарларынан шыққан сыртқы істер коллегиясының тілмашы Алексей Иванович Тевкелевті (Мәмет Тевкелевтің шоқынған аты) жібермек болды. Тевкелевке қолынан келген амалдардың бәрін қолданып, қайткенде қырғыздарды Ресей боданына айналдыру тапсырылады. Бұл кезде қырғыздар арасында ауызбіршілік кетіп,м бір жағынан жоңғарлар, екінші жағынан бащқұрттар мен қарақалпақтар тарапынан қысымға алынған болатын. Кейбір қырғыз хандары шведтермен соғыс кезіндң, одан соң да І Петрден өздерін бодандыққа алу жөнінде бірнеше рет тілек білдірген болатын. Бұл тілек кейінірек императрица Анна Иоанновна тұсында қабыл алынып, содан бері Орал маңында өлкенін жаңа дәуірі басталды. Бұл өлкені ұйымдастыруға Кириллов (1735-1738), Татищев (1738-1739) және Иван Неплюевтер (1747 жылдан) зор еңбек сіңірді, өздерінің өлкені өркендету жөніндегі еңбектері мен жасаған қамқорлықтарының арқасында олар жергілікті тұрғындарының мәңгі есінде қалды. Орыс үстемдігін орнату үшін Кириллов аса бір сәтті жоспар жасады. Оның басты мақсаты Башкирияның оңтүстік шептерінде бекіністер салу болды. Бұл жоспар орындалғанда үш негізгі мақсат іске аспақ еді. Бекіністер тынымсыз башқұрттардың тонаушылық жортуылдарына тыйым салар еді, екіншіден, мазасыздығы жағынан башқұрттардан кем түспейтін қырғыздардың әрбір қимылын қалт еткізбей бақылауға мүмкіндік туар еді, соңында осы бекініс белдеулері қырғыздар мен башқұрттардың қарым-қатынастарына тыйым салар еді. Бекіністердің салынуына басты түрткі болған қырғыз ордасының ханы Әбілқайыр болды. Оңтүстіктен жоңғар билеушісінің, солтүстіктен башқұрттардың қыспағына түскен хан, орыс патшайымынан жәрдем және қолдау көрсетуді сұрап, өтінуге шешім қабылдады.» Даладағы саяси жағдайды бақылауға мүмкіндік алу
Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі ең басты мақсаты: Ресеймен сенімді байланыс орнатып, бар күшті қалмақтарға жұмылдыру
Әбілқайыр ханның Ресей құрамына кірудегі мақсат(-тары): Жеке билігін нығайту үшін бар күшті ойраттарға қарсы жұмылдыру
Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі мақсаты: Қазақ хандығында жеке өз билігін нығайту
Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі мақсаты: Өз қарсыластарының сағын сындыру
Кіші жүздің Ресейдің қол астына алу ұсынысын қабылдаған патша: Анна Иоанновна
Кіші жүздің Ресейдің қарамағына алу туралы Анна Иоанновнаның грамотаға қол қою болды:19ақпан 1731жылы
Кіші жүз ханы Әбілқайырдың жүмсауымен қазақтардың Ресейге қосылуы туралы келісім жүргізген елшілер: Қойдағұлұлы, Қоштайұлы
1731жылы ақпан айының 19күні Кіші жүз елшілері Анна Иоанновнаның қабылдауында болып талқылаған мәселе: Кіші жүзді империя құрамына қабылдау
Достарыңызбен бөлісу: |
