64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері 68. Тауелсіздік кезең философиясы 71. Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным



бет13/85
Дата19.04.2023
өлшемі244,65 Kb.
#174905
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   85
Байланысты:
64. ?àçà?òàðäû? ?ëòòû? ì?äåíèåò³í³? åðåêøåë³êòåð³ 68. Òàóåëñ³çä³

22. Ғылым аспектілері 
Ғылым дегеніміз бұл қызметі ғылыми білімді алуға, өсіруге, таратуға және қолдануға бағытталған түрлі кәсіби қауымдастықтарды қамтитын әлеуметтік жүйе.
Ғылымның 3 аспектісі бар. Барлық аспектілер бір-бірімен байланысты және бірлескенде ғана нақты ғылымның қызметін толық және дұрыстап сипаттауға мүмкіндік береді:
Ең бірінші аспектісі: Ғылым білім жүйесі ретінде - логика және ғылым әдіснамасы зерттеледі. Басты мәселе-ғылыми білімді танымның басқа түрлерінің нәтижелерінен ажырату үшін қажетті және жеткілікті болып табылатын белгілерді анықтау және қысқаша түсіндіру.
Ғылыми білімнің белгілері
- нақтылық,
- пәнділік
- дәлдік
- бір мағыналы
- жүйелілік,
- логикалық және / немесе эмпирикалықнегізділік,
- сынға ашықтық.
- пайдалылығы
- тексермділік
- түсініктік-тілдік мәнерлілік
Екінші аспект: Ғылым қызмет саласы ретінде. Ғылым-мақсатқа сай, құрылымдалған, процессуалдық (нормалармен реттелетін) қызмет.Ғылым мақсаты - жаңа ғылыми білім алу.
Жаңа білім алудың үш үлгісі:
- эмпиризм (Ф. Бэкон және т. б.);
- рационализм (Р. Декарт және т. б.) - логикалықайқын, анық алғышарттардан теорияны дедуктивтіөрістетуге дейінгі қозғалыс, ол соңында тәжірибелідеректермен расталуы тиіс;
- проблематизм – (К. Поппер) - бір ғылымипроблемадан екіншісіне, неғұрлым терең қойылғанжәне адекватты тұжырымдалған қозғалыс.
Үшінші аспект: Ғылым әлеуметтік институт ретінде. Ғылыми қоғамның қызметі моральдықнормалар - ғылыми этос мәртебесі бар ішкіқұндылықтардың ерекше жүйесінің көмегіменжүзеге асырылады. Мертон ғылым ерекшеәлеуметтік құрылым ретінде өзінің төртқұндылықты императивінде жұмыс істеуінесүйенеді деп есептеді:
- универсализм-ғылыми білімнің жеке, объективтісипаты.
- ұжымшылдық - ғылыми танымның жемісі бүкілғылыми қоғамдастыққа және жалпы қоғамғатиесілі.
- Риясыз-ғалым қызметінің басты мақсаты-ақиқатқа қызмет ету.
- ұйымдастырылған скептицизм-шындықты догматикалық тұрғыдан бекітуге, сынның дамуына тыйым салу.
Кейінірек Барбер тағы екеуін қосты:
- рационализм-ғылым тек объективті ақиқатқа ғана ұмтылмайды, дәлелденген, логикалық ұйымдастырылған дискосқа ғылыми ақыл-ой, рационализм және эмоциялық бейтараптықты бағалайды.
- эмоциялық бейтараптылық ғылым адамдарына ғылыми мәселелерді шешу кезінде эмоцияларды, жеке көңіл-күйді пайдалануға тыйым салады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   85




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет