| 1916 жылы енгізген эндопсихика және экзопсихика ұғымдары. Эндопсихика арқылы ол мінезді, психикалық дарындылық пен темпераментті біріктіретін тұлғаның ішкі механизмдерін түсінді. Экзопсихика-бұл жеке тұлғаның сыртқы объектілерге және жалпы ортаға қатынасы. Мұнда қоршаған орта ұғымына табиғат, адамдар, түрлі әлеуметтік топтар, ғылым, өнер, сондай-ақ жеке адамның ішкі өмірі кіреді.
Осы іргелі ұғымдарды анықтағаннан кейін А.Ф. Лазурский тұлғаны жіктеуге тағы бір әрекет жасады. Ол адамның қоршаған ортаға белсенді бейімделу принципін негізге алды, сонымен бірге деңгейлер мен түрлерге бұрынғы бөлінуін сақтап қалды:
Төменгі деңгей (бейімделмеген тұлғалар) — бұл деңгейдегі адамдар қоршаған ортаның әсеріне бағынады және оның талаптарына үлкен қиындықпен бейімделеді.
Орта деңгей (бейімделген тұлғалар) — бұл деңгейге негізгі сипаттамасы білім алу қабілеті болып табылатын адамдар, ал болашақта — кез-келген орта жағдайында табысты іс-әрекеттерді жүргізу жатады.
Жоғары деңгей (бейімделгіштер) - бұл адамдар қоршаған ортаны өздерінің сұраныстарына бейімдей алады, олар әдетте төменгі деңгейдегі өкілдердің сұраныстарынан асып түседі және үлкен әлеуметтік мәнге ие
Дональд Томас Кэмпбелл (1916 - 1996 ) — американдық психолог, әлеуметтанушы және философ. АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшесі, Америка психологиялық қауымдастығының президенті.Чикаго университетінің, Мичиган университетінің, Флорида университетінің және Оңтүстік Калифорния университетінің құрметті докторлары.
Әдістеме саласындағы еңбегімен және «эволюциялық гносеология» терминінің авторы ретінде танымал.
Эксперименттік әдіс психологиялық зерттеулерде кеңінен қолданылады. Эксперименттік әдістің артықшылығы - біз қалаған процесс пен құбылыстың пайда болуын күтудің қажеті жоқ. Эксперимент жүргізу кезінде психикалық процестерді дәлірек көрсетуге болады, олардың уақытын, өту жылдамдығын және т.б арнайы өлшеу құралдары мен құрылғылары қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
