А. Соловьева, Б. Ибраимова
§52. Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының
жүктеу/скачать 5,3 Mb. Pdf көрінісі
|
8 сынып биология окулык.pdf
| §52. Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының
шығу орталықтары Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу орталықтарын зерттеу Өсімдіктер мен жануарлар селекциясының бірінші кезеңі қандай? Н.И. Вавилов туралы не білесіңдер? Селекция ғылымының маңызды бөлігі түрлердің арғытектері ту- ралыілім . Оның негізін салуға атақты орыс ғалымы, генетик Николай иванович Вавиловтың қосқан үлесі зор. Ол ХХ ғасырдың 20–30-жылда- рында қызметкерлерімен бірлесіп, дүниежүзінің әр түкпіріне 60-тан астам экспедиция жасады. Зерттеу барысында Австралиядан басқа барлық кон- 14–3459 210 тиненттерден мәдени өсімдіктердің арғытектері болып табылатын мате- риалдар жинады. Жабайы түрлердің барлық мүмкіндігі бар тұқымдық материалдарының жиынтығы осы көпжылдық зерттеулердің нәтижесі болып табылады. Ол қазір Санкт-Петербургтегі Өсімдік шаруашылығы институтында сақтаулы тұр. Институт ұжымы бұл құнды генетикалық материалдарды 1942–1943 жылдары ленинград қоршауда қалып, адам- дар аштан қырылған кезде де сақтап қалған. Қазір топтамада 300 мыңнан астам дана сақталған. Тұқымдардың тіршілік қабілетін сақтау үшін топтамалық мате- риалдарды үнемі кезектестіріп қайта сеуіп отырған, сол арқылы олар өздігінен жаңарып отырады. Бұл материалдар ХХ ғасырдың 60–70-ші жылдары жоғары сапалы тұқымдар алу үшін қолданылды. Ол ішінара үндістан сияқты Оңтүстік-Шығыс Азияның көптеген елдерінде азық- түлік проблемасын шешуге мүмкіндік берді. Бүгінгі күнде Ресей мен дүниежүзінің басқа да селекционерлері осы құнды материалдарды өз жұмыстарында пайдаланады. Н.И. Вавилов еңбегінің құндылығы – мәдениөсімдіктердіңбарлық географиялық аймақтарға бірдей таралмайтынын және әр дақылдың өзінің шығу орталығы болатынын анықтауы. Н.И. Вавилов зерттеу нәтижесінде қандай да болмасын өсімдік түрінің генетикалық жақын формалары көбірек таралған аймақ – сол түрдің шығу орталығы бола- ды деп тұжырымдады. Жинақталған материалдарды талдай келе ғалым мәдени өсімдіктердің жеті түрлі шығу орталығы болатынын анықтады (6-кесте). 6-кесте. жүктеу/скачать 5,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|