А. Соловьева, Б. Ибраимова
жүктеу/скачать 5,1 Mb. Pdf көрінісі
|
Биология 《8》
| С
дәрумені ( аскорбинқышқылы ) – алуан түрлі қызмет атқарады және тәуліктік мөлшері ең көп дәрумен. С дәруменінің ағзаға әсерінің барлық қыры әлі күнге дейін белгісіз. Сондықтан маңызды және жақсы зерттелген қызметін қарастырайық. 1. Ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұруын арттырады. Ол анти- дене синтездейтін ферменттердің құрамына кіреді. 2. Сүйек пен тістің берік болуына әсер етеді. 3. Эпителий ұлпасының қалпына келу жылдамдығын арттырады. Соның нәтижесінде қан тамырларының серпімділігі (эластикалығы) жоғарылап, оның зақымдануына және тозуы на кедергі келтіреді. 4. Биологиялық тотығу кезінде бөлінетін зиянды зат тардың (бос радикал деп аталатын) бұзылуына қатысады. С дәруменінің жетіспеуінен адам тез шаршайды, сілемейлі қабықшасы қабынады, қызылиегі қанайды. Бұл дәруменнің авитаминозы кезінде құрқұлақ ( цинга) ауруы дамиды. Адам әлсізденіп, қызылиегі қабынады әрі қанайды, тістері түсіп қалады, буындары ісіп кетеді. Егер ағзаны С дәруменімен қамтамасыз етпесе адам өміріне қауіп төнуі мүмкін. С дәрумені көгөністер мен жеміс-жидек құрамында болады. Ол итмұрын, қара қарақат, лимон және басқа цитрус да қыл дарында, қырыққабатта (әсіресе ашыған қырыққабатта) көп мөлшерде бар. Бір тәуліктегі қажет мөлшері – 60–100 мг. В 1 дәрумені ( тиамин ), В тобына жататын басқа дәру мендер сияқты жүйке жүйесінің қызметінде маңызды рөл атқарады. В 1 дәруменінің жетіспеуі көмірсулардың ал масуының бұзылуына апарып соғады. Соның салдарынан жүйке және жүрек-қан тамырлары жүйесінің жұмысы бұзылады. В 1 дәруменінің авитаминозы кезінде адам бери-бери ауруымен ауырады. Адамның денесі қалтырайды, қимыл-қозғалысы бұзылады, ұйқышыл және селқостық пайда болады, миы қалыпты жұмыс істемейді. 5–3459 Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 66 Бірақ қазіргі уақытта бери-бери сияқ ты аурумен ауыру сирек кездеседі. Бұл ауру тек күрішпен тамақтанған Оңтүстік-Шығыс Азиядағы түрмеде жат қан адамдар арасында пайда болды. Күріш, бидай, арпа, сұлы кебектері, жасыл асжапырақ, салат жапырағы, сүт өнімдері, жұмыртқа, жидектер В 1 дәруменіне бай. Тиамин гиповитаминозының белгісі: адамның басы ауырады, жүрегі жиі соғады, аяқ-қолы дірілдейді. Бір тәуліктегі қажет мөл шері – 1,5–2,5 мг. жүктеу/скачать 5,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|