А. Соловьева, Б. Ибраимова


қырықбуындар және плаундар



Pdf көрінісі
бет19/227
Дата08.12.2023
өлшемі5,61 Mb.
#195657
түріОқулық
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   227
Байланысты:
8-сынып биология

қырықбуындар және плаундар
бөлімі – 
бұл жоғары споралы өсімдіктер. Көпжылдық 
шөптесін өсімдіктер мен шала бұталар олардың 
қазіргі өкілдері.
қы рықжа пырақтар
жоғары споралы өсім-
діктерге жатады. Олар ертеде жойылып кеткен 
риниофиттерден пайда болуы мүмкін. Қырық-
жапырақтәрізділер ге ұсақ шөп тесін өсімдіктер
болуына тамыр сабақтың пайда болуы, өткіз гіш
және тірек ұлпа ларының қа лып тасуына мүм-
кін дік берген жоқ. 300 млн-дай жыл бұрын 
ұзындығы 100 метрге дейін жететін алып 
қырықжапырақтар өсті. Олар дың көбісі жой-
ылып, таскөмір қорын 
түзді. Қазақстан 
аумағындағы барлық қырықжапырақтәрізді-
лер – көп жыл дық шөпте сін өсімдіктер. Бі рақ 
Ав стра лияның реликтілік ормандарында ағаш-
18-сурет.
Көкек мүгi және 
оның көбеюi:
1 – аналық өсiм дiк; 
2 – аталық өсiм дiк; 
3 – мүктiң спора арқы лы 
көбеюi; 
4 – қақ па ғы ашыл ған 
қа у а шақ; 
5 – жас мүктің өcкiншеci
1
2
3
4
5


27
тәрізді қы рық жапырақтар қазіргі кезде 
де өседі. Мүктәрізділер мен қырықжапы-
рақ тә різділер споралы өсім діктерге жа-
тады. Сондықтан олар ға көбею мү шесі – 
спорасы бар спорангий тән (19-сурет). 
Ашықтұқымдылар
– көбею мү шесі 
ре тінде алғаш рет тұқымы, сондай-ақ 
нағыз мықты тамыры қалыптасатын 
өсімдік бөлімі. Ашықтұқымдылар дың
шығу тегі – жойылып кеткен 
тұқым-
ды­ қырықжапырақтар
бол ды. Сонымен 
қатар көптеген ежелгі ашық тұқымдылар да жойылып кетті. Қазіргі 
ашықтұқымды өсімдіктер, негізі нен, 
қыл­қанжапырақтылар­ класы­-
нан
тұрады. Оларға шырша, қарағай, балқарағай, арша және т.б. 
ағаштар жатады (20-сурет). Өсімдіктер дің осы бөлімінің маңызды 
ерекше лігі – көбею мүшесі ретінде тұқымының пайда болуы. 
Спорасы бар спорангий жойылып, оның орнына тұқымы бар бүр пай-
да болады. Қылқанжапырақтылар класының маңызды белгісі –
ерекше инетәрізді жапырақтары – қылқаны болып табылады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   227




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет