Қабдысалым к., Ескалиев а. С., Ескалиева а. Г., Ныкмуканова м. М
жүктеу/скачать 18,86 Kb.
|
Статья
|
ӘӨЖ 543.5 ҚАБДЫСАЛЫМ К., ЕСКАЛИЕВ А.С., ЕСКАЛИЕВА А.Г., НЫКМУКАНОВА М.М. С.Аманжолов атындағы ШҚМУ, Өскемен қ. ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАНДА ӨСЕТІН CALENDULA OFFICINALIS L. ТЕКТІ ӨСІМДІК ҚҰРАМЫНДАҒЫ БИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІ ЗАТТАР Әлемде Asteraceae тұқымдасы Calendula officinalis L. түрінің 20-дан аса түрі бар. Қазақстан аймағында 1 ғана түрі кездеседі, ол — дәрілік қырмызыгүл (Calendula offіcіnalіs L.). Қырмызыгүлдің өзіне тән жұпар иісінен алыстан тануға болады. Көгалдандырудан гөрі емдік мақсатта өте ерте заманнан қолданылып келеді [1]. Зерттеу жұмысының нысаны: Қазақстанның Алтай өңірінде өсетін Asteraceae тұқымдасына жататын Calendula officinalis L. өсімдігінің жеміс беру кезеңіндегі, яғни қыркүйек-қазан айында жиналған жер үсті бөлігі. Дәрілік қырмызыгүлден дайындалған препараттарды орталық жүйке жүйесіне, түрлі жарақаттарды емдеу үшін, бактерияларды, салқын тиген жағдайда, ангина, ішек-қарын жолдарын емдеуде, бауыр қызметін жақсартуда, ал маздары – жарақаттарды дезинфекция жасауда, түрлі дәрежедегі күйіктерді емдеуде қолданады. Сонымен қоса қырмызыгүлді ароматизатор, яғни түрлі тағамдарға, салаттарға, кептірілген тағамдарға дәмдеуіш ретінде майлардың және түрлі сұйықтықтардың бояуы есебінде де қолданылады. Халықтық фитотерапияда тамыр тұнбасын тіс ауруларында, іш өтуге, асқазан ауруларына, зәр шығару органдарының ауруларына қолданылады. [2,3]. Шикізаттың ылғалдылығы мен күлдігі ҚР Мемлекеттік Фармакопеясына сәйкес гравиметрия әдісімен анықталды. Нәтижелер 1-кестеде көрсетілген. Kесте 1 - Calendula officinalis L. өсімдігінің ылғалдылығы мен күлділігін анықтау нәтижелері
Дәрілiк өcімдiк шикiзaтындa мөлшeрден тыc ылғaл болмaуы тиic, cебебi oл оны caқтaу кeзінде caпacын төмeндетеді. Көпшiлік дәрiлік өciмдік шикiзaтының құрaмындa ылғaл 12 – 15% - дaн acпaуы кeрек. Өcімдіктің күлі өcімдіктің өзінде болaтын әр түрлі бейоргaникaлық зaттaрдың қоcпacынaн тұрaды. Өcімдік шиіізaтындaғы күлдің мөлшері шикізaттың өзіне, өсу ортасына, топырақ құрамына және оны жинaу мен кептіруге бaйлaныcты [4,5]. Алынған экстракттар биологиялық белсенді қосылыстардың құрамына талданды. Зерттеу нәтижелері 2-кестеде көрсетілген. Флавоноидтардың, кумариндер мен алкалоидтардың сандық құрамы спектрофотометриялық әдіспен, ал тері илегіш заттар мен органикалық қышқылдардың құрамы титириметриялық әдіспен анықталынды (2 ‒ кесте) [6,7]. Kесте 2 - Calendula officinalis L. өсімдік шикізат экстрактісіндегі кейбір биологиялық белсенді заттардың құрамын анықтау нәтижелері
жүктеу/скачать 18,86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||