Франчайзи артықшылықтары:
— шағын бастапқы капиталмен меншіктік істі бастау мүмкіншілігі;
— дайын «қуыс», франчайзи франчайзермен жан-жақты сыналған, дайынбизнесті сатып ала алады;
— материалдар, шикізаттар, құрал-жабдықтар, жабдықтаушылар, өткізу жүйесі, жалпы жұмыс жүргізу әдістері мен тәсілдері турасында мазмұнды ақпаратты иемденетіннақты нұсқаулардың толық жинағын меңгеру;
— бизнес пен менеджментті жүргізу технологиясындағы франчайзер көмегі.
<4>
Франчайзиде келесі кемшіліктерді қарастыруға болады:
— қызмет ету бостандығының шектелінуі;
— сервистік төлем;
— қызмет етуде икемділіктің жетіспеушілігі;
— франчайзер компаняға қатысты жағымсыз сипаттамалардың франчайзи-кәсіпорын үшін де тән болуы;
— франшизаны иемденгенде құрылған жоспарлар ойдағыдай іс жүзіне аса бермейді.
Жоғарыда аталған себептерге байланысты қорытынды жасайтын болсам, елімізде франчайзингтің дамып, кең етек алуы келесі жетістіктерге жетелейді:
— инвестицияның ішкі және сыртқы ағымын күшейтеді;
— жаңа технологиялардың, құралдардың, бағалы ноу-хаулардыңпайда болуына септік етеді;
— бар өндірістерді дамытып, және жаңа өндірістерді қалыптастыру, ол сәйкесінше, жаңа жұмыс орындарының пайда болуына әсер етеді;
— шағын және орта кәсіпкерлік аясының кеңеюі мен бекітілуілуіне тұғыр болады;
— жұмыс күшінің біліктілігін жетілдіреді;
— елімізді сапалы тауарлар мен қызметтерге қанықтыруды жылдамдатады;
— қазақстандық өнімді жаңа нарықтарға өткізуге мүмкіндік береді.
Франчайзингтің дамуына, экономикадағы рөліне экономикалық талдау
<5>
Франчайзингтің дамуына экономикалық талдау
Қазіргі кезде франчайзинг жүйесі арқылы шағын және
орта кәсіпкерлікті дамыту АҚШ-та, Еуропада жоғары дәрежеде дамуда. Халықаралық франчайзинг ассоциациясының деректеріне сүйенсек, қазіргі уақытта франчайзинг АҚШ-та ұдайы даму үстінде. АҚШ-та 1500 франчайзерлік жүйеде 350000 франчайзилік шағын және орташа сауда орындары дамуда. Ондағы франчайзингтік жүйе арқылы жылдық сатудың көлемі 1,5 трлн долларды құрайды. Саудада жұмыс істейтін кәсіпорындардың 40% -тен астамы франчайзингтік жүйемен жұмыс істейді (болжам бойынша, 2010 жылы олардың саны 50%-ке деін жетуі тиіс ). Саудадағы франчайзинг жүйесі АҚШ-тың Жалпы Ішкі Өнімінің 15%-тін береді. Жалпы Ұлттық Өнімнің 60% астамын шағын және орта кәсіпорындары береді, олардың 50% астамы франчайзингтік жүйемен жұмыс істейді. Басқа мемлекеттерде де, франчайзинг айтарлықтай дамыған, мысалға Еуропалық Одақ мемлекеттерінде 4000-нан астам франчайзилік жүйелер бар, ол жерде 1,5 млн-нан астам адам жұмыс атқарады, ал жылдық айналымы 120 млрд. доллардан асады.
АҚШ, Канада, Ұлыбритания сияқты елдердің бюджетінің үшке жуық бөлігін ШОБ атқарушы франчайзингтік компаниялар қамтамасыз етуде. Жақын арада Халықаралық франчайзинг саласы осыған дейінгі қарқыннан да жоғары деңгейде дамитыны сөзсіз. Франчайзерлер шетелдерде, сонымен қатар, Қазақстанда әлеуетті франчайзилерді іздестіруде, ал, көптеген жеке тұлғалар мен фирмалар өздеріне белсенді түрде басқа елдерден әйгілі компаниялардың лицензиясы мен құқықтарын, олардың қаржылық демеушілігінің арқасында, өндіріс пен қызмет көрсету технологиясын игеру кезінде пайдалы бизнес құру үшін франчайзерлерді іздестіруде.
<6>
Пайдаланған әдебиеттер:
1.Джакупова Д.Ғ Р.Қ денсаулық сақтауды экономикасы, оқу әдістемелік құрал қазақ және орыс тілінде М , ГОЭТАР-Медиа. 2018.
2.Савинцкая Е.В ., Толеевой,Н.А Менеджерлерге арналған экономика Оқулық М-ГОЭТАР – Медиа 2018.- 532б.
3.Мальцева С. В. Инновационный менеджмент. Учебник для академического бакалавриата - М.: Издательство Юрайт, 2019.-527с.
4.Қазіргі бизнес коммуникация (Мәтін)\ К.Бове, Д.Тилл Алматы: Ұлттық аударма бюросы, 2019. - 736б
<7>7>6>5>4>
Достарыңызбен бөлісу: |