Адам философиясы және құндылықтар әлемі Қазіргі философиядағы адам мәселесін салыстырмалы талдау Философиялық оқулардағы адам •Абай философиясындағы адам мәселесі
Адам философиясы және құндылықтар әлемі Қазіргі философиядағы адам мәселесін салыстырмалы талдау Философиялық оқулардағы адам •Абай философиясындағы адам мәселесі •Адамды экзистенциалды түсіну
Орындаған : Амангельдин Баккожа
Кеңесбай Малика
Кожахметова Ақниет
Тексерген: Бакирова Алуа Т.
Қарағанды Медициналық Университет
Қазақстан тарихы және ӘСП кафедрасы
Қарағанды 2024
Жоспар:
Кіріспе
«Адам» ұғымы
Философияда «антропология» термині
Ежелгі үнді философиясындағы адам мәселесі
Қытай философиясындағы адам
Ежелгі антика заманында адам
Жаңа Заман философиясындағы адам
Абай философиясындағы адам мәселесі
Индивид Адам тіршілігінің үш компоненті
Адамды экзистенциалды түсіну
Кіріспе
Адам мәселесі философияның пайда болуының алғаашқы күнінен бастап көтерілді.
Ерте заманғы философияда (Көне үнді, қытай, грек философиясында) адамды –микрокосмос ретінде қарастырған. Адамның саналы, рухани пенде ретінде мәңгі, шексіз рух ретінде қарастырған Үндінің Його, веданта мектептері болса, Г.Гегель де осы оймен бөліскен.
Аристотель адамды саяси жануарға теңеп, адам табиғатынан бірлесіп, бірбірінің қажеттіліктерін қанағаттандырып, қоғамда өмір сүретіндігін айтқан.
И.Кант адамның моральдық жағына мән беріп, адам ор-ұжданныңиесі деген.
Осы ойды Абай да, Шәкәрім де бөліскен. Олар адамның бойындағы ар-ұятты адамдыққа теңдестірген. Австрия ғлымы В. Франкл Құдайда ғарыштан емес, адамның ішкі ар-ұятынан іздеу керек деген. Ал с. Кьеркегор Адамды таңдай білетін тірішілік иесі деген, яғни адамның таңдауы оның санасы мен ар-ұжданы, сенімін көрсететін, теңдесі жоқ тіршілік иесі екендігін айтты.
«Адам» ұғымы
«Адам» ұғымы – адам баласына тән жалпы қасиеттердің жиынтығын білдіретін түсінік. Адамың әлемде алатын орны ерекше. Адам жаратылыстың, табиғаттың туындысы және әлеуметтік феномен. Ол табиғат жасамаған заттар мен құбылыстарды өз қолымен, ақылмен жасайды.
Діни ұғымдар бойынша дүние адам үшін жаралған деген ұғым бар, өмір адамға, адам көңіліне жол табу мақсатына бағындырады. Мұсылман және Христиан діндері, иудаизмнің Библиядағы мифін қабылдап, адамның азап шегуін бұрынғы ең бастапқы күнәсі үшін тартатын жазасы дейді. Одан құтылудың жалғыз жолы - Құдайға құлшылық етіп, табына беру деп уағыздайды.
Адам жерде шамамен осыдан 2 – 3 млн. жыл бұрын пайда болды.
Ол бірнеше эволюциялық кезеңдерден (питекантроп, гейдельберг адамы, неандертальдар) өтіп, осыдан 30 – 40 мың жыл бұрын, Homo sapіens (латынша - саналы адам) кейпіне енді де, бірте-бірте қазіргі адамдарға тән биологиялық қасиеттерге (кроманьондар) ие болды.
Абай, Шәкәрім және ислам теологы әл-Ғазали тәрізді даналардың айтуынша, адам болмысы үш бөліктен құралады: тән, нәзік болмыс және жан.
